اناسى - ۋكراين، اكەسى - ورىس، كۇيەۋى - قازاق: وسكەمەندىك وتباسى ناۋرىزدى قالاي قارسى الادى
وسكەمەن. KAZINFORM - وسكەمەندە تۇراتىن شابدانبەكوۆتەر وتباسىنىڭ ەڭ سۇيىكتى مەيرامدارىنىڭ ءبىرى - ءاز ناۋرىز. شاتتىق ۇيالاعان شاڭىراقتىڭ ءتۇتىنىن تۇتەتىپ وتىرعان سۇيىكتى جار، اياۋلى كەلىن انجەليكانىڭ اناسى - ۋكراين، اكەسى - ورىس. قازاق جىگىتىنە جار بولىپ، باقىتىن تاپقان ايەل مەكتەپتە ورىس ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانىنىڭ مۇعالىمى. 17-ناۋرىز - شاڭىراق كۇنىندە انجەليكا شابدانبەكوۆانى اڭگىمەگە تارتىپ كورگەن ەدىك.
- اڭگىمەمىزدىڭ ءالقيسساسىن قازاق وتباسىنا قالاي كەلىن بولعانىڭىزدان باستاساق...
- كۇيەۋىم ەرنۇر ەكەۋىمىز العاش رەت وسىدان 7 جىل بۇرىن كەزدەستىك. وسكەمەندەگى ق ا ە ۋ كوللەدجىنە وقۋعا تۇسكەن بولاتىنمىن. سول جەردە تانىسىپ، ارالاسا باستادىق. سەزىم ويانىپ، ءبىر-ءبىرىمىزدى كورمەسەك تۇرا المايتىن بولدىق. سودان 3 جىلدان كەيىن وتباسىن قۇردىق.
قازاقتىڭ كەلىنى بولعان كەرەمەت قوي! ءاربىر كۇنىم جۇرەگىمە جاقىن، ءار ءساتىم ىستىق. جولىم بولدى دەپ ەسەپتەيمىن. ەنەم مەنى ۇنەمى قولداپ، ءتۇسىنىپ وتىرادى. ءوزىم قازاق اۋىلىندا وسكەننەن كەيىن، ودان كەيىن جۇمىس ورنىمداعى ورتام تۇگەل قازاقتار بولعاندىقتان ەش قينالماي ءسىڭىسىپ كەتتىم. ءبىر قىزىمىز بار. بۇيىرسا، الداعى جازدا 3 كە تولادى.
- ءوزىڭىز قاي جەردىڭ تۋماسىسىز؟ قازاق ءتىلىن قالاي ۇيرەندىڭىز؟
- رەسەيدىڭ كەمەروۆو قالاسىندا دۇنيەگە كەلدىم. بالا كۇنىمدە قازىرگى اباي وبلىسى جارما اۋدانىنا كوشىپ كەلدىك. انام مەنى باسقا بالالاردان ءبولىپ جارماي، كەرىسىنشە قازاقتىڭ سالت-ءداستۇرىن، ۇلتتىق تاعامدارىن ۇيرەتەتىن. قوناقتى قالاي كۇتۋ كەرەكتىگىن سانامىزعا ءسىڭىردى. سول بىلگەندەرىم ءالى كۇنگە دەيىن ءوز پايداسىن تيگىزۋدە.
ال قازاق ءتىلىن قالاي ۇيرەنگەنىم مۇلدە ەسىمدە جوق. انامنىڭ ايتۋىنشا، ارشالى نەگىزگى مەكتەبىندە باستاۋىش سىنىپتا وقىپ جۇرگەندە ءتىلدى مۇلدە تۇسىنبەي، قينالىپپىن. سوندا ۇستازىم اينۇر اپاي كوپ كومەكتەسىپ، ءبىلىم نارىمەن سۋسىنداتتى. وزگە ۇلت وكىلدەرى اراسىندا وتكەن ولەڭ وقۋ سىندى ءتۇرلى بايقاۋلارعا اپارىپ، شىڭدالۋىما سەپ بولدى. سول كىسىگە مىڭ العىس! ودان كەيىن اۋىلداستارىممەن، سىنىپتاستارىممەن ارالاسىپ، تىلدىك ورتاعا ەنۋىم دە قازاقشا سويلەپ كەتۋىمە جاعداي جاسادى.
- قازاق ءتىلىن بىلگەننىڭ پايداسى كوپ تيە مە؟
- البەتتە. قايدا بارساڭ دا ءبارى ساعان قۇرمەتپەن قارايدى. سويلەي المايتىندار قىزىعىپ، «قالاي ۇيرەندىڭىز؟» دەپ سۇراق قويادى. ولارعا «ادام قولىنان كەلمەيتىن ەشتەڭە جوق. تەك شىن نيەتپەن قالاساڭ، ەڭبەك ەتسەڭ ءبارىن ىستەۋگە بولادى» دەپ جاۋاپ بەرەمىن. مەنىڭ ۇستانىمىم - قازاقستاندا تۇراتىن ءار ادام قازاق ءتىلىن ءبىلۋى ءتيىس. وسى ارقىلى وتانىمىزعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىمىزدى كورسەتەمىز. ءوزىم دوستىق ۇيىندەگى ءتىل كلۋبتارىنا بارىپ، وزگەلەرگە مەملەكەتتىك ءتىلدى ۇيرەتىپ ءجۇرمىن. بۇل سۇيىكتى حوببيىم.
- وتباسىلارىڭىزبەن ءاز-ناۋرىزدى قالاي اتاپ وتەسىزدەر؟
- قۇدايعا شۇكىر، وتباسىمىزدىڭ سىيلاستىعى، بىرلىك-ىنتىماعى جاراسقان. كۇيەۋىمنىڭ اناسىن ەنە ەمەس، انا دەيمىن. ول دا مەنىڭ شەشەمدى قاتتى سىيلايدى. اكەم 9 جاسىمدا مارقۇم بولعان.
ءوزىم مەكتەپتە ورىس ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى بولىپ جۇمىس ىستەيمىن. جۇمىستان كەلگەندە انامنىڭ تاماق ءپىسىرىپ قوياتىنى دا بار. اتا-ەنەم وتە جاقسى ادام. ەرنۇر ەكەۋىمىز ءبىر جاققا شىقساق، قىزىمىزدى قارايدى. بالامىز بالاباقشاعا قازاق ءتىلدى توپقا بارادى. وسكەندە قازاق مەكتەبىنە بەرەمىز.
ءاز ناۋرىزدا اۋىلعا بارعاندا ۇنەمى مەرەكەلىك شارالارعا قاتىسامىز. جۇبايىم ارقان تارتىسىپ، قول كۇرەسىپ، قويدى موينىنا سالىپ كوتەرىپ جارىسقا تۇسەدى. جۇلدەلى ورىنداردى دا الىپ جاتادى. ۇيدە داستارحان جايىپ، تۋىس- تۋعان، كورشى- قولاڭدى قارسى الامىز. ءوزىمىز دە قوناققا بارعاندى جاقسى كورەمىز. سول ءۇشىن ۇلىستىڭ ۇلى كۇنىن اسىعا كۇتەمىز.
- قازاقتىڭ قانداي ۇلتتىق تاعامدارىن پىسىرەسىز؟ ناۋرىز كوجە پىسىرە الاسىز با؟
- ەت اسىپ، باۋىرساق پىسىرەمىن، قۋىرداق جاسايمىن. ءبىراق ناۋرىز كوجەنى كۇيەۋىم ازىرلەيدى. وتە كەرەمەت جاسايدى. جىل سايىن ءدامى ءتىل ۇيىرەتىندەي ەتىپ ءپىسىرىپ ءبىزدى قۋانتادى.
- قانداي سالت-داستۇرلەردى ۇستاناسىزدار؟
- جۇما سايىن جەتى شەلپەك ءپىسىرىپ، ۇيدە ءتۇتىن شىعارامىز. قىزىمىزدى قىرقىنان شىعارىپ، تۇساۋكەسەرىن دە وتكىزدىك. توي جاساعان كەزدە دە ءبارى قازاقتىڭ سالت-داستۇرىنە سايكەس بولدى.
- ناۋرىزدا ەلگە ايتار تىلەگىڭىز قانداي؟
- جاڭا جىلىمىز - ناۋرىز مەيرامى حالىقتىڭ باسىنا باق قۇسىن قوندىرسىن! مولشىلىق، باقىت، بەيبىت ءومىر تىلەيمىن. تاتۋلىعىمىز نىعايىپ، بىرلىگىمىز ارتسىن! قازاق ەلى جاساي بەرسىن!
- اڭگىمەڭىزگە كوپ راقمەت!
اۆتور
تالعاتجان مۇحامەتبەك ۇلى
