بيزنەس اشۋعا مەملەكەتتەن 6 پروتسەنتتىك نەسيەنى قالاي الۋعا بولادى
ارزان كرەديتتىڭ تالاپتارىنا ساي بولۋ قاجەت. قازاقپارات ءتىلشىسى شاعىن نەسيەلەندىرۋگە قاتىستى وزگەرىستەردى پىسىقتاپ، 19 ميلليون تەڭگەگە دەيىنگى نەسيەلەردىڭ كىمگە جانە قانداي شارتتارمەن بەرىلەتىنىن ساراپتاپ كوردى.
ايتا كەتكەن ءجون، بۇگىندە شاعىن نەسيەلەندىرۋ شارالارى «ناتيجەلى جۇمىسپەن قامتۋ جانە جاپپاي كاسىپكەرلىكتى دامىتۋ» باعدارلاماسى اياسىندا اتقارىلادى. قالادا شاعىن نەسيەلەر «دامۋ» قورى ارقىلى بەرىلەدى. بيۋدجەت اقشاسى الدىمەن قورعا، ودان كەيىن ەكىنشى دەڭگەيلى بانكتەرگە جانە ميكروقارجىلاندىرۋ ۇيىمدارىنا اۋدارىلادى. قالاداعى شاعىن نەسيەنىڭ مەرزىمى - 5 جىل. ال اۋىل حالقى ءۇشىن 7 جىلعا بەرىلەدى. نەسيەنىڭ جىلدىق مولشەرلەمەسى 6 پروتسەنتتەن اسپاۋى شارت. اۋىلدى جەرلەردە شاعىن نەسيەلەردى بەرۋمەن اۋىل شارۋاشىلىعىن قارجىلاي قولداۋ قورى مەن ميكروقارجىلاندىرۋ ۇيىمدارى اينالىسادى. الايدا قالا بولسىن، اۋىل بولسىن، بارلىعىنا بىردەي ءبىر تالاپ بار. نەسيە الاتىن ادامنىڭ ناقتى بيزنەس- جوسپارى بولۋى قاجەت. ونسىز قارىزعا اقشا الۋ مۇمكىن ەمەس. وسىعان بايلانىستى مەملەكەتتىك باعدارلاماعا «بيزنەس باستاۋ» اتتى جوبا ەنگىزىلىپ وتىر. سونىڭ اياسىندا كەز كەلگەن ادام كاسىپكەرلىك نەگىزدەرىن تەگىن مەڭگەرىپ، ءبىر ايدىڭ ىشىندە ءوزىنىڭ بيزنەس- جوباسىن ازىرلەي الادى. وسى سالانىڭ مايتالماندارىمەن كەزدەسىپ، سان الۋان يدەيالاردى دا ساراپتاپ الۋعا مۇمكىندىك بار.
باعدارلاما شارتتارىنا سايكەس، شاعىن نەسيەلەر تەك ەكى توپقا بەرىلەدى. ولار - جۇمىسسىزدار جانە ءوزىن- ءوزى جۇمىسپەن قامتىپ جۇرگەن ازاماتتار. سوسىن بيىلدان باستاپ وزدىگىمەن تابىس تاۋىپ جۇرگەندەر ءۇشىن ءبىر شەكتەۋ ەنگىزىلىپ وتىر. وعان سايكەس، ءوزىن- ءوزى جۇمىسپەن قامتىپ، جەكە كاسىبىن ءۇش جىلدان ارتىق ۋاقىت دوڭگەلەتىپ وتىرعاندارعا شاعىن نەسيەلەر بەرىلمەيدى. ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىگىنىڭ ساراپشىلارى وسىنداي شەشىمگە كەلدى. «سەبەبى ونداي بيزنەس ابدەن قالىپتاسقان. ال ءۇش جىلعا دەيىنگىلەرگە قولداۋ جاساعان دۇرىس. سوندىقتان ءبىز ءدال وسى توپتاعى ازاماتتارعا نەسيە بەرەتىن بولامىز. اقشا الاتىنداردىڭ باسقا بانكتەردە نەسيەسى بولماۋى ءتيىس. بۇل - بارلىعىنا ورتاق تالاپ» ، - دەيدى كاسىپكەرلىكتى دامىتۋ دەپارتامەنتى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى شىڭعىس احمەتوۆ.
بۇدان بولەك، بيىلدان باستاپ نەسيەنىڭ كولەمىنە قاتىستى ءبىرقاتار وزگەرىستەر بار. اتاپ ايتقاندا، استانا، الماتى، اتىراۋ مەن اقتاۋدا ءبىر ادامعا 19 ميلليونعا دەيىن الۋعا بولادى. ول قالالاردا شەكتەۋ جوق. باسقا قالالار مەن مونوقالالاردا 15 ميلليون تەڭگەگە دەيىنگى شەكتى سوما بەكىتىلىپ وتىر. ال شاعىن قالالار مەن اۋىلدى جەرلەردە 8 ميلليوننىڭ نەسيەسىن الۋعا مۇمكىندىك بار. كەپىلدىك بەرۋ جاعىنان ەشقانداي وزگەرىس جوق. بيزنەستى العاش رەت باستايتىندار ءۇشىن مەملەكەت كەپىلدىكتىڭ 85 پروتسەنتىن بەرسە، ءوزىن- ءوزى جۇمىسپەن قامتىپ جۇرگەندەردىڭ نەسيەسىنە 50 پروتسەنتتىك كەپىلدىك جاسايدى.
جالپى، قوسىمشا 20 ميلليارد تەڭگەنى قوسا ەسەپتەگەندە بيىل شاعىن نەسيەلەندىرۋگە بولىنەتىن قارجىنىڭ سوماسى 62 ميلليارد تەڭگەگە جەتۋى ءتيىس. ءسويتىپ، رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتىڭ قاراجاتى بولىنگەن كۇننەن باستاپ ون ەكى ايدىڭ ىشىندە 14 مىڭ ادامعا شاعىن نەسيەلەر تاراتىلۋى شارت. ول نەسيەلەردىڭ تەڭ جارتىسى «بيزنەس باستاۋدىڭ» دايىندىعىنان وتكەن ازاماتتارعا بەرىلەدى. «بىلتىر اتالعان جوبا اياسىندا مىڭداعان ازاماتتار دايىندىقتان ءوتىپ، وزدەرىنىڭ بيزنەس- جوبالارىن ازىرلەدى. وتكەن جىلى ءبىرازى نەسيە الا الماي قالدى. سوندىقتان بيىل ءبىز الدىمەن سول ازاماتتاردىڭ جوبالارىنا باسىمدىق بەرەتىن بولامىز» ، - دەپ اتاپ كورسەتتى ش. احمەتوۆ.
رەسمي مالىمەتكە سايكەس، بىلتىر 7200 ادام شاعىن نەسيە الدى. سونىڭ ىشىندە 6791 ى - اۋىلدىڭ حالقى، قالعانى - قالا تۇرعىندارى. ال بيزنەسىن جاڭادان باستاعانداردىڭ سانى 4127 ادامدى قۇرادى. دەمەك، ءتورت مىڭنان استام جۇمىسسىز ازامات ءوز كاسىبىن اشتى. ق ر ۇلتتىق ەكونومكا مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتىنە قاراعاندا، نەسيە العانداردىڭ باسىم بولىگى ساۋدامەن اينالىسىپ كەتتى. ول ازاماتتاردىڭ نەسيەلەرى 2,2 ميلليارد تەڭگەنى قۇرادى. كولىك سالاسىنداعى جوبالارعا 947 ميلليون تەڭگە بەرىلسە، قايتا وڭدەۋگە 741 ميلليون تەڭگەنىڭ نەسيەسى ءبولىندى. ال اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىندا بەرىلگەن شاعىن نەسيەلەردىڭ كولەمى 516 ميلليون تەڭگەنى قۇرادى. بۇدان بولەك، قوناقۇيلەر، اسحانا جانە تاعى باسقا كاسىپكەرلىك قىزمەتتەرگە 3,6 ميلليارد تەڭگە جۇمسالدى.
وسى ورايدا باعدارلامانىڭ كەمشىن ءبىر تۇسىن ايتا كەتكەن ءجون. تالاپ بويىنشا شاعىن نەسيەلەر باسىمدى باعىتتار بويىنشا بەرىلۋى شارت. ول ءۇشىن جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندار كاسىپكەرلىك پالاتالارمەن بىرلەسىپ، جىل سايىن ءاربىر اۋداننىڭ، ءاربىر ەلدى مەكەننىڭ ارنايى كارتاسىن ازىرلەپ وتىرۋى قاجەت. وسى قۇجاتتا ناقتى ءوڭىردىڭ گەوگرافياسى مەن حالىقتىڭ سۇرانىسىنا ساي كەلەتىن نەگىزگى باعىتتار كورسەتىلەدى دە، نەسيە بەرەتىن ۇيىمدارعا جىبەرىلەدى. الايدا اكىمدىكتەر ءدال وسى كارتالاردى جەڭىل- جەلپى جاساي سالاتىن كورىنەدى. «ءبىر جىلدىڭ ىشىندە ءبىز ءبىراز ماسەلەلەردى انىقتادىق. ماسەلەن، اۋدانداردىڭ مامانداندىرۋ كارتالارى كوپ جاعدايدا شارتتى تۇردە جاسالادى. اتالعان قۇجاتتاردى ءالى دە جەتىلدىرۋ كەرەك. سول سەبەپتى بيىلدان باستاپ ءبىز ءاربىر جوبانى ءوڭىردىڭ ەكونوميكالىق ومىرىنە بارىنشا بەيىمدەۋگە كۇش سالامىز. سونىڭ ارقاسىندا بيزنەستىڭ ومىرشەڭدىگى ارتادى. «اتامەكەننىڭ» اۋداندىق پالاتالارى دا ءوز كومەگىن بەرىپ وتىرادى» ، - دەيدى «اتامەكەن» ۇكپ بيزنەس كوممۋنيكاتسيالاردى مەملەكەتتىك تىلدە دامىتۋ دەپارتامەنتىنىڭ ديرەكتورى باۋىرجان ورازعاليەۆ.
سونىمەن، كۇنى كەشە پارلامەنت سەناتى رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتكە وزگەرىستەردى ەنگىزۋ تۋرالى زاڭدى ماقۇلدادى. ونىڭ ىشىندە شاعىن نەسيەلەندىرۋگە ارنالعان قارجى دا بار. بۇگىن ق ر پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازاربايەۆ اتالعان زاڭعا قول قويدى. دەمەك، مامىر ايىندا ميلليارداعان اقشا رەسپۋبليكا بويىنشا تاراتىلادى. سول كەزدە شاعىن بيزنەس تە جاندانىپ، ساۋدا- ساتتىقتان بولەك تىڭ جوبالار قولعا الىنادى دەگەن سەنىم بار.
