اقمولا وبلىسىندا جىلقىلار جاپپاي قىرىلىپ جاتىر
كوكشەتاۋ. KAZINFORM - اقمولا وبلىسىندا جىلقىلار جاپپاي ارام ءولىم جاتىر. مال ۇستاعان قاۋىم «جىلقى جۇتقا ۇشىرادى، جەرگىلىكتى ماڭىزى بار توتەنشە جاعداي جاريالاۋ كەرەك» دەپ دابىل قاعۋدا.
الەۋمەتتىك جەلىدە جاريالانعان بەينەجازبادان ءبىرجان سال، بۋراباي جانە زەرەندى اۋداندارىندا جاعداي كۇردەلى ەكەنىن بايقاۋعا بولادى. اقكول، استراحان، اتباسار اۋداندارىندا دا وسى ماسەلە تۇرعىنداردى الاڭداتىپ وتىر. دالادا ارام ءولىپ جاتقان جىلقى كوپ. قوراداعى كوتەرەم جىلقىلاردىڭ دا جاعدايى قيىن.
جىلقىشىلاردىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، جازدا قۇرعاشىلىقتان ءشوپ بوي سالىپ، وسپەي، بۇعىپ قالعان. كۇزدە جاڭبىردان ەگىن كوكتەپ، قانشاما استىق ىسىراپ بولدى. جەلتوقسان ايىندا جاۋعان جاۋىننىڭ اسەرىنەن جايىلىمدا مۇز قاتقان. كەيىن قالىڭ قار تۇسكەن. ول ازداي قاڭتاردا تاعى جاڭبىر جاۋىپ، جەر بەتىن كەرە قارىس مۇز جاپقان. ال، بۇل ءوز كەزەگىندە تەبىندەپ جۇرگەن جىلقىنىڭ ازىق تابا الاماي، كوتەرەم بولىپ، ارام ولۋىنە اكەلىپ سوعۋدا.
«ۇزاق جىلعى تاجىريبەمدە مۇنداي سۇمدىقتى ءبىرىنشى رەت كورىپ وتىرمىن. بۇل جۇت ەمەي نەمەنە؟! جايلىمنىڭ بارلىعى جەكەمەنىشىككە ءوتىپ كەتكەندىكتەن مال ۇستاعان شارۋعا جىلقىسىن قاماپ باعۋعا تۋرا كەلدى. سول سەبەپتى، قوڭىر كۇزگە دەيىن جىلىگىنە ماي بىتپەي، قىسقا جۇدەۋ ءتۇستى. ەندى مىنە، قىستىڭ قاھارىنا شىداي الماي ارام ولۋدە. بىزدە 45 جاباعى ارام ءولدى. كورشى اۋىلداردا قىرىلعان جىلقى سانى 100-دەن اسادى. قار ەرىگەنشە ءالى ەكى اي بار. وعان دەيىن قالعان جىلقىمىزدان ايىرىلىپ، قۇرىق ۇستاپ قالماساق ەكەن»، - دەپ الاڭدايدى ءبىرجان سال اۋدانىنداعى ۇلگى اۋىلىنىڭ جىلقىشىسى امانتاي دۇكەنوۆ.
ايتۋىنشا، ىرگەدەگى قۇدىقاعاش، قونىسباي اۋىلدارىندا دا تۇرعىندار ۇيلەرىنە العان جىلقىلارىنا جەم-ءشوپ تابا الماي قينالۋدا. ءتىپتى، ءبىرجان سال جانە بۋرباي اۋداندارىنداعى جاڭاتالاپ، كەڭاشى، ساۋلە، اڭعال باتىر، مادەنيەت اۋىلدارىنىڭ مىڭداعان جىلقىلارى اشىققاندىقتان ءشوپ ىزدەپ، سوناۋ تەڭىز كولى، قاراعاندى وبلىسى شەكاراسىنا دەيىن اۋىپ كەتكەن. ال، ول جاقتا جىلقى ىندەتى دەندەپ تۇرعانى بەلگىلى.
اقمولا وبلىسىنىڭ ۆەتەريناريا باسقارماسى باسشىسى تالعات ءجۇنىسوۆتىڭ مالىمەتىنشە، جىلقىلار ەشقانداي ىندەتتەن ەمەس، اشتىقتان ءولىپ وتىر. مال يەلەرىنىڭ جاۋاپسىزدىعى، كۇزدە قاجەتتى جەم-ءشوپتى دايىنداماۋى مالدىڭ وسىلاي قىرىلۋىنا اكەلىپ سوققان.
«وبلىس بويىنشا جىلقى مالىنىڭ قانداي دا ءبىر ىندەتتەن ولگەنى تۋرالى بىزدە دەرەك تىركەلگەن جوق. اۋىزىنا ءشوپ تيمەگەن سوڭ، ارينە، كوتەرەم بولادى. مال ۇستاعان سوڭ، مىندەتتى تۇردە جەم-ءشوپ دايىنداۋ كەرەك»، - دەپ ءتۇسىندىردى تالعات ءجۇنىسوۆ.
اقمولا وبلىستىق اۋىل شارۋاشىلىعى جانە جەر قاتىناستارى باسقارماسى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى قاسىم يتقۇسوۆ اتاپ وتكەندەي، قازىرگى كەزدە شارۋالارعا كومەك كورسەتىلۋدە.
«ءبىرجان سال، بۋراباي، زەرەندى، اقكول، استراحان جانە اتباسار اۋدانداردىڭ تۇرعىندارىنان تەبىندە جۇرگەن جىلقىلاردىڭ ازىق تابا الماي، قولعا ۇستاپ جاتقانى تۋرالى حابارلامالار كەلدى. جاعدايدى باقىلاپ وتىرمىز. زەرەندى اۋدانىنىڭ اكىمدىگى كەيبىر اۋىلدارعا سابان، ديزەل وتىنىڭ جەتكىزىپ، بەرىپ جاتىر. سونداي-اق قازىر ءبىز اعاش باۋرايلارىندا قاتىپ قالعان قاردى كۇرەپ جاتىرمىز»، - دەيدى قاسىم يتقۇسوۆ.
قورىتا ايتقاندا، مالمەن كۇنەلتىپ وتىرعان تۇرعىندار قازىر نە ىستەرىن بىلمەي وتىر. كوپشىلىگى شاماسى كەلگەنشە، كوتەرەم جىلقىلارىن قوراسىنا قاماپ، قىستان امان الىپ شىعۋدىڭ قارەكەتىن جاساۋدا. ال، پايدانىڭ كوزىن ويلايتىن كەيبىر پىسىق شارۋالار مال ازىعىن قىمباتتاتىپ جىبەرگەن. كۇز ايلارىندا نەبارى 12-13 مىڭ تۇرعان ءشوپتىڭ ءبىر ورامىن قازىر 20 مىڭ تەڭگەگە ساۋدالاپ جاتىر. مالى ارام ولگەلى تۇرعان جۇرتتىڭ ونى الماۋعا امالى جوق.
ايتا كەتسەك، بۇدان بۇرىن قاراعاندى وبلىسىندا بەلگىسىز اۋرۋدان جىلقىلار قىرىلىپ قالعانىن جازعان ەدىك.
اۆتور
اسلان وسپانوۆ