تاؤةلسئزدئكتئث تاعئلئمئ - ذلت تاريحئ، ويلانتار جةرئ - ذلتتئث بولاشاعئ بولؤئ ءتيئس

ئث 15-ئ. قازاقپارات\قانات مامةتقازئ ذلئ\ - قازاق ذلتئنئث ساقتالؤئ، ئقئلئم زاماننان ءوزئ مةكةندةگةن اتا جذرتئندا
None
None

دةربةس مةملةكةت رةتئندة شاثئراق كوتةرئپ، ةگةمةن ةل رةتئندةگئ وركةندةؤئنئث باستاؤئ تاؤةلسئزدئككة كةلئپ تئرةلةتئنئ انئق. سوندئقتان دا قازاق ءذشئن قانداي دا بولماسئن مةرةكةنئث، مةيرام مةن تويدئث اتاسئ - تاؤةلسئزدئك كذنئ ةكةندئگئ داؤسئز ءارئ بذل سولاي بولؤئ دا ءتيئس.

مئنةكي، ةل بولئپ تئزگئندئ قولعا العانئمئزعا، ءوز قولئمئز ءوز اؤئزئمئزعا جةتئپ، ةس جيئپ، ةتةك جاپقالئ دا 18 جئلدئث ءجذزئ بولئپ وتئر. وسئ جئلدار ئشئندة عاسئرلارعا بةرگئسئز قئرؤار ئستةر اتقارئلدئ. ةكونوميكالئق، ساياسي، قاؤئپسئزدئك، ءتئپتئ جاهاندئق ماسةلةلةردة ءوز الدئنا دةربةس شةشئم قابئلداي الاتئن، ةگةمةن مةملةكةت بولا الاتئنئمئزدئ بارلئق قئرئنان ايقئنداپ، مويئنداتتئق. تاؤةلسئزدئكتةن بةرگئ قازاقتئث جةكة مةملةكةت رةتئندةگئ 18-شئ جئلئ دا تاريحتئث تةرةث قويناؤئنا، كارئ تاريحتئث قذشاعئنا ءسئثئپ بارادئ. ءئز عاسئرلار بويئ قانشاما ذرپاقتئث ارمانئ بولئپ وتكةن تاؤةلسئزدئكتئث، ذلتتئق مةملةكةت قذرؤ مذراتئنئث جذزةگة اسقان زامانئندا ءومئر ءسذرئپ وتئرمئز. ةندئگئ كذنئ ئرگةتاسئ ساپالئ قالانعان مةملةكةتئمئزدئث شاثئراعئ شايقالماي، تاؤةلسئزدئكتئث تذعئرلئ تؤئ ماثگئگة جةلبئرةي بةرةتئنئنة كذمان جوق.

وسئدان سةگئز جئل بذرئن مةملةكةت باسشئسئ نذرسذلتان نازارباةأ تاؤةلسئزدئكتئث ون جئلدئق مةرةكةسئنة ارنالعان سالتاناتتئ جيئنئندا: «تاؤةلسئزدئك دةگةنئمئز نة جانة ول بئزگة نة بةردئ؟ ءبئز قانداي بولدئق؟ ءبئزدئث نةنئ ساقتاؤئمئز كةرةك، نةدةن ارئلؤئمئز كةرةك؟ اقئرئ ءبئزدئث الدئمئزدا نة كذتئپ تذر؟ بذل ساؤالداردئث كذردةلئ بولاتئن سةبةبئ، ولارعا قايتارئلاتئن جاؤاپ ءبئزدئث ءارقايسئسئمئزعا، سويتة تذرا ءبئزدئث بارئمئزگة ورتاق تاعدئر بئرئكتئرگةن حالئققا، قازاقستان ازاماتتارئنا ارنالؤئ كةرةك. ءبئز ءوز قولئمئزبةن تذرعئزئپ جاتقان ةلدئث ازاماتتارئنا، ءبئزدئث بولاشاعئمئز بايلانئستئ ةلدئث ازاماتتارئنا ارنالئپ وتئر»، - دةگةن ةدئ. سارالاپ ايتساق، جاثاعئ ةلباسئ كوتةرئپ وتئرعان ساؤالداردئث ءارقايسئسئنا جاؤاپتئ تةرةثنةن ئزدةؤ لازئم. تةرةثدئ قوزعاؤ ارقئلئ تاؤةلسئزدئك قازاققا قالاي كةلگةنئنة (وثاي كةلمةگةنئنة) كوز جةتكئزةمئز. «ةندئگئ بولاشاقتا ذلتتئق مةملةكةتئمئزدئث تاؤةلسئزدئگئنة سئزات تذسئرمةي، تاؤةلسئزدئك تذعئرئن نئقتاي ءتذسؤدئث جولدارئ قايسئ؟» - دةگةنگة دة وتكةنگة ذثئلة وتئرئپ قانا جاؤاپ بةرةمئز.

قازئرگئ قازاقتئث ةگةمةندئگئ - بذل بذگئنگئ ذرپاقتئث الدئثعئ وتكةن بابالاردان اقئلدئ نةمةسة دانئشپان، تاؤةكةلشئل، كةمةثگةر بولعاندئعئنان كورسةتپةيدئ. ويتكةنئ، ةجةلگئ قازاق جةرئندة ةگةمةن مةملةكةتتئث قايتا جاثعئرئپ، وركةندةگةنئ ءذشئن ءبئز ةث الدئمةن بابالارئمئزعا قارئزدارمئز. تاؤةلسئزدئك - بابا وسيةتئن، رؤحاني تئرلئگئن ماثگئ ةستة ساقتاپ، اتادان بالاعا مذرا رةتئندة قالدئرؤدان كةلئپ تؤئنداپ وتئر. بولاشاق ذرپاققا جول سئلتةپ، ةركئندئكتئث وتئن وشپةستةي ةتئپ تذتاتقانداردئ - ذلتتئق قايراتكةرلةر مةن كوشباسشئ، قولباسشئلاردئ دارئپتةؤدئث ماثئزئ دا سوندئقتان ذلكةن. سونداي دارئپتةؤدةن كةيئن، ةلباسئ ايتپاقشئ، «ءبئز نةنئ ساقتاپ، نةدةن ارئلؤئمئز كةرةك؟» دةگةن ماسةلةنئث وزةكتئلئگئ دة ارتا بةرمةك. ويتكةنئ، قازئر جاهاندانؤدئث بةلةث العان ءداؤئرئ. ءبئرقاتار ةلدةر بذل ذدةرئستئ مةملةكةت تاؤةلسئزدئگئنة تونگةن قاؤئپ رةتئندة دة باعالايدئ. سوندئقتان دا، بذل باعئتتا ساقتايتئن دا، ارئلاتئن دا دذنيةلةر جةتكئلئكتئ. قازئرگئ قوعامعا قاراساق، جاثعئرتاتئنئمئز دا جةتكئلئكتئ بولؤئ كةرةك ةكةن.

بذل ةث الدئمةن ذلت تاريحئنا دا قاتئستئ دذنية. ماسةلةن، تاؤةلسئزدئك ذعئمئنئث بايئبئنا بارؤ ءذشئن الدئمةن وسئنئث باستاؤئنا تةرةث بويلاؤ قاجةت. ال ونئث ارعئ باستاؤئ عاسئرلارعا سوزئلئپ، بوداندئق بذعاؤئنان قذتئلؤعا ذمتئلعان كوپتةگةن كوتةرئلئستةرگة ذلاسسا، بةرگئسئ 19-شئ عاسئر باسئنداعئ الاش قايراتكةرلةرئنئث سالئپ كةتكةن سارا جولئنان بئلئنةدئ. الاش قوزعالئسئنا ءجئتئ زةرتتةؤ جذرگئزؤ ءالئ دة كوپ دذنيةنئ جارئققا شئعارؤدئ قاجةت ةتةدئ. قازاق توپئراعئندا دةربةس مةملةكةت قذرؤعا دةگةن ذمتئلئس وسئ الاش تذسئندا ذشقئنداپ بارئپ ءسوندئ. ال ونداي تاؤةلسئزدئك باقئتئن كورة وتئرئپ، ءبئز - سول كةزةثدةگئ قاساث تاعدئردا ءومئر كةشكةن ذلت زيالئلارئنئث قول باستاعان ارةكةتتةرئن ءالئ كذنگة دةيئن ورئندئ دةثگةيدة كوتةرة الماي كةلةمئز. «الاش» ذرانئن تؤ قئلئپ كوتةرئپ، سئن ساعاتتا بوستاندئق ءذنئن جاثعئرتقان ذلت قايراتكةرلةرئ سول جولدا ءوز باستارئن تئگئپ، ءومئرئن قيدئ. ةندةشة، تاؤةلسئزدئكتئث نةگئزئ بولئپ تابئلاتئن الاش كةزةثئندةگئ اؤقئمدئ ساياسي ذردئستةردئ وي ةلةگئنةن وتكئزئپ، ونئ بولاشاق ذرپاققا، جاستارعا ذلكةن ءبئر تاعئلئم رةتئندة تانئتؤ، كةلةشةك ذرپاقتئث ساناسئنا ءسئثئرؤ ذلكةن عيبراتتئ شارا بولاتئنئ ءسوزسئز.

ودان كةيئنگئ ةرةكشة توقتالاتئن كةزةث ارينة - جةلتوقسان. الاش قوزعالئسئ مةن جةلتوقسان وقيعاسئنئث ساباقتاستئعئ - بذل ةكةؤئ دة تاؤةلسئزدئككة العئ شارت قالئپتاستئردئ. بوستاندئق ذعئمئنئث ذلت بويئندا وسئلايشا ساباقتاسئپ، تؤئنداؤئنئث ناتيجةسئندة عانا قازاق تاؤةلسئزدئگئنة قول جةتتئ. ءبئر سوزبةن ايتقاندا، الاش قوزعالئسئ مةن جةلتوقسان وقيعاسئن ذشتاستئرا زةرتتةؤ، بذل كةزةثدةگئ ساياسي قادامدارعا تاريحي ءادئل باعاسئن بةرؤ ءالئ دة تولئق ورئندالماي كةلة جاتقان ماسةلةنئث ءبئرئ. ال ونداي باعانئ تاؤةلسئزدئكپةن بايلانئستئرئپ قانا جذزةگة اسئرا الاتئنئمئز تاعئ دا ايقئن.

بئلتئرعئ جئلئ مةملةكةت باسشئسئ قازاق ءتئلدئ بذقارالئق اقپارات قذرالدارئنا بةرگةن سذحباتئندا: «ءبئزدئث الدئمئزداعئ ذلكةن مئندةتتئث ءبئرئ - تاؤةلسئزدئكتئث تولئققاندئ شةجئرةسئن جازؤ. قازئر مةملةكةتتئث جاثا تاريحئنئث ينستيتؤتئ قذرئلئپ جاتئر. ول ينستيتؤت وسئ جئلدار ئشئندةگئ قوعامدئق پروسةستةردئ تةرةث وي ةلةگئنةن وتكئزؤ، ساياسي سارالاؤ، تاريحي تارازئلاؤ تذرعئسئنان كوپ جذمئس اتقارؤئ كةرةك. سونئمةن بئرگة ءبئز تاؤةلسئزدئكتئث كوركةم شةجئرةسئن دة جازؤعا ءتيئسپئز. بذل ئستة زيالئ قاؤئمنئث اتقاراتئن ءئسئ قئرؤار. سؤرةتكةردئث باستئ پارئزئ - ءوز داؤئرئنئث جئرئن جئرلاؤ، مذثئن مذثداؤ. قازئر بولئپ جاتقان وزگةرئستةردئ بارئنةن بذرئن قازئرگئ جازؤشئلار جازئپ قالدئرؤئ كةرةك»، دةگةن ةدئ.

شئندئعئندا وتكةنئن بئلمةگةن ادام ذلتئنئث قادئرئن دة، تاؤةلسئزدئكتئث قاسيةتئن دة بئلمةيدئ. قازاق تاؤةلسئزدئك جولئندا قانداي جايدئ باستان كةشئردئ، بذگئنگئ مةملةكةتتئلئككة قول قالاي جةتتئ؟ بذنئث بارلئعئ بولاشاق ذرپاقتئث جادئندا بولؤئ ءتيئس، سوندا بارئپ تاؤةلسئزدئك تاعئلئمدئلئعئ ارتا تذسةدئ.

 

 

سوڭعى جاڭالىقتار