ا ق ش-تىڭ ب ۇ ۇ-دان شىعۋى قانداي وزگەرىستەر اكەلۋى مۇمكىن
استانا. KAZINFORM - جاقىندا ا ق ش-تىڭ رەسپۋبليكاشىل سەناتورلارى بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنان تولىق شىعۋ تۋرالى زاڭ جوباسىن باستاما ەتىپ كوتەردى. مۇنىڭ سەبەبىن باقىلاۋسىز بيۋروكراتيالىق ەكسپانسيا جانە قارجىلىق بىلىقتارمەن بايلانىستىرىپ وتىر. وسى ورايدا، ساراپشىلار ا ق ش-تىڭ ب ۇ ۇ-دان شىعۋى ەكىتالاي، ءتىپتى جاقىن ارادا مۇمكىن ەمەس دەگەن بولجام ايتادى.
ۇيىمنان شىعۋ وڭاي ەمەس
ق ر پرەزيدەنتى جانىنداعى ق س ز ي ەۋروپا جانە امەريكا زەرتتەۋلەرى ءبولىمىنىڭ جەتەكشىسى بەكجان سادىقوۆتىڭ پىكىرىنشە، ا ق ش-تا مۇنداي زاڭ جوباسىنىڭ ۇسىنىلۋى ەلدىڭ ب ۇ ۇ-عا قاتىستى ساياسي ريتوريكاسىن كورسەتەدى.
- ا ق ش-تىڭ ب ۇ ۇ جۇيەسىندە جۇمىس ىستەيتىن باسقا دا حالىقارالىق قۇرىلىمداردان شىعۋى كەزىندە مەملەكەتتىك دەپارتامەنتى بەلگىلى ءبىر دەڭگەيدە ۇلتتىق مۇددەلەرىنە سايكەس باسىمدىقتاردى سارالادى دەپ ويلايمىن. قازىرگى ۋاقىتتا ا ق ش-تىڭ ب ۇ ۇ-دان شىعۋى ەكىتالاي سەناري دەپ سانايمىن. سەبەبى، بۇل ماسەلە ءبىرقاتار قۇقىقتىق سۇراقتى كوتەرەدى، ونىڭ ىشىندە ب ۇ ۇ جارعىسىنىڭ 6-بابى مەن 110-بابىنىڭ قولدانىلۋى دا بار. وعان قوسا، بۇل ب ۇ ۇ شتاب- پاتەرىنىڭ ورنالاسۋىنا قاتىستى ماسەلەلەردى قامتيدى. سوندىقتان مەنىڭ ويىمشا، ا ق ش-تىڭ ب ۇ ۇ-دان شىعۋى ازىرگە مۇمكىن ەمەس. ءتىپتى، جاقىن بولاشاقتا دا شىعادى دەپ ويلامايمىن، - دەدى بەكجان سادىقوۆ اگەنتتىك تىلشىسىنە بەرگەن سۇحباتىندا.
ل. ن. گۋميليەۆ اتىنداعى ە ۇ ۋ حالىقارالىق قاتىناستار كافەدراسىنىڭ دوتسەنتى، تاريح عىلىمدارىنىڭ كانديداتى ءسانيا نۇرداۋلەتوۆانىڭ ايتۋىنشا، ا ق ش سەناتورلارىنىڭ بۇل باستامانى قولداۋى ب ۇ ۇ-دان اۆتوماتتى تۇردە شىعاتىنىن بىلدىرمەيدى.
ا ق ش-تىڭ ۇيىمنان رەسمي تۇردە شىعۋى ءۇشىن كونگرەستىڭ جانە تيىسىنشە اتقارۋشى بيلىكتىڭ ماقۇلداۋى قاجەت. سونداي- اق، ا ق ش-تىڭ ب ۇ ۇ مۇشەلىگىنە بايلانىستى بارلىق حالىقارالىق كەلىسىمدەردى قارجىلاندىرۋ ماسەلەسىن شەشۋ كەرەك، بۇل ەداۋىر قۇقىقتىق جانە ديپلوماتيالىق كۇش- جىگەردى تالاپ ەتەدى.
- كورىپ وتىرعانىمىزداي، بۇل پروتسەسس جىلدام بولا قويمايدى، ويتكەنى بارلىق قۇقىقتىق اسپەكتىلەردى رەتتەۋگە جانە ب ۇ ۇ-عا مۇشە باسقا مەملەكەتتەرمەن قارىم-قاتىناستى رەتتەۋگە ۋاقىت قاجەت. قۇقىقتىق قادامدار تۇرعىسىندا ا ق ش-تىڭ ب ۇ ۇ-دان رەسمي تۇردە شىعۋى ءۇشىن كونگرەسس دەڭگەيىندە زاڭنامالىق اكتىلەر قابىلدانىپ، زاڭدىق راسىمدەر ارقىلى جۇزەگە اسىرىلۋى كەرەك، - دەيدى ساراپشى.
ءال-فارابي اتىنداعى قاز ۇ ۋ پروفەسسورى، امەريكالىق جانە دەموكراتيالىق زەرتتەۋلەر رەسۋرستىق ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى فاتيما كوكەيەۆانىڭ ايتۋىنشا، ا ق ش-تىڭ ب ۇ ۇ-دان شىعۋى - كونستيتۋتسيالىق جانە حالىقارالىق قۇقىق تۇرعىسىنان داۋلى ماسەلە.
- ويتكەنى، ب ۇ ۇ جارعىسىندا ۇيىمنان جەكە ەلدىڭ شىعۋ مەحانيزمى قاراستىرىلماعان. ا ق ش-تىڭ ب ۇ ۇ-عا كىرۋىن 1945 -جىلى سەنات راتيفيكاتسيالاعان، سوندىقتان پرەزيدەنت د. ترامپتىڭ ءبىرجاقتى شەشىمى ا ق ش كونگرەسىنىڭ ماقۇلداۋىن تالاپ ەتەدى. ا ق ش-تىڭ ب ۇ ۇ-عا مۇشەلىكتەن تولىق باس تارتۋى ەكىتالاي. الايدا جەكەلەگەن قۇرىلىمداردان شىعۋ جانە سوعان بايلانىستى قارجىلاندىرۋدىڭ قىسقارۋى حالىقارالىق ىنتىماقتاستىققا ايتارلىقتاي اسەر ەتۋى مۇمكىن، - دەيدى ف. كوكەيەۆا.
ب ۇ ۇ نەگە سىنعا ۇشىرادى؟
ساراپشىلار ا ق ش-تىڭ ب ۇ ۇ-دان شىعۋى تۋرالى زاڭ جوباسى جاھاندىق احۋالدىڭ شيەلەنىسۋى اياسىندا ۇسىنىلعانىنا نازار اۋدارادى. «ب ۇ ۇ ۇلكەن بيۋروكراتيالىق قۇرىلىمعا اينالدى، وزەكتى قاۋىپسىزدىك ماسەلەلەرىنە جەدەل جاۋاپ بەرە المادى» دەگەن سىن-پىكىرلەر ايتىلادى.
- ب ۇ ۇ-عا قاتىستى ا ق ش سىنىنا نەگىز بار. ۆاشينگتون عانا ەمەس، كوپتەگەن مۇشە مەملەكەت تە ۇيىمنىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ ماقساتىندا ونى رەفورمالاۋ قاجەتتىگىن كوتەرىپ كەلەدى. بيۋروكراتيالىق جۇكتەمەنىڭ ارتۋى، فۋنكتسيالاردىڭ قايتالانۋى، رەسۋرستاردى ءبولۋدىڭ ادىلدىگى سياقتى ماسەلەلەر ب ۇ ۇ اياسىندا جىلدار بويى تالقىلانىپ كەلەدى. وسى تۇرعىدا ا ق ش-تىڭ ساياساتى ۇيىم جۇمىسىن جاقسارتۋعا ىنتالاندىرۋشى فاكتور بولۋى مۇمكىن، - دەپ پىكىر ءبىلدىردى ف. كوكەيەۆا.
دەگەنمەن، ب ۇ ۇ ءالى دە بالاماسى جوق جاھاندىق الاڭ بولىپ قالا بەرەدى. پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقايەۆ بىرنەشە رەت اتاپ وتكەندەي، بۇل ۇيىم الەمنىڭ بارلىق دەرلىك مەملەكەتىن بىرىكتىرەدى جانە عالامدىق سىن-قاتەرلەرگە ۇجىمدىق شەشىم قابىلداۋدىڭ نەگىزگى قۇرالى بولىپ سانالادى.
- الايدا، بۇل ب ۇ ۇ-نىڭ رەفورمالاۋدى قاجەت ەتپەيتىنىن بىلدىرمەيدى. پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقايەۆ ۇيىمدى جاڭعىرتۋ كەرەگىن، اتاپ ايتقاندا، ادىلەتتى وكىلدىكتى قامتاماسىز ەتىپ، شەشىمدەردىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ ءۇشىن قاۋىپسىزدىك كەڭەسىن رەفورمالاۋ قاجەتتىگىن ەرەكشە اتاپ ءوتتى. سوندىقتان گەوساياسي سىن- قاتەرلەرگە قاراماستان، ب ۇ ۇ كوپجاقتى ىنتىماقتاستىقتىڭ نەگىزگى الاڭى بولىپ قالا بەرەدى، - دەدى فاتيما كوكەيەۆا.
ب ۇ ۇ بالاما قارجى كوزدەرىن ىزدەۋى كەرەك
ب ۇ ۇ جالپى بيۋدجەتىنىڭ شامامەن 22 پايىزىن ا ق ش قارجىلاندىرادى. بۇل ەل تاراپىنان قارجىلاندىرۋدىڭ توقتاۋى ب ۇ ۇ-نىڭ ءوز جوبالارىن، ياعني گۋمانيتارلىق ميسسيالاردى، بىتىمگەرلىك وپەراتسيالاردى، ءبىلىم بەرۋ جانە دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنداعى ءتۇرلى جوبالاردى قارجىلاندىرۋ مۇمكىندىگىنە ايتارلىقتاي اسەر ەتەدى.
- قارجىنىڭ جەتىسپەۋى ب ۇ ۇ مەكەمەلەرىندەگى قىزمەتكەرلەردىڭ قىسقارۋىنا جانە دامۋشى ەلدەرگە كورسەتىلەتىن كومەكتىڭ ازايۋىنا دا اكەلەدى. الايدا، باسقا مۇشە مەملەكەتتەر ءوز جارنالارىن كوبەيتۋگە ءماجبۇر بولۋى مۇمكىن، ءبىراق بۇل بۇكىل تاپشىلىقتى وتەي المايدى. ەگەر قارجىنىڭ قايتا ءبولىنۋى تۋرالى ايتساق، وندا ب ۇ ۇ بالاما قارجىلاندىرۋ كوزدەرىن ىزدەۋگە ءماجبۇر بولاتىن شىعار. بۇل ءىرى قورلاردىڭ، جەكەمەنشىك ۇيىمداردىڭ نەمەسە عالامدىق قاۋىپسىزدىك پەن تۇراقتىلىقتى قولداۋعا مۇددەلى باسقا مەملەكەتتەردىڭ قايىرىمدىلىق قاراجاتى بولۋى مۇمكىن. ءبىراق، بۇل قاراجات تۇراقسىز جانە ۇيىمنىڭ ۇزاق مەرزىمدى جۇمىسى ءۇشىن جەتكىلىكسىز بولۋى مۇمكىن، - دەدى ەۇۋ عالىمى ءسانيا نۇرداۋلەتوۆا.
ونىڭ پىكىرىنشە، ا ق ش بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنان شىقسا، باسقا مەملەكەتتەر ب ۇ ۇ قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ قۇرىلىمىن وزگەرتۋگە، ۆەتو قۇقىعى مەن باسقا دا ارتىقشىلىقتاردى قايتا بولۋگە تىرىسۋى مۇمكىن.
- دەگەنمەن، ب ۇ ۇ-نى رەفورمالاۋ پروتسەسى وتە كوپ ۋاقىت الادى جانە ءول ىرى ويىنشىلاردىڭ، سونىڭ ىشىندە قىتاي مەن رەسەيدىڭ ەلەۋلى قارسىلىعىنا تاپ بولۋى مۇمكىن. بۇل ەلدەر ءوز ۇستانىمدارىن السىرەتەتىن وزگەرىستەردى قولداماۋى ىقتيمال. ءوز كەزەگىندە، ا ق ش بالاما تەتىكتەردى ۇسىنۋى مۇمكىن، ياعني جاڭا حالىقارالىق ۇيىمدار قۇرۋ نەمەسە قولدانىستاعى ايماقتىق بلوكتاردىڭ ءرولىن كۇشەيتۋ نۇسقالارى قاراستىرىلۋى مۇمكىن، - دەدى ساراپشى.
ا ق ش ىقپالى السىرەپ، وڭىرلىك اليانستار كۇشەيەدى
ا ق ش-تىڭ ب ۇ ۇ-دان شىعۋىمەن ايماقتىق اليانستاردىڭ ماڭىزدىلىعى ارتا تۇسەدى. ەۋروپالىق وداق ەلدەرى، جاپونيا، ءۇندىستان، اۋستراليا جانە باسقا دا ويىنشىلار قاۋىپسىزدىك پەن عالامدىق ماسەلەلەردى شەشۋدىڭ ءتيىمدى حالىقارالىق مەحانيزمدەرىن قۇرۋ بويىنشا ءوز كۇش-جىگەرىن ارتتىرۋى مۇمكىن.
بۇل ەلدەر ايماقتىق ينستيتۋتتاردى نىعايتۋعا، مىسالى ا س ە ا ن-دى دامىتۋعا نەمەسە بىتىمگەرلىك وپەراتسيالاردى، تەرروريزممەن كۇرەستى جانە گۋمانيتارلىق ماسەلەلەردى شەشۋدى قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن جاڭا ىنتىماقتاستىق فورمالارىن قۇرۋعا تالپىنۋى مۇمكىن.
- قاۋىپسىزدىك ماسەلەلەرى تۋرالى ايتساق، ا ق ش ب ۇ ۇ-دا، اسىرەسە قاۋىپسىزدىك كەڭەسىندە باستى ءرول اتقارادى، مۇندا ونىڭ ۆەتو قۇقىعى بار ەكەنى بەلگىلى. ا ق ش-تىڭ ب ۇ ۇ-دان شىعۋى ۇيىمدى ماڭىزدى ويىنشىدان ايىرىپ، ونىڭ ىقپالىن السىرەتۋى مۇمكىن. بۇل شەشىم ا ق ش ءداستۇرلى تۇردە كوشباسشى ورىن الاتىن عالامدىق ساياساتتا باستى ىقپالدىڭ باسقا ءىرى دەرجاۆالار پايداسىنا قايتا بولىنۋىنە اكەلۋى مۇمكىن. مىسالى، مۇندا ءبىز قىتاي مەن رەسەيدى اتاي الامىز، - دەيدى ءسانيا نۇرداۋلەتوۆا.
ا ق ش-تىڭ كەتۋى ب ۇ ۇ-نىڭ حالىقارالىق داعدارىستاردى - قارۋلى قاقتىعىستاردى، تەرروريزمدى، گۋمانيتارلىق اپاتتاردى ءتيىمدى شەشۋ قابىلەتىن السىرەتۋى مۇمكىن.
- ا ق ش-تىڭ ب ۇ ۇ-عا قاتىسۋىنسىز ايماقتىق اليانستار مەن باسقا دا كواليتسيالاردىڭ، مىسالى اسەان، ەۋروپالىق وداق، ش ى ۇ جانە باسقا دا ۇيىمداردىڭ ءرولى ارتۋى مۇمكىن. بۇل قۇرىلىمدار عالامدىق بىتىمگەر جانە ۇيىمداستىرۋشى رولىندەگى ا ق ش-تىڭ ورنىن تولتىرۋعا تىرىسۋى ىقتيمال. مۇنداي جاعدايدا، وسى اليانستاردىڭ كۇشەيۋى حالىقارالىق ساياساتتىڭ ودان ءارى بولشەكتەنۋىنە جانە بيلىك ورتالىقتارى اراسىنداعى باسەكەلەستىكتىڭ ارتۋىنا اكەلۋى مۇمكىن. سوعان سايكەس، بۇل ب ۇ ۇ-دان تاۋەلسىز ەكىجاقتى جانە كوپجاقتى كەلىسىمدەردىڭ ماڭىزدىلىعىن ارتتىرۋى مۇمكىن، - دەدى س. نۇرداۋلەتوۆا.
ا ق ش-تىڭ دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنان، ادام قۇقىقتارى جونىندەگى كەڭەس پەن يۋنەسكو سياقتى نەگىزگى قۇرىلىمداردان شىعۋى جانە بولاشاقتا قاتىسۋىن قىسقارتۋدى تالقىلاۋى ا ق ش-تىڭ جاھاندىق دەڭگەيدەگى ىقپالىنا نۇقسان كەلتىرۋى مۇمكىن. بوس كەڭىستىكتى، اسىرەسە ب ۇ ۇ قاۋىپسىزدىك كەڭەسىندە قىتاي مەن رەسەي سياقتى ەلدەر ءوز ىقپالىمەن تولتىرۋى ىقتيمال.
- ا ق ش-تىڭ حالىقارالىق قاۋىپسىزدىك ماسەلەلەرىنە قاتىستى ارەكەتتەرىنە ايتىلعان سىنعا جاۋاپ رەتىندە قارجىلاندىرۋدى قىسقارتۋى بەلگىلى ءبىر ديپلوماتيالىق وقشاۋلانۋ قاۋپىنە اكەلۋى مۇمكىن. سونىمەن بىرگە، ا ق ش حالىقارالىق نورمالاردىڭ وزگەرىستەرى، ايماقتىق قاۋىپسىزدىككە قاتىستى قاۋىپتەر، سىن-قاتەرلەر جانە ەلدەردىڭ ۇستانىمدارى تۋرالى اقپاراتقا تولىق قول جەتكىزە المايدى. وعان قوسا، ەكولوگيالىق قاتەرلەر، پاندەميالار، لاڭكەستىك شابۋىلدار سىندى ماڭىزدى اقپاراتتارعا قولجەتىمدىلىك تە شەكتەلۋى مۇمكىن. بۇل ءوز كەزەگىندە ديپلوماتيالىق ىقپالدىڭ السىرەۋىنە، وداقتاستارمەن ءىس-قيمىلدى ۇيلەستىرۋ دەڭگەيىنىڭ تومەندەۋىنە جانە ا ق ش-تىڭ جاھاندىق باستامالارعا قاتىسۋ مۇمكىندىگىنىڭ ازايۋىنا اكەلۋى مۇمكىن، - دەيدى فاتيما كوكەيەۆا.
باسقا ەلدەر ب ۇ ۇ-دان شىعۋى مۇمكىن بە؟
بۇل سۇراقتا ساراپشىلار پىكىرى ەكىگە ءبولىندى جانە مۇنداي سەناريدىڭ مۇمكىندىگىن جوققا شىعارماۋ قاجەتتىگى ايتىلدى.
- باسقا مەملەكەتتەردىڭ دە وسىنداي قادامدارعا بارۋى ىقتيمال، سەبەبى بۇل باسقا ەلدەر ءۇشىن پرەتسەدەنت بولۋى مۇمكىن. ا ق ش-تىڭ ب ۇ ۇ-دان شىعۋ تۋرالى شەشىمى ۇيىمنىڭ قازىرگى جۇمىسىنا قاناعاتتانبايتىن باسقا مەملەكەتتەردى دە وسىنداي ارەكەتتەرگە يتەرمەلەۋى مۇمكىن. بۇل قاتارعا ب ۇ ۇ ءوز مۇددەلەرىن تولىق قامتاماسىز ەتپەيدى دەپ سانايتىن ەلدەر، ءوز داۋىستارى جەتكىلىكتى دەڭگەيدە ەسكەرىلمەيدى دەپ ەسەپتەيتىن دامۋشى مەملەكەتتەر نەمەسە ۇيىمنىڭ جالپى تيىمدىلىگىنە كوڭىلى تولمايتىن ەلدەر كىرۋى مۇمكىن. بۇل قاتاردا رەسەي بولۋى مۇمكىن، سونداي-اق ورتاشا دەرجاۆالار قاتارىندا تۇركيانى اتاپ وتۋگە بولادى. وعان قوسا، يران مەن باسقا دا ەلدەردى ەسكەرۋىمىز قاجەت. مۇنداي جاعداي حالىقارالىق جۇيەنىڭ فراگمەنتاتسياسىنا اكەلىپ، ماڭىزدى شەشىمدەر جاھاندىق دەڭگەيدە ەمەس، ايماقتىق دەڭگەيدە قابىلدانۋى ىقتيمال، - دەيدى س. نۇرداۋلەتوۆا.
قاز ۇ ۋ پروفەسسورى ف. كوكەيەۆا ب ۇ ۇ - 193 مەملەكەتتى بىرىكتىرەتىن، كوپتەگەن ەل ۇشىن ماڭىزدى ىنتىماقتاستىق الاڭى ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
- مەنىڭ ويىمشا، ا ق ش-تىڭ ب ۇ ۇ-نىڭ جەكەلەگەن قۇرىلىمدارىنان شىعۋى باسقا مەملەكەتتەردى ۇيىمنان تولىقتاي باس تارتۋعا يتەرمەلەمەيدى، ويتكەنى ب ۇ ۇ - حالىقارالىق ديالوگتى، بىتىمگەرشىلىكتى جانە ءارتۇرلى سالاداعى ورتاق كۇش-جىگەردى ۇيلەستىرۋدى قامتاماسىز ەتەتىن باستى ۇيىم. سونىمەن قاتار، ب ۇ ۇ-عا مۇشەلىكتەن باس تارتۋ ەلدەر ءۇشىن ديپلوماتيالىق، ەكونوميكالىق جانە ابىروي-بەدەلىنە قاۋىپ-قاتەر تۋدىرۋى مۇمكىن، - دەدى ول.
قازاقستان ۇستانىمى قانداي؟
مامانداردىڭ پىكىرىنشە، بۇل جاعدايدا ا ق ش ءۇشىن ب ۇ ۇ-نى رەفورمالاۋ بويىنشا ديالوگكە قاتىسۋ - اناعۇرلىم پراگماتيكالىق قادام بولار ەدى. ءدال وسى زاڭ جوباسىن رەسپۋبليكاشىلدار ب ۇ ۇ-نىڭ 80 جىلدىق مەرەيتويى قارساڭىندا ۇسىندى. سونىمەن قاتار، باس اسسامبلەيانىڭ 80-سەسسياسىنىڭ كۇن ءتارتىبى ءالى بەلگىلەنبەگەنىن ەسكەرگەن ءجون. وسىلايشا، ا ق ش ب ۇ ۇ-نى رەفورمالاۋ ماسەلەسىن كۇن تارتىبىنە ەنگىزۋگە ىقپال ەتەدى.
- قازاقستان ءاردايىم ب ۇ ۇ-نى تاراتۋدى ەمەس، جاڭعىرتۋدى جاقتاپ كەلەدى. بۇل جەردەگى ماڭىزدى ءتۇيىن - قازىرگى تاڭدا ب ۇ ۇ-نىڭ بالاماسى جوق، ويتكەنى ءول ارتۇرلى جاھاندىق ماسەلەلەردى رەتتەيتىن 190 مەملەكەتتى بىرىكتىرىپ وتىر. قازاقستان ب ۇ ۇ-نى رەفورمالاۋدى جاقتايتىن جالعىز مەملەكەت ەمەس. بۇل ماسەلەنى افريكا وداعى، سونداي-اق ءۇندىستان، گەرمانيا، جاپونيا دا كوتەرىپ وتىر. ولاردىڭ ب ۇ ۇ-نىڭ XXI عاسىردا قالاي جۇمىس ىستەۋى كەرەكتىگىنە قاتىستى ءوز كوزقاراستارى بار، - دەدى ق س ز ي ساراپشىسى بەكجان سادىقوۆ.
ب ۇ ۇ - كوپجاقتى ىنتىماقتاستىق، ديپلوماتيا جانە جاھاندىق ماسەلەلەردى شەشۋ ءۇشىن بىرەگەي مۇمكىندىك بەرەتىن امبەباپ حالىقارالىق ۇيىم.
- ب ۇ ۇ-دان باس تارتۋ عالامدىق فراگمەنتاتسياعا اكەلۋى مۇمكىن، بۇل جاعدايدا ەڭ ماڭىزدى شەشىمدەر تەك وڭىرلەر دەڭگەيىندە قابىلداناتىن بولادى. مۇنداي جاعدايدا ەندى جاھاندىق باسقارۋ تۋرالى ايتا المايمىز، بۇل ءوز كەزەگىندە بۇكىل الەمدىك جۇيەنىڭ كۇردەلەنە تۇسۋىنە الىپ كەلۋى مۇمكىن، - دەدى ەۇۋ عالىمى ءسانيا نۇرداۋلەتوۆا.
ەسكە سالساق، ق ر پرەزيدەنتى جانىنداعى قازاقستان ستراتەگيالىق زەرتتەۋلەر ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى ەركىن تۇقىموۆ Jibek Joly تەلەارناسىنىڭ «ۋادە» باعدارلاماسىندا ب ۇ ۇ-نىڭ الەمدەگى ءرولى مەن ۇيىمعا قانداي رەفورمالار قاجەتتىگى تۋرالى سۇراقتارعا جاۋاپ بەرگەن ەدى.
ايتا كەتسەك، 1992 -جىلى ب ۇ ۇ باس اسسامبلەياسى 46-سەسسياسىنىڭ پلەنارلىق ماجىلىسىندە قازاقستان رەسپۋبليكاسى بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنا مۇشەلىككە قابىلداندى. شەشىم داۋىسقا سالىنباي، ءبىراۋىزدان ماقۇلداندى. قازاقستان رەسپۋبليكاسى ب ۇ ۇ-عا مۇشەلىككە قابىلدانعاننان كەيىن، بىردەن تىنىق مۇحيتى جانە ازيا ايماقتارى ەكونوميكالىق جانە الەۋمەتتىك كوميسسيانىڭ مۇشەلىگىنە ءوتتى.
اۆتور
ايجان سەرىكجان قىزى
