اقمولالئقتاردئث باستئ مئندةتتةرئنئث ءبئرئ - ةلوردانئث ازئق-تذلئك بةلدةؤئن قامتؤ جانة اگروونةركاسئپ كةشةنئن وركةندةتؤ - ا.راؤ

. قازاقپارات /جانمذرات جانايدار/ - ةلوردانئث ازئق-تذلئك بةلدةؤئن قامتؤ مةن
None
None

 اگروونةركاسئپ كةشةنئن وركةندةتؤ اقمولالئقتاردئث باستئ ماقساتتارئنئث ءبئرئ.  وسئ باعئتتا ايماقتا اؤقئمدئ شارالار شةشئمئن تاؤئپ كةلةدئ، دةيدئ وبلئس اكئمئ البةرت راؤ قازاقپارات تئلشئسئنة بةرگةن سذحباتئندا.

- اعئمداعئ جئلدئث تامئز ايئندا وثئرگة ءئسساپارمةن كةلگةن ق ر پرةزيدةنتئ نذرسذلتان نازارباةأتئث قاتئسؤئمةن كوكشةتاؤدا استانانئث ازئق-بةلدةؤئن قامتاماسئز ةتؤ جانة اگروونةركاسئپ كةشةنئن دامئتؤ جايئنا ارنالعان ايماقتئق جيئن وتكئزئلگةن بولاتئن. سول باسقوسؤدا ايتؤلئ مئندةتتةردئ ورئنداؤداعئ تابئستار ساراپتالئپ، ءبئرقاتار شةشئمئن كذتكةن ماسةلةلةر تارقاتئلعان ةدئ. بذگئندة سول سةرپئندئ جوبالاردئث ورئندالؤئ تؤراسئندا قانداي تذجئرئم جاساؤعا بولادئ؟

- ةلوردانئث ساپالئ دا قولجةتئمدئ ازئق-تذلئككة دةگةن سذرانئمئن تولئقتاي قاناعاتتاندئرؤ باعئتئنداعئ اؤقئمدئ جوبالاردئ ئسكة اسئرؤعا ءوثئردئث بارلئق اؤئل شارؤاشئلئعئ قذرئلئمدارئ ذيئمشئلدئقپةن اتسالئسئپ كةلةدئ. سونئث ايقئن كورئنئسئ - اعئمداعئ جئلئ ايماق ديقاندارئ 4 ميلليون 540 مئث گةكتار القاپتئث ءار اينالئمئنان 12،2 سةنتنةردةن ءونئم جيناپ، قامباعا 5 ميلليون 600 مئث توننا التئن استئق قذيئپ الدئ. بذل تابئس ةث الدئمةن ةگئنشئلئك مادةنيةتئن جةتئلدئرئپ، ئلعال ساقتاؤ تةحنولوگيياسئن كةثئنةن قولدانئسقا ةنگئزؤ مةن جوعارئ ءونئمدئ تةحنيكانئ ذتئمدئ پايدالانؤدئث ماؤةلئ جةمئسئ. جالپئ ءوثئردئث اؤئل شارؤاشئلئعئ سالاسئن ورگة باستئرؤ ماقساتئنا رةسپؤبليكا قازئناسئنان 3،5 ميلليارد تةثگةدةن استام قارجئ باعئتتالدئ. ناتيجةسئندة جاثا قؤاتتئ تةحنيكامةن جاراقتاؤ، جانار-جاعارمايمةن قامتؤ، شئعئمدئلئعئ جوعارئ سورتتئ تذقئممةن قامتاماسئز ةتؤ دةر مةرزئمئندة شةشئمئن تاپقان بولاتئن. سالانئث قذرامداس بولئگئ رةتئندة قارئشتاپ العا باسئپ كةلة جاتقان مال شارؤاشئلئعئ ونئمدةرئن ءوندئرؤ قارقئنئ قؤانارلئقتاي. تةك وتكةن توعئز ايدا ايماقتا بارلئق ساناتتاعئ اؤئل شارؤاشئلئعئ نئساندارئندا 63،3 مئث توننا ةت، 372،4 مئث توننا سذت، 247،7 ميلليون دانا جذمئرتقا الئندئ، بذل وتكةن جئلدئث ءتيئستئ مةرزئمئمةن سالئستئرعاندا، ةداؤئر ارتئق. تابئس ةث الدئمةن مال تذقئمئن اسئلداندئرؤ، وزئق تةحنولوگييالئق جوبالاردئ ئسكة اسئرؤ ناتيجةسئندة جذزةگة اسئرئلئپ وتئر.

استانالئق وبلئس بولعاندئقتان، ءبئزدئث باستئ ذستانئمئمئز اؤئل شارؤاشئلئعئ ونئمدةرئن تةرةثدةتئپ وثدةؤ ئسئنة ةرةكشة دةن قويؤ. تةك سوثعئ ءبئر جارئم جئلدا اگروونةركاسئپتئك كةشةندئ دامئتؤ ئسئندة جالپئ سوماسئ 33،6 ميلليارد تةثگةنئ قذرايتئن 15 جوبا قولعا الئنئپ، ئسكة اسئرئلؤدا. سوعان سايكةس ءبئر تاؤارلئ-سذت فةرماسئ، ةت پةن سذت وثدةيتئن 6 كاسئپورئن، ءذش بورداقئلاؤ الاثئ، ءذش كوكونئس قويماسئ پايدالانؤعا بةرئلدئ. جئل سوثئنا دةيئن ولاردئث قاتارئنا تاعئ دا ون جوبا قوسئلادئ دةپ كذتئلؤدة. ايتالئق، ةثبةكشئلدةر اؤدانئندا بةس مئث باس قازاقتئث اقباس سيئرلارئن كذتئپ-باعؤ قولعا الئندئ. وعان قوسئمشا سةرئكتةستئك قذرئلئمئ رةتئندة ششؤچة قالاسئندا تاؤلئكتئك قؤاتئ 30 توننا ةت وثدةؤ كومبيناتئ جذمئس ئستةي باستادئ. ونئث ونئمدةرئ ايماقتئث، استانا مةن الماتئ قالالارئنئث ساؤدا ورئندارئنا ذزبةي جونةلتئلئپ كةلةدئ.
قازئرگئ كةزدة وبلئس استانانئث ةت جانة ءسذت ونئمدةرئنة دةگةن سذرانئمئن 11 پايئزعا قاناعاتتاندئرئپ كةلسة، 2011 جئلئ ول 85 پايئزدئق دةثگةيگة جةتكئزئلةتئن بولادئ. ءسذت وثدةؤ ئسئندة بؤراباي اؤدانئندا اؤقئمدئ جوبا شةشئمئن تاؤئپ وتئر. مذندا «ةسئل-اگرو» جاؤاپكةرشئلئگئ شةكتةؤلئ سةرئكتةستئگئ قازاقستان-گةرمان بئرلةسكةن كاسئپورنئ نةگئزئندة 3000 باسقا ارنالعان تاؤارلئ-ءسذت فةرماسئنئث قذرئلئسئن قولعا الئپ، ونئ كةلةر جئلئ ئسكة قوسؤعا ذمتئلئس جاساؤدا. ءسذتتئ وثدةپ، سان الؤان ءونئم شئعارؤ ءئسئ اؤدان ورتالئعئنداعئ جذمئس ئستةي باستاعان كومبيناتقا جذكتةلمةك. ةثبةكشئلدةر اؤدانئندا «قازگةرقذس» قذس شارؤاشئلئعئ كاسئپورنئ تولئق قؤاتئندا جذمئسقا قوسئلئپ، ناتيجةسئندة ايماق پةن استانا تذتئنؤشئلارئنئث جذمئرتقاعا دةگةن سذرانئمئ 75 پايئزعا قاناعاتتاندئرئلئپ وتئر. اتباسار اؤدانئنا قاراستئ «سوچي» ج ش س-ئ جئلئنا 1200 توننا وسئمدئك مايئن شئعاراتئن زاؤئتتئ ئسكة قوستئ. سونئث نةگئزئندة ايماق پةن ةلوردا قاجةتتئلئگئنئث 30 پايئزئن قاناعاتتاندئرؤعا قول جةتكئزئلدئ.

- ةلئمئزدئث ءئيندؤسترييالئق-يننوأاسييالئق جوبالارئن ئسكة اسئرؤ ئسئنة ءوثئردئث قوسار ذلةسئ تؤرالئ نة ايتؤعا بولادئ؟

- ءوثئر ةكونوميكاسئنئث اگرارلئق باسئمدئعئنا قاراماستان، ونةركاسئپ سالاسئندا پودشيپنيك شئعارؤ، جذك كولئكتةرئن قذراستئرؤ، ؤران ءوندئرئسئ، التئن وثدةؤ ؤاقئت ذردئسئمةن العا باستئرئلئپ كةلةدئ. سوعان سايكةس اعئمداعئ جئلئ داعدارئسقا قارسئ شارالار ايقئندالئپ، سول بويئنشا ءوندئرئس پروسةستةرئنة مونيتورينگ جاسالئپ، ةثبةك نارئعئنداعئ جاعدايدئ جذيةلئ تذردة قالئپتاستئرؤعا باسا نازار اؤدارئلئپ وتئر. وسئنداي نيةتپةن «كاماز-ينجينيرينگ»، «قازشپال»، «تئنئس» اكسيونةرلئك قوعامدارئ ق ر توتةنشة جاعدايلار مينيسترلئگئ، «قازاقستان تةمئر جولئ» ذلتتئق كومپانيياسئ» اكسيونةرلئك قوعامئمةن بئرلةسكةن مةموراندؤمعا قول قويئپ، مةملةكةتتئك تاپسئرئس رةتئندة سولاردئث سذرانئس-تالاپتارئن قاناعاتتاندئرؤعا باعئتتالعان جذمئستار شةشئمئن تابا باستادئ. ونئث سئرتئندا ؤران، رةزينا بذيئمدارئن، پلاستماسسا ونئمدةرئن، قذرئلئس ماتريالدارئن شئعارؤ قارقئنئ ارتا تذسكةن. ايماقتا كاسئپورئنداردئث باسكةلةستئك قابئلةتئن ارتتئرؤ جولئندا قايتا جاراقتاؤ جانة جذمئس ئستةپ تذرعان كاسئپورئنداردئث قوسئمشا قؤاتئن ئسكة قوسؤ، جاثا ءوندئرئس ورئندارئن اشؤ جالعاسئن تاؤئپ كةلةدئ. تةك وسئنداي ارةكةتتةردئث وث ناتيجةسئندة جالپئ سوماسئ 17 ميلليارد تةثگةگة تةث ون جوبا جذزةگة اسئرئلدئ. ايتالئق، ستةپنوگورسك قالاسئنداعئ پودشيپنيك زاؤئتئندا سوثعئ ذلگئدةگئ پودشيپنيكتةر شئعارؤ، «سةمئزبايU» ج ش س-ئندة ؤران كةنئشئن يگةرؤ، «بايتةرةك-ا» اكسيونةرلئك قوعامئندا وتاندئق ةلةكتروأوزداردئ قايتا جاراقتاؤ جانة جاثا تةحنيكالاردئ قذراستئرؤ جوبالارئ قولعا الئنئپ، شةشئمئن تابا باستاعان.

مئنا جايتتارعا نازار اؤدارماسا بولمايدئ. جئل سوثئنا دةيئن وثئردة جالپئ سوماسئ ةلؤ ميلليارد تةثگةنئ قذرايتئن بةس جوبا ئسكة قوسئلماق. ولاردئث قاتارئندا «أاسيلكوأ تاؤ-كةن كومبيناتئ» ا ق-دا وزئق تةحنولوگيياعا نةگئزدةلگةن التئن وثدةؤ زاؤئتئ قذرئلئسئ تولئق اياقتالئپ، جاثادان 1935 جذمئس ورنئ اشئلادئ. مذندا جئلئنا ون مئث كةلئ كاتودتئ التئن شئعارئلماق. ول دةگةنئمئز، قوسئمشا بيؤدجةتتئك تولةم. ال «كاماز-ينجينيرينگ» اق-دا كوممؤنالدئق شارؤاشئلئققا قاجةتتئ ارنايئ تةحنيكا، اؤئل شارؤاشئلئعئ سالاسئنا بةيئمدةلگةن جذك كولئكتةرئن قذراستئرؤ قولعا الئنعان. الداعئ بولاشاقتا ةلباسئنئث تاپسئرئسئنا وراي كذكئرت قئشقئلئ زاؤئتئنئث قوسئمشا قؤاتئن ئسكة قوسؤ، مذناي وثدةؤ زاؤئتئن سالؤ، موليبدةن مةن فةرروموليبدةن ءوندئرئسئن قولعا الؤ سئندئ تئث سةرپئندئ جوبالار قاراستئرئلؤدا. ايماقتئث ونةركاسئپتئك كارتاسئ جالپئ سوماسئ 247 ميلليارد تةثگةنئ قذرايتئن 28 جوبانئ قامتيتئن بولادئ.

- بولاشاقتئث جوبالارئن ئسكة اسئرؤدا ينأةستيسييانئث الار ورنئ وزگةشة. بذل رةتتة وثئردة تذثعئش رةت «اقمولا-ينأةست-2009» حالئقارالئق ئينأةستيسييالئق فورؤمئ وتكئزئلگةن بولاتئن. وسئناؤ ءساليقالئ باسقوسؤدئث ناتيجةسئ جايئندا تارقاتئپ بةرسةثئز؟

- ةلباسئ شةتةل ئينأةستورلارئ كةثةسئنئث وتئرئسئندا اتاپ كورسةتكةندةي، داعدارئستئ جةثئپ، ةكونوميكانئ قارئشتئ دامئتؤدئث باستئ جولئ بارلئق قارجئ كوزدةرئن ءتيئمدئ پايدالانؤدا. وسئعان وراي اگروونةركاسئپتئك كةشةندئ دامئتؤعا، ءئيندؤسترييالئق سةكتوردئ وركةندةتؤگة، ششؤچة-بؤراباي كؤرورتئ ايماعئن جانداندئرؤعا باعئتتالعان ئينأةستيسييانئ مولئنان تارتؤ كوزدةلگةن بولاتئن. ماقساتتئ ءئستئ باياندئ ةتؤ نيةتئمةن وتكئزئلگةن ئينأةستيسييالئق فورؤمعا الئس جانة جاقئن شةت ةلدةردةن 30 ئينأةستور قاتئسئپ، جةرگئلئكتئ مذمكئندئكپةن تولئقتاي تانئستئ. باسقوسؤدا جذرتشئلئق نازارئنا جالپئ سوماسئ 40 ميلليارد تةثگةگة تةث، بولاشاعئنان مول ءذمئت كذتتئرةتئن 20 ئينأةستيسييالئق جوبا ذسئنئلدئ. فورؤم قورئتئندئسئ بويئنشا ونةركاسئپتئ، اؤئل شارؤاشئلئعئن، قذرئلئس ءئيندؤستريياسئن، تؤريستئك كلاستةردئ دامئتؤدا ئنتئماقتئ ءئس-قيمئل جاساؤعا باعئتتالعان 6 مةموراندؤمعا قول قويئلدئ. ماسةلةن نيدةرلاندئق ئينأةستورلار برويلةر قذس ةتئن وندئرؤگة وراي 80 ميلليون ةؤرونئث كةلئسئمشارتئن جاساستئ. سونئمةن بئرگة جئلدئق قؤاتئ 60 ميلليون دانا كةراميكالئق كئرپئش زاؤئتئ، اؤئل شارؤاشئلئعئ تةحنيكالارئن قذراستئرؤ جانة تةحنيكالئق قئزمةت كورسةتؤ كةشةنئ، 74،4 مئث شارشئ مةتر «جانسايا» تذرعئن ءذي كةشةنئ، «كوكشةتاؤ» بيزنةس ورتالئعئ سئندئ جوبالاردئ ومئرشةث ةتؤگة نيةت-حاتتامالار قابئلداندئ.

- البةرت پاألوأيچ، ةلباسئنئث قازاقستان حالقئنا ارنالعان «داعدارئس ارقئلئ جاثارؤ مةن دامؤعا» جولداؤئ ءوثئردئث الةؤمةتتئك-ةكونوميكالئق دامؤ جوسپارئنا ذلكةن قوزعاؤ سالعانئ ءسوزسئز. ةندئ مئنة، جئل دا اياقتالئپ قالدئ. العاشقئ تابئستار، ناتيجةلةرگة توقتالساق. كوثئل كونشئتةر ئستةر بار ما؟

- پرةزيدةنتئمئزدئث بيئلعئ جولداؤئنئث باستئ ارتئقشئلئعئ ونئث الةؤمةتتئك باعئتتا بولعاندئعئندا جاتسا كةرةك. سونئث ماؤةلئ جةمئسئ - جاثا جذمئس ورئندارئن اشؤ، قوسئمشا ماماندئقتاردئ مةثگةرؤ، الةؤمةتتئك جذمئسقا تارتؤ سئندئ اؤقئمدئ شارالار شةشئمئن تاپتئ. ايماقتا «جول كارتاسئ» اياسئندا جالپئ سوماسئ 5،9 ميلليارد تةثگةنئ قذرايتئن 167 جوبا قولعا الئنعان ةدئ. تارقاتئپ ايتار بولساق، تذرعئن ءذي-كوممؤنالدئق شارؤاشئلئقتا - 44 ،ءبئلئم جانة دةنساؤلئق، باسقا دا الةؤمةتتئك سالانئث 90 نئسانئنا، اؤئلدئق جةرلةردةگئ 5 مادةنيةت وشاعئنا كذردةلئ جوندةؤ جذمئستارئ جذرگئزئلدئ. وسئ ؤاقئتتا 130 جوبا ئسكة اسئرئلئپ وتئر. قذرئلئس الاثدارئندا ءئينفراقذرئلئمدئ جانداندئرؤ ناتيجةسئندة سالا كاسئپورئندارئ باس مةردئگةرلةر رةتئندة تاپسئرئستارعا يةلئك ةتؤگة، قذرئلئس ءوندئرئسئ ونئمدةرئن وتكئزؤگة، جوعارئ جانة ارناؤلئ وقؤ ورئندارئ ستؤدةنتتةرئنئث شةبةرلئكتةرئن ذشتاؤئنا، جاثا ماماندئقتاردئ مةثگةرؤئنة مذمكئندئك جاسالدئ. سوعان سايكةس جوبالاردئ ئسكة اسئرؤعا 130 جةرگئلئكتئ كاسئپورئن، ونئث ئشئندة شاعئن جانة ورتا بيزنةستئث 124 نئسانئ قاتئستئرئلدئ. ول سايئپ كةلگةندة، وزئندئك قذرئلئس ماتةريالدارئن، وتاندئق تاؤارلاردئ، ئشكئ ونئمدةردئ كةثئنةن قولدانؤعا جاعداي تؤدئردئ. وسئلايشا قازاقستاندئق مازمذنداعئ تاؤارلار مةن قئزمةت دةثگةيئ 90 پايئزعا جةتكئزئلئپ، جةرگئلئكتئ كاسئپورئنداردا جذمئس ورئندارئن ساقتاپ قالؤعا وث سةپتئگئن تيگئزدئ. سونئث نةگئزئندة پلاستماسسا قذبئرلارئن شئعارؤ 2،7 ةسةگة، اعاش بذيئمدارئ ءوندئرئسئ 1،6 ةسةگة، كئرپئش شئعارؤ 41،6 پايئزعا، اك دايئنداؤ 39،5 پايئزعا ارتتئ. قولعا الئنعان ءئس شارالار ناتيجةسئندة كوكشةتاؤ قالاسئندا، اتباسار، اقكول، استراحان، ةسئل، بؤراباي اؤداندارئنئث ورتالئقتارئندا قازاندئقتار مةن جئلؤ جذيةلةرئ رةتكة كةلتئرئلدئ. ياعني 16 قازاندئق، 40 شاقئرئم جئلؤ قذبئرئ، 38 شاقئرئم سؤ قذبئرئ مةن كارئزدئك جذية جوندةؤ جذمئستارئمةن قامتئلدئ.

بذگئندة استانا-بؤراباي اأتوبانئ، ششؤچة-كوكشةتاؤ باعئتئنداعئ كذرة جول ءبئر جذيةگة كةلتئرئلئپ قالدئ دةسةك تة بولادئ. ةندئگئ ماقسات اؤئلارالئق جولداردئث تالاپقا سايكةستئگئن قامتاماسئز ةتؤ بولئپ وتئر. وسئنداي نيةتپةن جئل ئشئندة 1،1 ميلليارد تةثگة قارجئ قاراستئرئلئپ، 45 شاقئرئم وبلئستئق ماثئزداعئ جول، 47 شاقئرئم كوشة، 660 شاقئرئم اؤئلارالئق جول جوندةؤ جذمئستارئمةن قامتئلدئ. بذل رةتتة كوكشةتاؤ مةن ستةپنوگورسك قالالارئندا اتقارئلعان جاقسئ ئستةردئ اتاپ كورسةتكةن ءجون.

وسئ ارادا مئنا ماسةلةلةرگة ةرةكشة نازار اؤدارؤ قاجةت. جول كارتاسئنئث باستئ ماقساتئ تذرعئنداردئ جذمئسپةن قامتؤ، جذمئسسئزدئقپةن كذرةستئ جانداندئرؤ بولسا، وتكةن مةرزئمدة بئزدةر سول بيئكتةن كورئنة الدئق دةؤئمئزگة ابدةن بولادئ. كورسةتكئشكة جذگئنةر بولساق، جئل ئشئندة 7 300 جاثا جذمئس ورنئ اشئلئپ، 6 100 ادام جذمئسقا تارتئلدئ. ونئث سئرتئندا 3 200 ادام الةؤمةتتئك جذمئسپةن، 1 500 جاس بؤئن جاستار تاجئريبةسئمةن قامتئلدئ. ايماقتاعئ 26 وقؤ ورنئندا 3 500 ادام بئلئكتئلئكتةرئن ارتتئرئپ، جاثا ماماندئقتاردئ مةثگةردئ. وسئ ماقساتقا رةسپؤبليكالئق بيؤدجةتتةن 372 ميلليون تةثگة قارجئ جذمسالدئ. دايارلاؤ جانة قايتا دايارلاؤ باعدارلاماسئ نةگئزئندة 60 جذمئسشئ ماماندئعئن مةثگةرؤگة 3 مئث ادام جولداما الئپ، بذگئندة ولاردئث جارتئسئنا جؤئعئ مامان رةتئندة جذمئسقا قابئلدانئپ وتئر.

ةلباسئمئز قويعان تالاپتارعا سايكةس قابئلدانعان داعدارئسقا قارسئ شارالاردئث جذزةگة اسئرئلؤئ بارئسئندا ناقتئ جذمئستار جاسالئپ، كوزگة كورئنةتئندةي، جذرةككة جئلئلئق ذيالاتاتئنداي ناتيجةلةرگة قول جةتكئزئلئپ جاتئر. بذل ءوز كةزةگئندة ءوثئر حالقئنئث تذرمئسئن كوتةرئپ، بولاشاققا دةگةن سةنئمدةرئن نئعايتا تذسةتئنئ انئق.

 

 

سوڭعى جاڭالىقتار