سئپئرا جئراؤ سذرعانتاي ذلئ

سئپئرا جئراؤ سذرعانتاي ذلئ (تؤعان - ولگةن جئلدارئ بةلگئسئز) - عاسئرلاردا دةشتئ قئپشاقتئث ايگئلئ جئرشئلارئنئث ءبئرئ، نوعاي، قاراقالپاق، باشقذرت، بارابئ، قذرداق، قئرئم تاتارلارئنا ورتاق تذلعا
None
None

ونئث جئرلارئ بئزدة ءوز اتئمةن جةتپةگةن، تولعاؤلارئ «قذبئعذل»، «ةدئگة بي»، «توقتامئس حاننئث حيكاياتئ» اثئز-اثگئمةلةر مةن «ةر تارعئن»، «ةدئگة باتئر» ةپيكالئق جئرلارئندا ساقتالعان. قازاق زةرتتةؤشئلةرئ سئپئرا جئراؤدئ نوعايلئ داؤئرئنةن جةتكةن كوپتةگةن ةپيكالئق جئرلاردئث بئردةن-بئر اأتورئ سانايدئ.  قازاق اثئزدارئ مةن باتئرلار جئرئندا جئراؤ ةل بئرلئگئن كوزدةگةن دانا رةتئندة سؤرةتتةلةدئ، بئردة 120، بئردة 180 جاساعان، كوپتئ كورگةن تاجئريبةلئ قارت كةيپئندة كورئنةدئ. 

اؤئز ادةبيةتئ ءداستذرئ ءبئزدئث زامانئمئزعا سئپئرا جئراؤدئث قيئن كةزةثدة وزئنةن اقئل-كةثةس سذراعان التئن وردانئث سول كةزدةگئ بيلةؤشئلةرئنة ارناعان بئرنةشة تولعاؤ-مونولوگئن جةتكئزدئ. بذل تولعاؤ-مونولوگتاردا جئراؤ بيلةؤشئنئث ءوزئن، ونئث اتا-بابالارئ مةن توثئرةگئندةگئلةردئ سيپاتتاپ، قالئپتاسقان جاعدايعا باعا بةرگةن، بولاشاقتئ بولجاپ، سودان كةيئن اقئل-كةثةسئن ايتقان. ونئث قيئن جاعدايدا وزئنةن كومةك سذراپ، حاندارمةن جاؤلاسقان باتئرلاردئ بئتئستئرؤ ماقساتئندا جئرلاعان تولعاؤلارئ بةلگئلئ. بذل تولعاؤلار سئپئرا جئراؤدئث نةگئزئنةن ماثگئلئك  جئرشئ جانة بئتئستئرؤشئ بولعاندئعئن دالةلدةيدئ. سئپئرانئث ةدئگة تؤرالئ ةپوستا بةينةلةنگةن توقتامئس حانعا ارناعان ولةثئ ونئث تولعاؤئنئث كلاسسيكالئق ذلگئسئ بولئپ تابئلادئ. ارناؤ جئردا سئپئرا جئراؤ الدئمةن ءوزئن تانئستئرعان سوث ءوزئنئث توقتامئستئث سةگئز اتاسئن، سونئث ئشئندة شئثعئس حاندئ دا كورئپ-بئلگةنئن ايتادئ، ولاردئث ءارقايسئسئنا تيئسئنشة مئنةزدةمة بةرةدئ. سودان كةيئن  ةدئگةنئث توقتامئستان قاشؤئ كةزدةيسوق ةمةس ةكةندئگئن،  ونئث تةمئرمةن وداق قذرئپ، قايتا كةلئپ سوعئس اشؤئ مذمكئن ةكةندئگئن جئرلايدئ. سونئمةن بئرگة جئراؤ توقتامئستئث كذيزةلئسكة ذشئراعان ذلئسئ مةن تذتقئنعا تذسكةن قئزدارئ مةن ايةلدةرئنئث تاعدئرئن ادةمئ سؤرةتتةيدئ.

«ةر تارعئن» جئرئندا سئپئرا جئراؤ تؤرالئ «ءوز ومئرئندة تولعاؤ ايتئپ، توعئز حاندئ تذزةتكةن كئسئ» دةلئنگةن، ال «تةلاعئس» جئرئندا ول نوعايلئ ئشئندةگئ ءوزارا قئرقئستئ ورشئتپةي، ةل اراسئنداعئ بةدةلئمةن تةگةؤئرئندئ جئرئمةن جاؤلاسؤشئ جاقتاردئ ءبئتئستئرئپ وتئرعان تذلعا رةتئندة كورئنةدئ. نوعاي حالقئندا كةزدةسةتئن «توقتامئس حاننئث حيكاياتئ» اتتئ اثئزدا سئپئرا جئراؤدئث اتئنان قارا سوزبةن ارالاس ايتئلاتئن جئرلار ءوزئنئث تابيعي سيپاتئ جاعئنان جئراؤدئث  «مةن قارتئثمئن، قارتئثمئن» اتتئ تولعاؤئنا ذقساس كةلةدئ. «قئرئمنئث قئرئق باتئرئن»  جئرلاعان ايگئلئ مذرئن جئراؤ ءوزئن سئپئرا جئراؤدئث ذرپاعئ ساناعان.

سئپئرا جئراؤ شئعارماشئلئعئ كوپتةگةن تذركئ حالئقتارئ ادةبيةتئندة كوركةم ذلگئ رةتئندة ورئن الدئ. مئسالئ، ول نوعايلئقتارعا - سئبئرا يئراؤ، باشقذرتتارعا - سئبري يئرئسئ، تاتار بارابيندئكتةرگة - سافارداؤ، قئرئمدارعا - سئپارا جئراؤ رةتئندة بةلگئلئ. ال قاراقالپاقتار سئپئرانئ وزدةرئنئث ةث ذلكةن ةپوسشئ جئراؤلار مةكتةبئنئث نةگئزئن سالؤشئ سانايدئ.

 

دةرةككوزئ:

قازاقستان ذلتتئق ةنسيكلوپةديياسئ، 8 توم

«تاريحي تذلعالار» كئتابئ   

 

 

سوڭعى جاڭالىقتار