جاثا جئلدا جاثا زاثدارمةن

5-ئ. قازاقپارات /قانات مامةتقازئ ذلئ/ قازاقستاننئث بذگئنگئ جةتئستئگئ تاؤةلسئزدئكتةن بةرئ قابئلدانعان زاثداردئث باياندئ جذمئس ئستةؤئنئث ارقاسئ
None
None

ارينة، بذل جةتئستئك دةثگةيئنة تذراقتاپ قالؤعا بولمايدئ. قوعام دامئعان سايئن سول قوعامنئث دامؤ بةلگئسئن ايقئندايتئن، باعدارئن بةلگئلةيتئن زاثدار دا جةتئلدئرئلة تذسةدئ. دامؤ قاجةتتئلئگئنة سايكةس، جئل سايئن ومئرگة كوپتةگةن جاثا زاثدار كةلئپ جاتادئ. بذل دا زامان تالابئ. كةز كةلگةن قذقئقتئق مةملةكةت زاث نورمالارئنسئز ءومئر سذرة المايتئندئقتان،

سول قذجاتتار ارقئلئ قوعامنئث جان-جاقتئ قارئم-قاتئناسئ قامتاماسئز ةتئلةدئ. ياعني قوعام العا جئلجئعان سايئن، ونئث سول جئلجؤئن قولداپ-قولپاشتاپ وتئراتئن زاثدار جازئلادئ. ال سول زاثدئ جازئپ، ومئرگة اكةلؤدةن كةيئنگئ باستئ تالاپ - ونئ ورئنداتؤ ةكةندئگئ اقيقات. مةملةكةتتئث تذرلاؤلئ دامئپ، تذراقتئ قارقئن الؤئ ءذشئن دة، ةكونوميكاسئ ورئستةپ، وركةنيةت كوشئنةن ءوز ورنئن لايئقتاپ الؤ ءذشئن دة ساپالئ زاثدار قاجةت. سايئپ كةلگةندة، قوعامداعئ كذندةلئكتئ قارئم-قاتئناستاردئث ءوزئ زاث نورمالارئمةن، ءتذرلئ ةرةجةلةرمةن كوبئنةسة قابئسئپ جاتادئ. وسئ تذرعئدان العاندا قازئرگئ قازاق قوعامئ ءذشئن قابئلدانئپ جاتقان زاثداردئ ءبئلؤ عانا ةمةس، ونئ ورئنداؤ قذلقئن ارتتئرؤ دا اسا قاجةتتئ دذنية سةكئلدئ كورئنةدئ. دةگةنمةن، جئلدام وزگةرئسكة ذرئنئپ وتئرعان قوعامدا ءتئپتئ زاثگةرلةردئث ءوزئ قاي زاثعا قانداي وزگةرئستةر ةنگئزئلدئ دةگةننةن شاتاساتئن دةثگةيگة جةتكةن سئثايلئ. ايتسة دة قاي ؤاقئتتا بولسئن، زاثنئث ساپاسئ سانئمةن ولشةنبةؤئ شارت.

وتكةن ءبئر جئلدئث ئشئندة قازاقستان پارلامةنتئ ةلئمئزدئث ءتذرلئ سالاسئن قامتيتئن 121 زاث قابئلداعان ةكةن. ونئث باسئم بولئگئنة مةملةكةت باسشئسئ قول قويدئ، ءبئرشاماسئ ب ا ق-تا جاريالانؤدا. ةل دامؤئنئث نةگئزگئ بةدةرئن بئلدئرةتئن وسئ زاثداردئث ءبئرشاماسئ جاثا جئلدان، ياعني 2010 جئلعئ قاثتاردئث 1-ئنةن باستاپ كذشئنة ةنةتئنئ بةلگئلةندئ. بذنئث ءوزئ 2010 جئلدئث قازاقستاننئث ساياسي، الةؤمةتتئك، ئقپالداستئق ءومئرئن قامتيتئن قادامدارعا تولئ بولاتئنئن بولجايدئ. بذنداي قادامداردئ ءتيئمدئ جذزةگة اسئرؤ ءذشئن بئلتئرعئ جئل بويئ بيلئكتئث ءذش تارماعئ بئرلةسة وتئرئپ قئرؤار ءئس تئندئردئ.. ارينة، پارلامةنت قابئلداپ، ةندئگئ ومئرئمئزگة ارالاساتئن زاثداردئث بارلئعئنا توقتالؤ مذمكئن ةمةس، دةگةنمةن سولاردئث ماثئزدئسئن اتاپ وتسةك.

پارلامةنت قابئلداعان زاثعا سايكةس، 2010 جئلعئ قاثتاردئث 1-ئنةن باستاپ ةلئمئزدة ءبئرئثعاي ذلتتئق دةنساؤلئق ساقتاؤ جذيةسئ ةنگئزئلةدئ. اتالمئش جذية ذلتتئق دةنساؤلئق ساقتاؤ شاراسئ بويئنشا ءبئرشاما نةگئزگئ باعئتتئ قامتئپ وتئر. بذندا ةث الدئمةن مةديسينالئق قئزمةت كورسةتؤدة باسةكةلةستئك ورتانئ قالئپتاستئرؤعا ماثئز بةرئلةدئ. بذل رةتتة تةگئن مةديسينالئق قئزمةتتئ مةملةكةتتئك مةكةمةلةر سةكئلدئ جةكة سةكتور دا، جةرگئلئكتئ جانة حالئقارالئق ذيئمدار دا ذسئناتئن بولادئ. دةگةنمةن وندا ءبئرقاتار تالاپتار دا قاراستئرئلادئ. ماسةلةن، ةث الدئمةن مةكةمةنئث مةديسينالئق قئزمةت كورسةتؤگة ليسةنزياسئ بولؤئ شارت. ةكئنشئدةن، كةپئلدةندئرئلگةن تةگئن مةديسينالئق كومةك كورسةتؤ ءذشئن مةملةكةت تاراپئنان جذرگئزئلگةن اككرةديتاسيانئث بولؤئ دا مئندةتتةلةدئ. بئرةگةي ذلتتئق جذية اياسئندا ازاماتتاردئث كةپئلدةندئرئلگةن كومةككة جذگئنؤئ ءذشئن مةملةكةتتئكپةن قوسا جةكةمةنشئك كلينيكالاردئ تاثداؤ مذمكئندئگئ قاراستئرئلادئ. ياعني، ستاسيونارلئق كومةككة زارؤ ازاماتتارعا ةلئمئزدئث كةز كةلگةن وثئرئنةن، كةز كةلگةن كلينيكانئ تاثداپ ةمدةلؤئنة جاعداي جاسالادئ.

الةؤمةتتئك سالاداعئ تاعئ ءبئر جاثالئق - 2010 جئلدان باستاپ ازاماتتاردئث جةكةلةگةن ساناتتارئن الةؤمةتتئك قولداؤ ماسةلةلةرئندة ءبئرشاما وزگةرئستةر ورئن الادئ. اتاپ ايتقاندا، بيئلدان باستاپ زاثعا ةنگئزئلگةن وزگةرئستةرگة سايكةس، ءتورتئنشئ جانة ودان كةيئنگئ بالا تؤعاندا بةرئلةتئن ءبئرجولعئ جاردةماقئ مولشةرئ 70 مئث 650 تةثگةگة (50 اةك) دةيئن ارتادئ جانة ءبئر جاسقا تولعانعا دةيئن بالا كذتئمئ جونئندةگئ اي سايئنعئ جاردةماقئنئ ارتتئرؤ قاراستئرئلادئ. اتاپ ايتقاندا، ءبئرئنشئ بالاعا جاردةماقئ - 7 مئث 772 تةثگة، ةكئنشئ بالاعا - 9 مئث 185 تةثگة، ءذشئنشئ بالاعا - 10 مئث 598 تةثگة، ال ءتورتئنشئ جانة ودان كةيئنگئ بالا تؤعاندا - 12 مئث 11 تةثگة اي سايئنعئ جاردةماقئ بةرئلةدئ. بذدان باسقا، مذگةدةك بالا تاربيةلةپ وتئرعان وتباسئلاردئ الةؤمةتتئك قولداؤدئ دامئتؤ ماقساتئندا اناسئنا نةمةسة اكةسئنة، اسئراپ الؤشئعا، قورعانشئعا (قامقورشئعا) ةث تومةنگئ ايلئق جالاقئ مولشةرئندة بةرئلةتئن جاردةماقئنئث جاثا ءتذرئ كوزدةلةدئ. ال «ق ر مةملةكةتتئك ناگرادالارئ تؤرالئ» زاثئنا ةنگئزئلگةن باسقا دا وزگةرئستةرگة سايكةس، بيئلدان باستاپ «التئن القا» بةلگئسئمةن ماراپاتتاؤ ءذشئن بالالار سانئ 10-نان 7-گة، «كذمئس القا» بةلگئسئمةن ماراپاتتاؤ ءذشئن 8-دةن 6-عا تومةندةتؤ ةنگئزئلدئ. زةينةتاقئ تولةمدةرئن ةسةپتةؤ ءذشئن الئناتئن تابئستئ شةكتةؤدئ 28 ةسةلةنگةن اةك-تةن 32 اةك-كة دةيئن، ياعني 2009 جئلعئ 36 مئث 288 تةثگةدةن 2010 جئلئ 45 مئث 216 تةثگةگة دةيئن ارتتئرؤ كوزدةلةدئ.

سونئمةن بئرگة، بئلتئر پارلامةنت قابئلداعان تاعئ ءبئر توپتاما زاثدارعا سايكةس 2010 جئلعئ قاثتاردان باستاپ ةلئمئزدةگئ ذلئ وتان سوعئسئنئث باتئرلارئ مةن ءذش دارةجةلئ «داثق» وردةنئنئث يةگةرلةرئنة بةرئلةتئن ارناؤلئ جاردةماقئ مولشةرئ 183 مئث 690 تةثگةگة دةيئن ارتادئ. ال اسكةري قئزمةتشئلةر قاتارئنداعئ زةينةتكةرلةردئث ةثبةك سئثئرگةن جئلدارئ ءذشئن بةرئلةتئن زةينةتاقئ تولةمدةرئنئث ةث جوعارئ مولشةرئ بذرئنعئ 75 اةك-تةن 86 اةك-كة دةيئن ارتتئرئلادئ. ياعني، بذرئن اتالعان ساناتتاعئ ازاماتتار 97 مئث 200 تةثگة جاردةماقئ الئپ كةلسة، 2010 جئلدان باستاپ 121 مئث 518 تةثگة الاتئن بولادئ.

سونئمةن بئرگة، 1941-1945 جئلدارداعئ ذلئ جةثئستئث 65 جئلدئعئن مةرةكةلةؤ قارساثئندا، سوعئس قيمئلدارئ جذرگئزئلگةن مةملةكةتتةردة اسكةري بورئشئن وتةگةنئن، ةلئمئزدئث ةگةمةندئگئ مةن مةملةكةتتئلئگئن نئعايتؤعا قوسقان ذلةسئن ةسكةرئپ، ءبئرقاتار زاث اكتئلةرئنة دة وزگةرئستةر ةنگئزئلدئ. ذلئ وتان سوعئسئنئث قاتئسؤشئلارئ بولئپ تابئلاتئن ادامدارعا، سوسياليستئك ةثبةك ةرلةرئنة - 21 مئث 195 تةثگةدةن 98 مئث 910 تةثگةگة دةيئن ارتا تذسةدئ. بذدان باسقا، «قازاقستاننئث عارئشكةر ذشقئشئ» قذرمةتتئ اتاعئنا ية بولعان ادامدارعا 130 ايلئق ةسةپتئك كورسةتكئش مولشةرئندة، ياعني 183 مئث 690 تةثگة شاماسئندا مةملةكةتتئك جاردةماقئ تاعايئندالادئ.

سونداي-اق وليمپيادالئق سپورت تذرلةرئ بويئنشا قازاقستاننئث نةمةسة بذرئنعئ كسرو-نئث قذراما كوماندالارئنئث قذرامئنا كئرگةن، 20 جئل ةثبةك ءوتئلئ بار، ةثبةگئ سئثگةن سپورتشئلار مةن باپكةرلةردئ مةملةكةتتئك قولداؤ ماقساتئندا، ولارعا بةرئلةتئن اي سايئنعئ ماتةريالدئق قامسئزداندئرؤ مولشةرئ 11 مئث 34 تةثگةدةن 33 مئث 912 تةثگةگة دةيئن وسةدئ.

سوثعئ جئلدارئ الةم ةلدةرئ جاهاندئق ةكونوميكانئ تذرالاتقان قارجئ داعدارئسئن ةثسةرؤدئث امالئن قاراستئرؤعا كوپ كذشئن جذمسادئ. قازاقستان دا بذل باعئتتا قارجئ سةكتورئنداعئ قذلديلاؤدئ اؤئزدئقتاپ، «جول كارتاسئ» ارقئلئ جاثا باعداردئ بةتكة العانئ بةلگئلئ. بذل باعدار بيئلعئ جئلئ دا جالعاساتئن بولادئ. ةسكةرة كةتةتئن جايت، بئلتئر ةلئمئزدئث ازئق-تذلئك قاؤئپسئزدئگئن قامتاماسئز ةتؤگة، اگرارلئق سةكتوردئ دامئتؤعا باعئتتالعان تذپكئلئكتئ شارالار دا قولعا الئندئ. ارنايئ زاث قابئلداؤ ارقئلئ «ازئق-تذلئك قاؤئپسئزدئگئ» ذلتتئق قاؤئپسئزدئك تئزبةسئنة ةنگئزئلدئ. اگرارلئق سةكتوردئ قولداؤ، قازاقستاندئق قامتئلئمدئ ارتتئرؤ باعئتئندا زاث نورمالارئ كذشةيدئ، وتاندئق ءونئمگة باسئمدئق بةرؤ مةن قازاقستاندئق اؤئل شارؤاشئلئعئ تاؤارئن ءوندئرؤشئلةردئث باسةكةگة قابئلةتتئلئگئن ارتتئرؤ شارالارئ نةگئزگئ ةرةجةلةر بويئنشا ويلاستئرئلدئ.

دةسةك تة، بذنداي ماثئزدئ زاثنئث تولئققاندئ سذرئپتاؤدان وتپةي، وسال تذستارئ كةزدةسئپ جاتاتئنئ جاسئرئن ةمةس. ماسةلةن، بئلتئر أةتةريناريا جذيةسئن مةملةكةتتئك باسقارؤ جانة رةتتةؤگة ارنالعان زاث قابئلدانعان بولاتئن. قذجاتتئث وتاندئق ءونئمنئث باسةكةگة قابئلةتتئلئگئن ارتتئرؤ ذشئنگئ جاقسئ جاثالئقتارئ مول. «أةتةرينارلئق باقئلاؤ بةكةتئ»، «ةت وثدةؤشئ كاسئپورئن» جانة «سويؤ الاثئ» دةگةن جاثا ذعئمدار زاث دةثگةيئندة ايقئندالدئ. ءبئراق زاث قولدانئسقا ةنگئزئلمةي جاتئپ، بذل باعئتتاعئ ولقئلئق تا ءبئلئندئ، اسئعئستئق، قذجاتتئ قذنتتاپ قاراماعاندئق بايقالدئ.

ماسةلةن، پارلامةنت ءماجئلئسئنئث 2009 جئلعئ سوثعئ وتئرئسئندا دةپؤتات تيتو سئزدئقوأ تؤرا وسئ پروبلةمانئ الدئعا تارتقان بولاتئن. «2010 جئلدئث قاثتارئنان باستاپ كذشئنة ةنةتئن زاثعا سايكةس ةل ازاماتتارئ ءوز مةنشئگئندةگئ مالئن سويئپ ساتؤ ءذشئن مالدئ ارنايئ سالئنعان مال سويؤ الاثدارئندا نةمةسة ةت كومبيناتتارئندا عانا سويا الاتئن بولادئ. سويئلعان مال تؤرالئ قذجات الئپ، ةتتئث سئرتئنا ونئث ارنايئ ورئندا سويئلعاندئعئ تؤرالئ مور باسئلؤئ شارت. ياعني، بذدان بئلاي ازاماتتار ءوزئ باققان مالئن ءوزئ سويئپ ساتا المايتئن بولدئ دةگةن ءسوز. وكئنئشكة قاراي، زاثعا مةن قارسئ بولئپ ةدئم، سوعان قاراماستان قذجاتتا وسئنداي باپ قابئلداندئ. ةندئگئ كذنئ حالئق اراسئندا وسئ ماسةلةگة الاثداؤشئلئقتار كوبةية ءتذستئ. قازئر اؤئلداردا، ءتئپتئ اؤدانداردا دا ارنايئ مال سويؤ الاثدارئ جوق. سوندئقتان دا مالدئ سويئپ ساتؤ ءذشئن جذرت ءتئرئ مالئن كولئككة ارتئپ بالةنباي شاقئرئم جةردةگئ مال سويؤ الاثدارئنا بارؤئ كةرةك ةكةن، سويؤ الاثئنداعئ قئزمةتتةرگة قاراجات شئعئنداؤ تاعئ بار»، دةدئ ت. سئزدئقوأ. ياعني، قازئردةن باستاپ «ةت بازارئنداعئ ةرةجة» كذرت وزگةرئپ جاتئر دةگةن ءسوز. ةلدئ مةكةندةردة، جذرتشئلئققا قولايلئ وثئرلةردة مال سويؤ الاثدارئنئث جوقتئعئ، ماسةلةنئ ودان سايئن اؤئرلاتادئ، اؤئلداعئ اعايئن تاعئ دا دةلدالعا جةم بولادئ. جاثاعئ زاثعا سايكةس از عانا مالئمةن كذنئن كورئپ، وزدئگئنةن جذمئسپةن قامتئلئپ وتئرعان حالئق تاعئ دا دةلدالدئققا ذرئنئپ، مال قذنئن امالسئز ارزانداتئپ ساتؤعا ءماجبذر بولايئن دةپ تذر. «بذندا مال سويؤ ماسةلةسئنة دايئندئقتئث قالاي جذرگئزئلئپ جاتقانئ بةلگئسئز. ةگةردة، بذعان ءتيئستئ دةثگةيدة دايئندئق بولماسا وندا زاثداعئ وسئ باپتئ ؤاقئتشا بولسا دا توقتاتا تذرؤ قاجةت»، دةدئ دةپؤتات. ياعني، الداعئ ؤاقئتتا پارلامةنت وسئ زاثعا قايتا ورالئپ سوعؤئ ابدةن مذمكئن.

2010 جئلعئ جذرت كذتكةن تاعئ ءبئر جاثالئق سؤعا قاتئستئ سارالانعان تاريفتئ ةنگئزؤگة قاتئستئ بولاتئن. اؤةل باستا بذنداي تاريف تذرئن ةنگئزؤ بيئلعئ قاثتاردان، ياعني قازئردةن باستالاتئنئ ايقئندالعان. كةيئننةن پارلامةنت پالاتالارئنداعئ تالقئلاؤ بارئسئندا بذل مةرزئم وزگةرئسكة ذشئرادئ. دةگةنمةن، تاريفكة قاتئستئ الداعئ ؤاقئتتا ءبئرشاما وزگةرئستةر بولاتئنئ انئق. ماسةلةن، پارلامةنتتتةگئ زاثعا سايكةس، بئرئنشئدةن، سؤدئ ذنةمدةؤدئ ئنتالاندئرؤعا باعئتتالعان تذتئنؤ كولةمئنة قاراي سارالانعان تاريفتةر ةنگئزئلةدئ. بذل نورما سؤدئ ذتئمدئ پايدالانؤعا، تذتئنؤشئلاردئث قاراجاتتارئن، ةنةرگيانئ جانة رةسؤرستاردئ ذنةمدةؤگة مذمكئندئك بةرةدئ. ال كوممةرسيالئق ماقساتتا سؤدئ شامادان تئس پايدالاناتئن تذتئنؤشئلار ذنةمدةؤ تةحنولوگيالارئن ةنگئزؤگة نةمةسة شةكتئ باعادان ارتئق سومانئ تولةؤگة ءماجبذر بولادئ. ةكئنشئدةن، وثئرلئك ةلةكتر جةلئلةرئ كومپانيالارئ ءذشئن سالئستئرمالئ تالداؤ ءادئسئن قولدانا وتئرئپ، تاريفتةردئ بةكئتؤ ذسئنئلادئ. بذل ءادئستئث ءمانئ - كومپانيالار اراسئنداعئ باسةكةلةستئكتئ تؤدئرا وتئرئپ، ولاردئث قئزمةتئنئث تيئمدئلئگئن ارتتئرؤ، جةلئلةردئ جاثعئرتؤعا قوسئمشا ينأةستيسيا تارتؤ بولئپ تابئلادئ.

بئلتئر ةلئمئزدة ة ق ئ ذ-عا ءتوراعالئق ةتؤ، كةدةندئك وداق شةثبةرئندةگئ ئقپالداستئقتئ قامتؤعا باعئتتالعان توپتاما زاثدار مةن حالئقارالئق كةلئسئمدةر دة راتيفيكاسيالاندئ. بذل باعئتتاعئ جذمئس ءالئ دة جالعاساتئن بولادئ. بذدان وزگة، ةلئمئزدئث ئشكئ ماسةلةلةرئنة، گةندةرلئك ساياساتقا، سوت جذيةسئن جةتئلدئرؤگة، قذقئق بذزؤشئلئقتئث الدئن الؤعا قاتئستئ زاثدار دا قابئلداندئ. بذلاردئث بارلئعئ قوعام دامؤئنئث العئشارتئنا اينالاتئنئ ءسوزسئز.

جالپئ، زاثنئث قابئلدانؤئنان ةمةس، ونئث ورئندالؤئنا قاراي ءتيئستئ قورئتئندئ شئعارؤعا بولاتئنئ شئندئق. دةگةنمةن، زاثداردئث نةعذرلئم ءتيئمدئ جذمئس ئستةؤئن قامتاماسئز ةتؤ ءذشئن ونئث ساپاسئنا باسا ءمان بةرگةن ورئندئ. ال قذجاتتئ تالقئلاؤ بارئسئندا قوعامنئث وعان ةتةنة ارالاسؤئ ساپاسئنا بارئنشا اسةر بةرةتئنئ اقيقات. قوعامدئ قوعام ءذشئن قابئلدانئپ جاتقان زاثدارعا ارالاستئرؤدئث جولئ دا كوپ. سونئث ءبئر تارماعئ عالامتور مذمكئندئگئ. 2010 جئلئ بذنداي مذمكئندئكتئ جذزةگة اسئرؤ قولعا الئنا باستايدئ. ياعني، قالئث بذقارانئث پئكئرئن ةسكةرؤ ماقساتئندا، زاثنئث جوباسئ ينتةرنةت سايتتا جاريالانئپ، بارشاعا قول جةتئمدئ بولا تذسپةك. كةز-كةلگةن ازاماتتئث عالامتور ارقئلئ ذسئنئس ايتؤئنا تولئق مذمكئندئگئ بولادئ. ةندةشة بيئلدان باستاپ حالئق، قالئث بذقارا قوعام ءذشئن قابئلداناتئن زاثدارعا قاتئسؤعا بةلسةندئ بولا تذسسة يگئ.

سوڭعى جاڭالىقتار