ۋاقىت بەلدەۋىنىڭ وزگەرۋى دەنساۋلىققا قالاي اسەر ەتەدى

استانا. KAZINFORM - قازاقستاندا ەلىمىزدىڭ بارلىق اۋماعىندا 1-ناۋرىزدان باستاپ ءبىرىڭعاي ۋاقىت بەلدەۋى ەنگىزىلەدى. بيولوگيالىق دۇرىس ۋاقىت بەلدەۋىنىڭ ماڭىزى، ادام دەنساۋلىعىنا اسەرى تۋرالى دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى مالىمدەمە جاسادى.

- ادام اعزاسى تاۋلىك بويى گورمونداردىڭ اسەرىنە ۇشىرايدى جانە ءىس جۇزىندە بارلىق سەرگۋ، ۇيقى، بەلسەندىلىك، سترەسس، قالپىنا كەلتىرۋ پروتسەستەرى جانە جالپى ورگانيزمنىڭ جۇمىسى گورمونداردىڭ ءتۇزىلۋ ۋاقىتى مەن دەڭگەيىنە تىكەلەي بايلانىستى. گورموندار ءتۇزىلۋىنىڭ تاۋلىكتىك تسيكلى ورگانيزمىنىڭ تاۋلىكتىك ىرعاقتارىمەن رەتتەلەدى، ولار ءوز كەزەگىندە تابيعي، كۇن ۋاقىتىمەن باستالادى جانە سينحروندالادى. بۇل پروتسەسس باسقا سىرتقى فاكتورلارعا باعىنبايدى، - دەپ جازدى دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى.

اتالعان مينيسترلىك سونداي-اق گورمونداردىڭ اسەرىنەن ورگانيزمنىڭ ۋاقتىلى قالپىنا كەلۋى، ۇيقىنىڭ ساپاسى، وياتۋ جانە سەرگۋ كەزەڭدەرى، اقىل-وي بەلسەندىلىگى، بارلىق وسى پروتسەس بەلگىلى ءبىر گورمونداردىڭ دەڭگەيىمەن وتە جاقسى رەتتەلەتىنىن جانە قاتاڭ رەجيم مەن سيكلگە يە ەكەنىن اتاپ ءوتتى. سوندىقتان فيزيولوگيالىق فۋنكتسيالاردىڭ كۇندەلىكتى ىرعاعى ەڭ تۇراقتى سانالاتىنىن تىلگە تيەك ەتتى.

- ءبىزدىڭ ءارقايسىمىز ميدىڭ گيپوتالامۋس دەپ اتالاتىن بولىگى باسقاراتىن ورگانيزمدەگى بيولوگيالىق ساعاتتىڭ ءرولى قانشالىقتى ماڭىزدى ەكەنىن بىلەمىز. گيپوتالامۋس كورۋ نەرۆتەرىنەن جارىق پەن قاراڭعىلىقتىڭ وزگەرۋى تۋرالى تىكەلەي اقپارات الادى جانە تاۋلىكتىك ىرعاقتىڭ نەگىزگى رەتتەۋشىسى - مەلاتونين گورمونىن شىعارۋعا جاۋاپ بەرەدى. مەلاتونين، باسقاشا ايتقاندا - ۇيقى گورمونى. بۇل - ءبىزدىڭ ىشكى بيولوگيالىق ساعاتتارىمىزدى ىسكە قوسۋ سەرىپپەسى. ول باسقا گورمونداردىڭ (ءوسۋ گورمونى، پرولاكتين، كورتيزول) ءبولىنۋىن بەلسەندى ەتەدى نەمەسە تەجەيدى.

ءوسۋ گورمونى بالالىق جانە جاس وسپىرىمدىك كەزەڭدەگى دەنەنىڭ ءوسۋ پروتسەستەرىن انىقتايدى. ەرەسەك كەزەڭدە ول مينەرالدى زاتتاردىڭ، مايدىڭ، كومىرسۋلاردىڭ، اقۋىز الماسۋىنىڭ ماڭىزدىلىعىنا يە بولادى جانە وتە ماڭىزدى، قالقانشا بەزى گورموندارىنىڭ ءبولىنۋىن، جۇرەك، بۇيرەك فۋنكتسيالارىن، پسيحولوگيالىق جاعدايدى رەتتەيدى. تاڭەرتەڭ مەلاتونين كونسەنتراتسياسى تومەندەگەننەن كەيىن كورتيزول كوبىرەك بولادى، ول دەنە مەن اقىل-ويدى الداعى كۇننىڭ بەلسەندىلىگىنە دايىندايدى. اتاپ ايتقاندا، قان تامىرلارىنىڭ تونۋسىن جوعارىلاتادى جانە بۇل قىسىمنىڭ جوعارىلاۋىنا اكەلەدى، جۇرەكتىڭ جۇمىسىن تەزدەتەدى، مەتابوليزمدى ىنتالاندىرادى جانە ت. ب. كوپتەگەن پايداسى بار، - دەدى دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى.

ۆەدومستۆو وكىلدەرى قىسقا مەرزىمدە رەجيمنىڭ بۇزىلۋى كوبىنەسە يممۋنيتەتتىڭ تومەندەۋىنە، قاتتى شارشاۋعا، اقىل-وي بەلسەندىلىگى مەن ەستە ساقتاۋ قابىلەتىنىڭ تومەندەۋىنە جانە باسقا دا كوپتەگەن سالدارعا اكەلەتىنىن ايتىپ وتىر.

- تابيعي ەمەس ۋاقىت بەلدەۋىندە ۇزاق ۋاقىت بولۋ، ارينە، دەنەنىڭ بەيىمدەلۋىنە اكەلەدى، ءبىراق دەنساۋلىققا اۋىر زارداپتار اكەلەدى. سوندىقتان ساعاتتىق ۋاقىتقا جاقىن ۋاقىتتى پراكتيكالىق پايدالانۋ اقىلعا قونىمدى جانە ەڭ الدىمەن جاس ۇرپاقتىڭ دەنساۋلىعى ءۇشىن قاجەت، - دەپ تۇيىندەدى مينيسترلىك.