ذلئ وتان سوعئسئنداعئ قازاقستاندئقتاردئث تاريحي 65 ءساتئ: سوعئستا سةنةن بذل جةردة قانشا ؤاقئت بولدئث دةپ سذرامايدئ: قاس-قاعئم ءسات سةن ءذشئن سوثعئ بولؤئ مذمكئن - بةرلين وپةراسياسئنا قاتئسؤشئ قاسةن كاريةأ

دةگةنمةن ؤاقئت وتة كةلة تاريحشئلارعا شاراسئز كورئنؤئ دة مذمكئن. 1941 جئلئ ةث قورقئنئشتئ، ةث تاياؤ ءارئ ةستةلئگئ مول ذلئ وتان سوعئسئ باستالدئ. ذلتشئلداردئ كوپ ادام شئعئنئنسئز توقتاتؤ مذمكئن ةمةس بولاتئن دةگةندئ ايتادئ: سوعئس بارئسئندا 20 ميلليوننان استام (كةيبئر دةرةكتةردة 27 ميلليون) كةثةس جاؤئنگةرلةرئ مةن بةيبئت تذرعئندار قازا تاؤئپ، گةرمانيا مايدان دالاسئندا 10 ميلليونعا جؤئق وتانداستارئنان ايئرئلدئ. سول ءبئر وقيعالارعا قاتئسؤشئلار بذگئندة داثقتئ سوعئس كذندةرئن جان دذنيةسئندة قؤانئشپةن ءارئ قايعئرا ةسكة الادئ.
جئل وتكةن سايئن سذراپئل سوعئسقا قاتئسؤشئلاردئث سانئ سيرةي تذسؤدة. ولار تؤرالئ كوپ جازئلدئ، بئرنةشة جذزدةگةن مئث رةت اثگئمةلةندئ، ءبئراق بذنئ بارلئعئ دا ولاردئث جةثئستةرئنة تاعزئم ةتةتئن ذرپاقتئث قولئنان كةلةر جاقسئلئعئنئث ءبئر بولئگئ عانا.
90 جئلدئق بةلةسكة شئققالئ وتئرعان «قازاقپارات» ا ق-نئث جاثا جوباسئ اياسئندا ذلئ جةثئستئث 65 جئلدئعئنا ارنالعان «ذلئ وتان سوعئسئنداعئ قازاقستاندئقتاردئث تاريحي 65 ساتئ» ايدارئندا سئزدةردئث نازارلارئثئزعا 1945 جئلعئ بةرلين وپةراسياسئنا قاتئسؤشئ ارداگةر قاسةن كاريةأ جايئنداعئ اثگئمةنئ ذسئنادئ.
ونئث اسكةري جولئ بذكئل ومئرئنة جالعاستئ، ونئث جاساعان ةرلئكتةرئ مايدان دالاسئندا قالدئ. تاياؤدا ول 84 جاسقا كةلدئ. سول ءبئر زذلمات جئلداردئث زاردابئ قازئرگئ ؤاقئتتا دةنساؤلئعئنا اسةر ةتؤدة. قاسةن اتانئث قذلاعئ اؤئرلاعان، ال جذرگةندة اقساثداي باسادئ. «مامئردئث 9 ئ ءبئزدئث ءارقايسئمئز ءذشئن جان دذنيةمئزدئث مةرةكةسئ. ويتكةنئ وسئ كذنئ ءبئز مايدانداستارئمئزبةن جذزدةسئپ، سوعئستئ، مايدان دالاسئندا شةيئت بولعان دوستارئمئزدئ ةسكة الامئز. مةن سوعئس ؤاقئتئندا جاؤدئث قانشاما تانكئسئن نةمةسة سولداتئن جةر جاستاندئردئم دةپ ماقتانا المايمئن، حالئق الدئندا اسئرا ماقتانؤ كذنا. مايدان دالاسئندا ةشكئم دة قانشا جاؤدئ ولتئرگةنئن ساناپ وتئرعان جوق، ةث باستئسئ ءتئرئ قالؤ، جةثؤ جانة امان-ةسةن ذيگة ورالؤ بولدئ. ءبئزدئث ةرلئكتةرئمئز جايئندا قويئن داپتةرلةرئنة جازبالار ءتذسئرئپ وتئرعان كومانديرلةر عانا بئلةتئن، ءبئراق ولار دا ادام بالاسئ، ولاردئث كوپشئلئگئ جاؤ وعئنان قازا تاؤئپ، مالئمةتتةر جوعالدئ. ال ءبئر سولداتتئث مةدالئ كوپ، دةمةك ول باسقادان جاقسئ سوعئستئ دةپ ايتؤعا ةشكئمنئث باتئلئ بارمايدئ، جةثئس بئرةؤ، ورتاق»، دةيدئ ارداگةر.
قاسةن اتا سوعئستا ءوزئنئث مايدانگةر جولداستارئنئث، جةرلةستةرئنئث تةث جارئمئنان ايئرئلعانئن تئلگة تيةك ةتتئ. ولاردئث كوشئلئگئنئث جاسئ 19 دا بولاتئن. «مةنئث جولداستارئمنئث باسئم بولئگئ اقمولالئقتار مةن قاراعاندئلئقتار بولاتئن، ولار ةلگة ورالمادئ. ءتئرئ قالعاندارئمةن سوعئستان كةيئن دة ذزاق ؤاقئت بويئ حات الئسئپ تذردئق، ال ولاردئث ةكةؤئمةن ءالئ كذنگة دةيئن تةلةفون ارقئلئ حابارلاسئپ تذرامئز»، دةيدئ مايدانگةر.
ارداگةر قاسةن كاريةأ قاتئسقان 1945 جئلعئ مامئرداعئ بةرلين وپةراسياسئنا 2،5 ميلليوننان استام جاؤئنگةرلةر مةن وفيسةرلةر، 6000 تانك پةن قوزعالمالئ قارؤ-جاراق، 7500 ذشاق جذمئلدئرئلدئ. رةسمي دةرةكتةرگة سايكةس، قئزئل ارميا ءبئر تاؤلئكتة 15 مئثنان استام جاؤئنگةرئ مةن وفيسةرلةرئنةن ايئرئلعان. ءتئرئ قالؤ مذمكئندئگئ تومةن سول ءبئر ذرئستاردا ءبئزدئث باتئرئمئزدئث جول بولئپ، ةش جاراقاتسئز امان قالئپ، ونداعان جاؤدئث كوزئن جويدئ.
«سوعئستا ةث باستئسئ جولداسئثمةن يئقتاسا، ءبئر-بئرئثدئ قورعاي ءجذرئپ ساسقالاقتاماؤئث قاجةت. ستاليننئث بذيرئعئمةن وكوپتئ ةكئ ادام بئرلةسئپ قازدئ، بذل قاؤئپسئزدئك جانة سوعئس ءتارتئبئن قالئپتاسئرؤ ماقساتئندا جاسالدئ. سول ؤاقئتتا مةن جةتكئزؤشئ بولاتئنمئن، جولداسئم پوزيسيا تاثداعاننان كةيئن مةن ةثبةكتةپ قاسئنا باراتئنمئن. باس كوتةرؤ مذمكئن ةمةس، توبةثنةن ونداعان وقتار ذشئپ جاتاتئن. ءبئر عانا «دةگتيارةأ» پؤلةمةتئنئث وقسئز سالماعئ شامامةن 16، ال «سيمونوأ» 24 كةلئ بولاتئن، سونئمةن قاتار گراناتاث جانة باسقا دا سوعئسقا قاجةتتئ قذرال-جابدئقتارئث بار. سوندئقتان ءبئرئمئزدئث سوثئمئزدان ةكئنشئمئز، بئرةؤئ العا ذمتئلعاندا ةكئنشئسئ سوثئنان ةثبةكتةيتئن. بذيرئقتئث اتئ بذيرئق: ورئنداماساث تؤ سئرتئثنان اتادئ، العا جذرسةث نةمئستةر تئنئش تئنئس الؤعا مذمكئندئك بةرمةيدئ»، دةپ جئميا ةسكة الادئ قاسةن اتا.
«بئردة ءبئر جولداسئممةن كةزدةستئم، ول ءبئر عانا ذرئسقا، شامامةن 1 ساعات قانا قاتئستئ، ال ونئث زاردابئن جئلدار بويئ كورئپ كةلةدئ. سوعئس بارئسئندا وتة اؤئر جاراقات الئپ، شؤ اسكةري گوسپيتالئندة 4 جئل بويئ ةمدةلدئ. سوعئستا سةنةن بذل جةردة قانشا ؤاقئت بولدئث دةپ سذرامايدئ: قاس-قاعئم ءسات سةن ءذشئن سوثعئ بولؤئ مذمكئن. شئنئمةن دة سوعئسقا باستان اياق قاتئسقانئمةن ءبئردة-ءبئر رةت جاراقات الماعاندار دا بولدئ، مذمكئن ةرةكشة پةرئشتةلةرئ قولداعان شئعار»، دةيدئ ارداگةر.
قازئرگئ كذنئ بئراز جاسقا كةلگةنئنة قاراماستان سوعئس ارداگةرئ بولاشاققا زور سةنئممةن قارايدئ. ونئث كيتةلئ ناگرادالارمةن مةدالدارعا تولئ، وعان تاعدئر 1945 جئلئ بةرليندة جةثئستئ قارسئ الؤعا جازدئ. «ارداگةرلةر از قالدئ، جئل سايئن بئرةؤلةرئ كوز جذمؤدا. تاياؤدا بئزدةر و دذنيةلئك بولامئز، الايدا ذرپاعئمئز ءبئزدئ ةسئنة الئپ، اتالارئ مةن اكةلةرئن ماقتان تذتادئ دةپ ويلايمئن»، دةيدئ قاسةن اتا.
ؤاقئت وتة كةلة ادامداردئث جادئنان ءوشئپ، مذراعاتتاردئث قذندئ ماتةريالدارئ بولئپ قالاتئن وقيعالار دا بولادئ. ءبئراق كةيبئر وقيعالاردئث ماثئزئ ؤاقئت وتة كةلة ءوشپةي، كةرئسئنشة ةرةكشة ماثئزعا ية بولاتئندئعئ دا كةزدةسةدئ. سول ءبئر سذراپئل سوعئستئ ةسئنة ءتذسئرئپ اثگئمةلةگةن قارتتئث سوزدةرئ تاريحتئث تاعدئرلئ ساتتةرئندةگئ، ذلئ وتان سوعئسئنداعئ كةثةس حالقئنئث جةثئسئن وسئنداي وقيعالاردئث قاتارئنا جاتقئزؤعا بولادئ دةگةن قورئتئندئعا جةتةلةيدئ.