قوثئر ءذندئ دومبئرا - برةند، ونئث فالساپاسئ - ذلتتئق يدةيا: جذماگةلدئ ناجئمةدةنوأ
ءبئز وسئعان وراي بذل عئلئمي زةرتتةؤ جذمئسئنئث اأتورئ، ونةرتانؤ عئلئمئنئث كانديداتئ، دومبئراشئ، ديريجةر جذماگةلدئ ناجئمةدةنوأتئ اثگئمةگة تارتقان ةدئك.
- قوثئر ءذندئ دومبئرا - برةند، ونئث فالسافاسئ - ذلتتئق يدةيا دةگةن ويعا نةگئز بولعان جايتتاردئ بئزگة تاراتئپ ايتئپ بةرسةثئز؟
- كةزئندة قورقئت بابا ءذن جايلئ:
قذلاق استئم سئبئسقا،
وي تولعادئم دئبئسقا.
سئرئن ءتذيئپ تذيسئككة،
ءذن جينادئم تئنئسقا، - دةگةن ةكةن.
قاسيةتتئ قذراندا دا ءذن تؤرالئ ايتئلعان. وندا - «...قيئندئق باسقا تذسكةندة، كومةككة كةلسئن ءتوزئمئث. ادامدا ءتوزئم ذلئ كذش جانة ذلئ كذش ءوز ءذنئث» - دةگةن سوزدةر بار. دومبئرا ةرمةك قئلاتئن كئسئگة - دئبئس، ويلئ ادامعا لاززات، ماحاببات، اللا بةرگةن كوثئلئنة شيپا. قازاقتئث قوثئر ءذندئ دومبئراسئنئث مةنتاليتةتئ كوشپةيتئن كوشپةندئلةر ديسسكؤرسئ، مادةني مذرا نئسانئ، سارئنئ.
جالپئ قوثئر ءذن: «بارقئن» - باس-داؤئس (27-40 دس، نةمةسة 36-49دس)، «ايقئن» - باريتون-داؤئس (49-62 دس)، «جارقئن» - تةنور-داؤئس (63-76 دس) جانة «شئثكئل» داؤئس دةپ تورتكة بولئنةدئ. قازاقتئث توعئز دئبئس تاثباسئ (ا، ءو، ءذ، ذ، ع، ث، ق، ه) نةگئزئندة دومبئرانئث توعئز پةرنةسئنةن كذي وينالادئ. توعئز دئبئس ءدئلدئ، ءتئلدئ قذرايدئ، ال دومبئرانئث توعئز پةرنةسئ دئبئستئ قذرايدئ. توعئز دئبئسقا تذسئرگةن ءذندئ قوثئر دةيمئز، بذل تذتاستئقتئ بئلدئرةدئ. وزبةكتةردئث، ذيعئرلاردئث، تذرئكمةندةردئث، ازئربايجانداردئث ون ةكئ ماقامئندا ءدئني تانئمئ بار. ال دومبئرا ءدئني تانئمداردان تازا. ماقامدار باس پةن باريتون ورتاسئندا جذرةتئن دذنيةلةر. تذرئكمةن، ذيعئر، وزبةك، ارابتاردئث مؤزئكالئق اسپاپتارئ تةمئر ئشةك تاققان شئثكئل دئبئستاردئ كوپ بةرةدئ.
- ءذننئث ادام پسيحولوگياسئنا اسةر-ئقپالئن قالاي انئقتاؤعا بولادئ؟
- مةملةكةتتئث ارنايئ قابئلداعان حالال، حارام دةگةن ستاندارتئ ارقئلئ. ماسةلةن حالال - ادامزاتتئث باستاپقئ جةر بةتئندةگئ مادةنيةتئ - العاشقئ قوثئر ءذنئ. ادام نةعذرلئم تابيعاتقا جاقئنداعان سايئن توزئمدئلئك قاسيةتئ ارتا تذسةدئ. ونئث بولمئسئ، دذنيةتانئمئ، ءئس-قيمئلئ، مئنةزئ، ادةپ-عذرپئ (ار-ذياتئ) تابيعي زاثدئلئقپةن قالئپتاسادئ. عئلئمعا سذيةنئپ ايتساق، قوثئر ءذن ةستؤ قابئلداؤ شكالا دياپوزونئ 30-75 دس، ياعني تابيعات شؤئنان اسپايتئن دئبئس نةمةسة مؤزئكا. مئسالئ جاي تابيعاتتا اعئپ جاتقان سؤدئث دئبئس كذشئ 27 دس باستالادئ، ال تاؤدان قاتتئ سارقئراپ اعئپ جاتقان سؤدئث دئبئس كذشئ 80 دس-دةن اسپايدئ. ال حارام - ادام قذلاعئنئث بةلگئلئ ءبئر ةستؤ شةگئنةن تئسقارئ شئعئپ كةتكةن، جذرةككة، قان قئسئمئنا، ميئنا كةرئ اسةرئ مول، جاعئمسئز دئبئستار.
الةمدئك مؤزئكالئق اسپاپتاردئث دئبئس كذشئن دةسيبةللمةن ةسةپتةگةندة، ذلكةن سيمفونيالئق وركةستر 2 فورتة ويناتسا 100 دةسيبةلگة جةتةدئ. ال اسكةري رةاكتيأتئ ذشاقتئث داؤئسئ-120 دةسيبةلل. قازئرگئ جاثا زامانعئ مؤزئكالئق اپپاراتؤرالاردئث دئبئس كذشئ 130-135 دس-گة دةيئن ةكةندئگئ پاسپورتئندا جازئلعان. كذندةلئكتئ تويلارداعئ قذلاعئثدئ تذندئراتئن دئبئستاردئث جويقئن كذشئن ةسكةرئپ ولشةپ جاتقان ةشكئم جوق. ءتئپتئ وسئنداي كةشكة تاپ بولعان جذرةگئ اؤئراتئن، قان قئسئمئ بار ادامداردئث قاتتئ دئبئستئث كةرئ اسةرئنةن قذلاپ نةمةسة قذلاعئ ةستئمةي قالاتئن جايتتار از ةمةس.
- بذل تؤرالئ اكؤستيكا ءئلئمئ نة دةيدئ؟
- جالپئ دئبئس پةن جارئقتئث اؤاداعئ تارالؤ تولقئندارئن زةرتتةؤدئث ءذش ءتذرئ بار. بئرئنشئ، 0-دةن 15 گةرسكة دةيئنگئ ارالئقتئ قامتيتئن ينفرادئبئس. بذل دئبئستئ ادام قذلاعئ ةستئمةيدئ، ءبئراق سةزةدئ. ةكئنشئ، ادام قذلاعئ ةستيتئن 15-تةن 20000-عا گةرسكة دةيئنگئ جيئلئكتةگئ دياپازون. ءذشئنشئ، 20000 گةرستةن جوعارئ، ةستئلمةيتئن جيئلئكتةگئ ؤلترادئبئستار. 30-75 دةسيبةلدئث ارالئعئنداعئ ادامنئث ةستؤ دياپازونئنداعئ دئبئس كذشئ قوثئر ءذن كاتةگورياسئنا جاتادئ. ةؤروپالئق حريستيان دئنئنئث شئركةؤ اسپابئ ورگاندئ الئپ قاراساق، ونئث دئبئس جيئلئك دياپوزونئ ينفرادئبئستان باستالادئ. ياعني قذلاققا شالئنبايتئن دئبئس. ال وعان تاجئريبة جاساپ كورگةن ورئنداؤشئلار مةن رةجيسسةرلار دئبئس 15 گةرستةن 13-كة تومةندةگةندة ادامنئث ساناسئنا ذلكةن اسةر بةرةتئنئن انئقتادئ. ةگةر ونئ 7 گةرسكة دةيئن ازايتاتئن بولسا، ادام جذرةگئ توقتاپ قالؤئ مذمكئن. بذل 1992 جئلئ الماتئداعئ «قازاق ةنسيكلوپةدياسئ» باسپاسئنان جارئق كورگةن «چؤدةسا» دةگةن ةنسيكلوپةديالئق سوزدئكتئث 2-شئ تومئنداعئ «أراگ نة سلئشةن» دةگةن (68-70 بةتتةر) ماتةريالدا دا جازئلعان.
«تةحنيكالئق رةتتةؤ، شؤ، أيبراسيالئق شؤ» دةپ اتالاتئن زاثنئث 335-شئ تارماعئندا ادامنئث اعزاسئنا قولايسئز دئبئستاردئث اسةرئ جايلئ ايتئلادئ. ال «ءتئل»، «مادةنيةت» تؤرالئ زاثداردا ءذن، دئبئس جايلئ ايتئلمايدئ. قازاق ءتئلئنئث ءالئ ءوز تذعئرئنا كوتةرئلة الماي جذرگةنئنئثء بئر سةبةبئ 9 ءارئپتئث ءذنئن بويئنا تولئق سئثئرة الماي، قوثئر ذننةن ءبولئنئپ قالعاندئعئنان دةپ ويلايمئن.
- «ناعئز قازاق - قازاق ةمةس، ناعئز قازاق- دومبئرا» دةگةن پئكئرگة كةلئسةسئز بة؟
-ء يا. مؤزئكالئق قابئلةتئم جوق دةپ سئلتاؤراتئپ دومبئرادان الئس جذرگةن، ءتئپتئ ونئ مةنسئنبةيتئن قازاقتئ، ناعئز-قازاق دةپ ايتؤعا بولمايدئ. دومبئرا تارتقئسئ كةلگةن كةز-كةلگةن ادام مؤزئكالئق قابئلةتئنة (ةستؤ قابئلةتئ)، ذلتئنا، جاسئنا قاراماي تةز مةثگةرئپ كةتة الادئ. ماسةلةن مةن ساندئق تاسئلمةن باس-اياعئ 10-15 مينؤتتا قولئنا ةش ؤاقئتتا دومبئرا ذستاپ كورمةگةن ادامدارعا ءان ذيرةتؤگة بولاتئنئن دالةلدةدئم. ونئ كئتاپ قئلئپ شئعارعانئما دا ون جئلداي ؤاقئت بوپ قالدئ. قازئر ادام جانئن تذرشئكتئرةتئن، جذيكةسئن بذزاتئن جويقئن دئبئستاردئث كةسئرئنةن ادامزاتتئث اقئل-ساناسئ وزگةرئپ، الةمدئك رؤحاني داعدارئسقا ذشئراؤدا. بذل ماسةلة ةلباسئنئث قازاقستان حالقئنا جولداعان ءداستذرلئ جولداؤئندا دا كورئنئس تاؤئپ وتئر. تابئسقا جةتؤدة باسشئلئققا الئناتئن 4 قاعاداتتئث ءبئرئنشئسئ رةتئندة ةث باستئ قذندئلئعئمئز دةپ وتانئمئزدئ، تاؤةلسئز قازاقستاندئ اتاعان بولاتئن. ال ونئ باياندئ ةتةتئن ذلتتئق ءدئلدئث نةگئزئ قوثئر ذندة جاتئر.
- اثگئمةثئزگة راحمةت.