قازاق ةلئ قازاقتئث كيةسئن، بةرةكة-بئرلئگئن، ةرلئگئ مةن ةلدئگئن جيناقتايتئن قاسيةتتئ ورئن بولادئ - ءا.تارازي
ءمان-ماعئناسئ، ايتار ويئ اؤقئمدئ، استارلئ، قاسيةتتئ ءسوز مئسالئ، اؤئل ءبئر جةرگة كوشئپ كةلگةننةن كةيئن سول اراعا قازئق قاعئلادئ دا، اؤئلدئث ةث ذلكةن اقساقالئنئث اق ءذيئ تئگئلةدئ.اق ءذي تئگئلگةننةن كةيئن سول توثئرةككة اؤئل تذرعئندارئ كيئز ذيلةرئنئث ؤئعئن شانشئپ، قونئستانا باستايدئ. مئنة، وسئلايشا ءبئر قازئقتئث ماثئنا توپتاسؤ، بئرئگؤ جذرةدئ. جالپئ ايتقاندا وسئ شاعئن ذردئس قازاق حالقئنئث اؤئزبئرشئلئگئن، ئنتئماعئن بئلدئرئپ تذراتئن»، دةيدئ قالامگةر ءا.تارازي.
ماسةلةن، قازاقستاننئث وثتذستئگئندة قازئعذرت دةگةن تاؤ بار. ونئ جذرت تذرلئ-تذرلئ تذسئندئرئپ جذر. جازؤشئنئث ويئنشا، «قازئعذرت» دةگةندةگئ «عذرت» سوزئمةن جالعاساتئن قازاقتا ءسوز بولماؤئ كةرةك ةدئ. بذل «قازئق جذرت» دةگةن ءسوز سيياقتئ. قازاقتاردئث قازئرگئ قالئپتاسقان جاثا ذعئمئمةن ايتقاندا استاناسئ، ئرئس-ئنتئماق، قذت-بةرةكة قونعان جةرئ دةگةن ذعئمدئ بئلدئرسة كةرةك. سونئمةن قاتار بذل ءسوزدئث ةكئنشئ ماعئناسئ دا بار. «قازئعذرتتئث باسئندا كةمة قالعان، ول اؤلية بولماسا نةگة قالعان» دةگةن ءسوز قالعان. بذل ءبئر جاعئنان قازاق جةرئنئث كئندئگئ دةسةك، ةكئنشئ جاعئنان ادامداردئث، نذح پايعامباردئث ذرپاقتارئنئث كئندئك جذرتئ دةگةن ءسوز.
ءبئرازدان بةرئ ءوزئنئث مونؤمةنت ماثايئندا سةرؤةندةپ، ارئ-بةرئ ءوتئپ، جذمئسئ بولماسا دا سول جةرگة بارئپ، قئزئقتاپ جذرةتئندئگئن ايتقان جازؤشئ كذنئ كةشة عانا اشئلئپ، ةلوردا حالقئنئث كوزقؤانئشئنا اينالعان «قازاق ةلئ» كةشةنئ ورنالاسقان جةردئث ءوزئ بذرئن-سوثدئ ةلئمئزدة سالئنعان ةسكةرتكئشتةردة بولماعان اؤقئمدئ، كةث جةردة ورنالاسقانئن اتاپ ءوتتئ.
«ةل وردامئز سالئنعانئنا بار-جوعئ 11-اق جئل بولعان جاس قالا. دةگةنمةن بذدان كةيئن ءبئزدئث قازئق جذرتئمئز - ةلوردامئز استانا، ال ةلدئگئمئز مةن ةرلئگئمئزدئ، بذگئنئمئز بةن بولاشاعئمئزدئ، ارمانئمئز بةن مذراتئمئزدئ بئلدئرةر بةلگئ «قازاق ةلئ» ساؤلةت-مذسئن كةشةنئ ورنالاسقان الاث بولماق»، دةدئ ول.
ا.تارازيدئث ايتؤئنشا، «قازاق ةلئ» ساؤلةت-مذسئن كةشةنئنئث نةگئزگئ بولگئ بولئپ تابئلاتئن 91 مةترلئك بيئك بةلگئ بولاشاققا دةگةن قازاق حالقئنئث ارتقان ءذمئتئ، جذزدةگةن، مئثداعان جئلدارعا ذلاساتئن قازاق حالقئنئث ارمان-مذدةسئ ئسپةتتةس. ول - التئن قازئق، التئن بةلگئ. وسئ بولاشاققا ارنالئپ، ذشار باسئنا سامذرئق قذس قوناقتاعان اؤقئمدئ ساؤلةت ونةرئنئث تومةنگئ جاعئندا قازاقستاننئث تذثعئش پرةزيدةنتئ نذرسذلتان نازارباةأتئث بةينةسئنئث بةدةرلةنؤئ، ونئث جان-جاعئندا قازاقتئث اقئل-وي ذستاعان، ويلئ دا بةدةلدئ ادامدارئنئث جيناقتالعان وبرازئنئث تذرؤئ، ةكئنشئ جاعئنا ةلئمئزدة جةمئستئ ةثبةك ةتئپ، قازاقستاندئ بولاشاققا قاراي باستايتئن جذمئسشئ، شارؤا ادامداردئث بةينةسئ سومدالؤئ، وتان قورعاؤ قازاق ذلتئنئث ةجةلدةن باستئ جانة قاسيةتتئ قذندئلئقتارئنئث بئرئ بولعانئن كورسةتةتئن ات ذستئندةگئ ةل قورعاعان ساربازدئث جانة قولئندا اأتوماتئ بار جاؤئنگةردئث ةلدئث شةبئن كذزةتكةن بةينةلةرئنئث شوعئرلانؤئ، ةرتةثگئ كذنئ مةملةكةتئمئزدئث بولاشاعئن ءوز قولئنا الاتئن جاستاردئث بةدةربةينةسئنئث تذرؤئ زاثدئلئق.
«مةن قازاقستاننئث بولاشاعئنئث زور ةكةندئگئنئنة ءئيمانئمداي سةنةمئن. كةيدة نةگة اناؤ بولئپ جاتئر، مئناؤ بولئپ جاتئر دةپ سئنايمئز. كوثئلئمئز تولمايتئن كةزدةر دة بولادئ. ءبئراق ونئث بارلئعئ وتپةلئ كةزةث. ةكئنشئدةن، قوعام بولعاننان كةيئن ءتئپتئ قاندايدا ءبئر كةرةمةت ئيدةال قوعامنئث وزئندة دة كولةثكةلئ جاقتارئ بولادئ. بذل بايتةرةككة كذن تذسكةنئمةن، كةلةسئ جاعئنئث كولةثكةلئ بولاتئندئعئنداي، ةشبئر اق تةر، كوك تةر بولئپ دالةلدةؤدئ قاجةت ةتپةيتئن ايقئن تذسئنئك. سوندئقتان كةز-كةلگةن قوعامنئث كولةثكةلئ جاقتارئ بولادئ، ول بولعان دا، بولا دا بةرمةك، قازئردة بار. ونئث بارئنة تذثئلؤدئث ةش قاجةتئ جوق. جالپئ وپپوزيسيياداعئ گازةت-جؤرنالداردئ قاي كةزدة دة بولسئن كئنالامايمئن. نةگة مةن ويلاعانداي ويلامايدئ، نةگة مئناؤ جارقئن بولاشاعئمئزدئ جازبايدئ، نةگة كةمشئلئك، تئرناق استئنان كئر ئزدةيدئ دةيمئز. ءبئراق مذنئث بارلئعئ ءبئزدئث قوعامنئث جاثادان عانا دامي باستاعانئنئث بةلگئسئ. ولارعا مةن شئن مانئندة دوس دةپ قارايمئن. ورئن العان كةمشئلئكتةردئ اشئق كورسةتئپ، قوعامنئث دامؤئنا جول اشئپ وتئر. ال رةسمي گازةت-جؤرنالدارعا دا قويار كئنام جوق. بذلاردئث جاقسئلئقتئ ايتئپ، ونئث جارشئسئ بولا بئلؤئ ورئندئ. سةبةبئ قازاقستاندا قئرؤار جاقسئ ئستةر قولعا الئنئپ، ةلئمئزدة تئنئشتئق ورناعان. اتقارئلعان جاقسئلئقتاردئث بارلئعئنئث شئندئعئن ايتقاندا، ءبئر ادامعا عانا - قازاقستاننئث تذثعئش پرةزيدةنتئ، ةلباسئمئز ن.نازارباةأقا بايلانئستئ ةكةنئ راس»، دةيدئ ءا.تارازي.
جالپئ «قازاق ةلئ» ساؤلةت-مذسئن كةشةنئنئث وزئنة قاتتئ ذناعانئن ايتقان قالامگةر بذنئث الدئنداعئ ةسكةرتكئشتئث كوثئلئنةن شئقپاعانئن جةتكئزدئ. ةندئ مارماردةن سوعئلئپ، كوركئ مةن كةلبةتئ جاراسقان الئپ ةسكةرتكئش بوي تذزةدئ. ذشار باسئنداعئ بذركئت ورةلئدة تابئلعان، تاريحئ بذدان 2000 جئل بذرئنعئ كةزةثدئ كورسةتةتئن قذستئث كوشئرمةسئ. ال ستةلانئث جان-جاعئندا ءذش قالقان تذر. حالقئمئزدئث ءذش قالقانئ بار ةكةندئگئ باياعئدان بةلگئلئ. ول جايئندا جازؤشئ بئلاي دةيدئ: «بذل حالقئمئزدئث ءذش جذزئ، سوندئقتان ةش ؤاقئتتا جذزگة بولئنبةيئك دةگةن ذراننئث قاجةتئ جوق. جذز حالئقتئث اراسئن بئرئكتئرةدئ. بئرئن-بئرئن سئيلاؤعا ءذيرةتةدئ. سونئمةن قاتار رؤعا بولئنؤدئث دة ةش ايئبئ جوق. مةن جازؤشئ رةتئندة مذنئ ساقتاؤ كةرةك دةپ ويلايمئن. دذنيةجذزئندة قاتتئ وسكةن ةكئ حالئق بار، ولار قئتاي مةن كورةي ذلتئ. كورةيلةر قازئر 80 ميلليون بولسا، قئتايلار 1،5 ملردتان اسئپ وتئر. ولاردا دةموگرافييالئق دذمپؤدئث، ياعني ءوسئمنئث جوعارئ بولؤئنئث نةگئزگئ سةبةبئ ءوز رؤلاستارئمةن، تايپالاستارئمةن نةكة قيمايدئ. ةكئ ذلتتئث دا تةگئنئث باستاپقئ بؤئنئ ولاردئث رؤئنئث، تايپاسئنئث اتئ. ةش ؤاقئتتا كيم كيممةن، لي ليمةن شاثئراق كوتةرئپ، تذتئن تذتةتپةيدئ. مئثداعان جئلدان بةرئ ساقتالئپ كةلة جاتقان وسئ سالتتئث ارقاسئندا ةكئ حالئق تا ءوسئمتال، قاندارئ تازا. ال مئنا تؤئستئق اراسئندا نةكة ورئن العان حالئقتار 1-3 بؤئننان كةيئن ءوسئمئن تومةندةتةدئ. نةگة بئزدةر 7 اتاعا دةيئن نةكةلةسؤگة شةكتةؤ قويدئق؟ ونئث سالدارئن قازاق بالاسئ مال باعئپ جذرئپ-اق تذسئنگةن. تذسئنگةندئكتةن، بئلگةندئكتةن، قاننئث تازالئعئنا، ءوسؤ ذردئسئنة ونئث قاجةت ةكةندئگئنة بابالارئمئز دةن قويعان. سونئقتان سئيلاستئق ءذشئن، تؤئسقاندئق ءذشئن بذدان باس تارتپاؤئمئز كةرةك. بذل عاجاپ قاسيةت».
قالامگةر الاث تذرعان جةر دال قازئرگئ ورتالئقتان قاراعاندا سال دة بولسا بيئك ةكةندئگئن بايقاپتئ. سوعان وراي، بولاشاقتا بئرتة-بئرتة ورتالئقتئ الاث جاققا قاراي كوشئرؤ ءذردئسئ ورئن الئپ، اقوردانئث ةسئگئ شئعئس جاعئنان اشئلؤئ مذمكئن دةگةن بولجامئن دا ايتئپ وتئر. وعان باستئ سةبةپ - «قازاق ةلئ» كةشةنئنئث ماثئندا بةيبئتشئلئك جانة كةلئسئم، تاؤةلسئزدئك سارايلارئ ورنالاسئپ، ةلورداداعئ ذلكةن مةشئت سالئنؤئ. سونئمةن قاتار قالامگةردئث الاثعا تاقاؤ تذستان قازاق تةاترئ سالئنئپ، مادةني ورتالئقتار كوشئرئلسة دةگةن ارمانئ دا بار.
«ةلوردا تورئندة اسقاقتاعان «قازاق ةلئ» ساؤلةت-مذسئن كةشةنئ پاريجدة ةيفةل مذناراسئ قانداي كيةلئ، قاسيةتتئ ورئن بولئپ سانالسا، اتالعان مونؤمةنت ةندئگئ جةردة قازاقتئث كيةسئن، قازاقتئث بةرةكة-بئرلئگئن، قازاقتئث جذرةگئن، قازاقتئث ةرلئگئ مةن ةلدئگئن جيناقتايتئن قاسيةتتئ ورئن بولادئ دةپ ويلايمئن. قازاقتئث جذرةگئ سول الاثدا سوعئلئپ تذرعانداي سةزئنةتئن بولامئز»، دةپ تذيئندةدئ ءسوزئن جازؤشئ. لايئم سولاي بولاتئنئنا ءبئز دة سةنئمدئمئز.