عالامدئق سانا حالئقتاردئ بئرئكتئرةدئ - ولجاس سذلةيمةنوأتئث نيؤ-يوركتةگئ شئعارماشئلئق كةشئ

پارات /الييا التئنعازينا/ - نيؤ-يوركتة تانئمال اقئن جانة زامانا ويشئلئ
None
None

 ولجاس سذلةيمةنوأءوزئنئث امةريكاندئق وقئرماندارئمةن كةزدةستئ.
ولجاس ومار ذلئ امةريكاعا قازاقستان ةلشئلئگئنئث جانة كولؤمبيا ؤنيأةرسيتةتئ گارريمان اتئنداعئ ءئينستيتؤتئنئث شاقئرؤئمةن كةلدئ. اقئننئث شئعارماشئلئق كةزدةسؤئ مانحةتتةندةگئ زالداردئث بئرئندة ءوتتئ

جانة وعان قازاق، تاجئك، تذرئكمةن دياسپورالارئنئث وكئلدةرئ، امةريكاندئق زةرتتةؤشئلةر، رةسةي، ا ق ش جانة قازاقستاننئث بذقارالئق اقپارات قذرالدارئنئث تئلشئلةرئ جينالدئ.

قازاقستاننئث ا ق ش-تاعئ ةلشسئ ةرلان ئدئرئسوأ ءوز ءسوزئن اقئننئث «ماعان قاراپ، قازاقتاردئ تانئثدار» دةگةن ولةث جولئمةن باستادئ. «مةنئث ويئمشا، ول كئسئ قازاقتاردئ تانئتقان، وعان قاراپ جذرتشئلئق قازاقتاردئ ءالئ دة تاني بةرةتئن تذلعا... ول «تاؤلاردئ الاسارتپاي، دالانئث داثقئن اسقاقتاتؤدئ» ءوز ميسسيياسئ ةتئپ تاثدادئ جانة ونئث بذل ءسوزئ بذكئل الةمگة تارادئ»، دةپ ءمالئم ةتتئ ةلشئ ءوز سوزئندة.

ولجاس سذلةيمةنوأ نيؤ-يوركتة العاش رةت وسئدان 48 جئل بذرئن بولعان. 1961 جئلئ اقئن "ادامعا تابئن، جةر، ةندئ" پوةماسئن جازئپ، سول پوةمامةن الةمنئث كوپتةگةن ةلدةرئن ارالاپ شئقتئ. ول - قازاق جةرئنئث توسئنةن عارئشقا ادامنئث ذشؤئمةن بايلانئستئ ةموسييالار ادامزاتتئث كوثئلئن تاسئتقان كةزدةر ةدئ. نيؤ-يوركتة بولعان سول كذندةردئث بئرئندة اؤدارماشئ وعان وتةلدئث فويةسئندة تؤئستارئ كذتئپ تذرعانئن حابارلايدئ. «مةن تاثعالدئم. ك س ر و-دان شئعار كةزدة، ساؤالناماعا شةتةلدة تؤئستارئم جوق دةپ جازعان ةدئم»، - دةپ ةسكة الادئ اقئن. سويتسة، اقئنمةن كةزدةسؤگة كةلگةن، سول جئلدارئ وسئندا تذرعان قازاق دياسپوراسئنئث وكئلدةرئ، تذركئستان لةگيونئنئث بذرئنعئ جاؤئنگةرلةرئ ةكةن.

1983 جئلئ ولجاس سذلةيمةنوأ نيؤ-يورككة تذركتانؤشئلار كونگرةسئنة كةلةدئ جانة جوعارئداعئ لةگيونةرلةردئث بئرةؤئ ونئ تاكسيمةن اؤةجايعا جةتكئزةدئ. قارت قازاق تؤعان جةرئن ةندئ كورة المايتئنئن، ايتئپ وكئنگةن ةكةن. «قازئرگئ قازاق دياسپوراسئنئث ولاردئث ايئرماشئلئعئ وسئ»، دةيدئ اقئن. اقئننئث پئكئرئنشة، قازئر وتانئنان شةت جذرگةندةر عانا قينالئپ جذرگةن جوق. «ءبئراق، بارئ ويداعئداي بولئپ، داعدارئستئ ةثسةرةتئنئمئزدة ءذمئت بار»، دةيدئ ول.

بةيرةسمي اثگئمةلةسؤ تذرئندة وتكةن كةزدةسؤدة اقئن تئثدارمانداردئث ساؤالدارئنا جاؤاپ بةردئ:

- شئعارماشئلئعئثئزدئ جالعاستئرئپ جاتسئز با؟

- قازئر ولةث جازبايمئن. ولةثدئ جاستئقتئث جةلئگئ جازدئرادئ. مةن ب НТВ  تةلةارناسئنا بةرگةن ءبئر سذحباتئمدا ماسكةؤدةگئ ادةبيةتشئلةردئث ورتالئق ذيئندة 80 جاستاعئ اقئن پ.انتوپولسكييدئ تئثداعان كةزئمدئ ةسكة الدئم. اقئن كةش بويئ ماحاببات تؤرالئ جاثا ولةثدةرئن وقئدئ. مةن سوندا، بذدان بئلاي ولةث جازبايتئنئمدئ تذسئندئم. ولةث جازؤدان باس تارتامئن. الگئ اقئنداي بولعئم كةلمةيدئ. ءبارئنئث ءوز كةزةثئ بار، پؤشكين ايتقانداي، ولةث - جاستئث ءئسئ، ال جئل وتكةن سايئن جذرةگئث پروزاعا بةت بذرادئ. بذرئن ذيقاسپةن بةرؤگة بولاتئن رؤحاني اثگئمةثدئ ةندئ باسقا جانرعا سالئپ جازؤعا بولادئ.

- جئلناماشئ رةتئندة، بذگئن الةم باسئنان كةشئرئپ وتئرعان قيئنشئلئقتار تؤرالئ نة ايتار ةدئثئز؟

- ءبئر ولةثئمدة مةن: «جئلناماشئ كورئپ وتئرعانئن بايقاماي، قالالاردئ ورتةيدئ عوي ذلئلار» دةپ جازعان ةدئم. مةنئث قازئرگئ جازئپ جاتقاندارئم دا، ءسوزسئز، جاريالانادئ جانة ءسئزدئث ساؤالئثئزعا جاؤاپ بةرةدئ.

- ءوزئثئزدئ قاي مادةنيةتكة جاتقئزاسئز؟ ءسئزدئ قالاي اتاعاندئ قالار ةدئثئز: قازاق اقئنئ نةمةسة ورئس اقئنئ دةپ؟

- مةنئ جاي اقئن دةپ اتاعاندئ قالار ةدئم. ال اقئننئث قازاق، ورئس، اعئلشئن، فرانسؤز بولعانئ ماثئزدئ ةمةس. ءتئل - پوةزيانئ مانةرلةؤدئث قذرالئ. ةگةر پوةزيا بولسا، ةث باستئسئ سول. نة ول بارلئق تئلدة وقئلادئ نةمةسة بئردة-بئر تئلدة وقئلمايدئ - ةث قورقئنئشتئسئ وقئلماي قالسا. سوندئقتان دا، ةگةر مةنئ نةمةسة مذحتار شاحانوأتئ كةيئنگئ ذرپاقتار ةسكة الئپ، ولةثدةرئمئزدئ قاي تئلدة بولماسئن، وقئسا، ءتئپتئ بةنگال تئلئندة (ول تئلدة دة اؤدارمام بار)، وسئنئث ءوزئ جاقسئ.

- ءسئزدئث قوعامدئق ذستانئمئثئز بةن پوةزياثئز - تاريحي ماثئزدئ. ولار ءبئزدئث زاماننئث پؤشكينئ دةگةن اتاققا لايئقتئ. ءسئزدئث شئعارماشئلئعئثئز قازاقتئث ذلتتئق سان-سةزئمئنة اسةر ةتتئ. قازاقستاننئث دةموكراتيالئق دامؤ جولئن قالاي باعالار ةدئثئز؟ الداعئ 20 جئلدا نة كذتئپ تذر دةپ ويلايسئز؟ قازاقستاننئث جانة ورتالئق ازيانئث مذمكئندئكتةرئ قانداي؟

- كوپتةگةن ةلدةر دةموكراتيياعا اؤئسؤ جولئندا قيئندئقتاردئ باستان كةشئرئپ كةلةدئ. قازاقستان دا سولاردئث قاتارئندا. كةثةستئث سوسياليستئك فةوداليزمنةن پلاتون مةن اريستوتةل ايتقان تازا دةموكراتياعا بئردةن اؤئسؤ وتة قيئن. سوندئقتان دا ءبئزدئ ءالئ دة ءبئراز قيئندئقتار كذتئپ تذر. ءبئراق بئرتئندةپ، اسئقپاي، ءبئز كلاسسيكالئق ذلگئدةگئ دةموكراتياعا جاقئندايتئنئمئز انئق. ءالئ بئردة-بئر ةلدئث سول كلاسسيكالئق ذلگئگة جاقئنداي الماعانئن ايتا كةتكةن جون. ءبارئ الدا.

- «نةأادا-سةمةي» قوزعالئسئنئث سوثعئ 20 جئلداعئ جذمئسئنا قانداي باعا بةرةر ةدئثئز؟

- باستاپقئدا ءبئز جةتئستئككة قول جةتكئزدئك جانة قوزعالئستئ جابؤعا بولادئ دةپ شةشكةن ةدئك. كةيئن، مةن باسقا باعئتتا جذمئس ئستةپ، جازؤدئث شئعؤ تاريحئ، ةرتةرةكتةگئ ءتئلدئث شئققان تةگئ تؤرالئ كئتاپ جازدئم. بذل ئسپةن مةن ءالئ دة اينالئسئپ كةلةمئن

بيئل ءبئز الماتئدا قوزعالئستئث 20 جئلدئعئنا ارنالعان كونفةرةنسييا وتكئزدئك جانة مةن مةدأةدةأ قولداعان يادرولئق ارسةنالداردئ قئسقارتؤ تؤرالئ وبامانئث ذندةؤئنة ءذن قاتؤدئ ذسئندئم. بذل وتة ماثئزدئ ءذندةؤ! وباما ةؤروپادا زئمئرانعا قارسئ قورعانئس جذيةسئن ورناتؤ تؤرالئ شةشئمنئث كذشئن توقتاتئپ، رةسةيگة قادام جاسادئ. ةگةر وسئ ةكئ ذلئ يادرولئق دةرجاأا ءبئر-بئرئن قولداسا، ادامزات ةركئن تئنئس الادئ. كونفةرةنسييادا مةن «يادرولئق قارؤسئز الةم!» دةگةن ذرانمةن قازاقستان جاستارئنئث قولئن جيناؤدئ ذسئندئم. 1988 جئلئ ءبئز ءبئر اپتادا 2 ميلليون ادامنئث قولئن جيناپ ةدئك. قازئر ءبئز تةك جاستاردئث - ستؤدةنتتةر مةن جوعارئ سئنئپ وقؤشئلارئنئث، جذمئسشئ جاستاردئث قولئن جيناماقپئز. شارانئ قازاقستان بويئنشا وتكئزگةننةن كةيئن ءبئز رةسةيدةگئ، دوستاستئق رةسپؤبليكالارئنداعئ ارئپتةستةرئمئزگة ذندةؤ تاستايمئز. ودان كةيئن بئزگة ةؤروپا، قئتاي، امةريكان جاستارئ قولداؤ كورسةتؤئ مذمكئن.

جاستار - دةپؤتاتتئققا جانة ذكئمةتكة ذسئنئلاتئن ءوز كانديداتتارئنان وسئ باعئتتا جذمئس ئستةؤدة تالاپ ةتة الاتئن ةرتةثگئ سايلاؤشئلار. ولار قؤاتتئ كذش - يادرولئق قارؤ-جاراققا قارسئ دذنيةجذزئلئك جاستار قوزعالئسئ بولا الادئ. «نةأادا-سةمةي» قوزعالئسئ قازئر وسئ باعئتتا جذمئس ئستةپ جاتئر.

 

 

سوڭعى جاڭالىقتار