فۋتبول كورولى پەلەنىڭ 5 جاسار پەلەگە جازعان حاتى
ول 78 جاسىندا 5 جاسار پەلە - باۋرۋ قالاسىنداعى كىشكەنتاي ەدسونعا حات جازدى. نازارلارىڭىزعا فۋتبول اڭىزىنىڭ حاتىن ۇسىنامىز.
«قادىرلى ەدسون. نەمەسە ديكو... جانۇياڭداعىلار سەنى وسىلاي دەپ اتاعاندى جاقسى كورەدى. مەنى تىڭدا. سەندەر ترەس- كوراسوينستان كوشىپ كەتىپ بارا جاتقاندا اناڭنىڭ ەسكى شۇلىعىن الۋدى ۇمىتپا. سەن ءالى جاسسىڭ. جاسىڭ بەسكە دە تولعان جوق. كوپ نارسەنى تۇسىنبەيسىڭ. ءبىراق شۇلىقتاردى الۋدى ۇمىتپا. ەگەر بۇل ەسىڭنەن شىعىپ، شۇلىقتاردى الۋدى ۇمىتىپ كەتسەڭ ءومىرىڭ مۇلدەم باسقا ارناعا بۇرىلىپ كەتەدى. سەندەر باۋرۋ دەپ اتالاتىن شاعىن قالاشىققا كوشىپ كەلەسىڭدەر. مۇنىڭ سەبەبى، اكەڭ فۋتبولشى، ول «باۋرۋ اتلەتيكو» كلۋبىندا وينايدى. بۇل جەردە سەندەردىڭ وتە كىشكەنتاي ۇيلەرىڭ بولادى. كىشكەنتايلىعى سونشا اعاڭمەن ءبىر توسەكتە قىسىلىپ جاتۋعا ءماجبۇر بولاسىڭ.
اۋلادا فۋتبول ويناۋ ءۇشىن كوك مايسا جوق. تەك توپىراق پەن لاي عانا بولادى. بۇل سەنىڭ العاشقى فۋتبول الاڭىڭ. كەيىن ۇلكەن- ۇلكەن الاڭداردا دوپ تەبەسىڭ. ونى كەيىن ايتىپ بەرەمىن. قازىر دوستارىڭمەن بىرگە بامبۋك اعاشىنان قاقپا جاساپ، وسى جەردە دوپ تەبەسىڭدەر.
دوپ ساتىپ الۋ ءۇشىن اقشالارىڭ بولمايدى. جاڭا شۇلىق تۋرالى ايتقانىم ەسىڭدە مە؟ سول شۇلىقتاردىڭ ىشىنە ەسكى گازەتتەردى سالىپ، دوپ جاسايسىڭدار.
البەتتە، مۇنداي دوپتار دومالاق بولمايدى. ءبىراق ۋاقىتشا وسىمەن ويناۋعا ءماجبۇرسىڭ. تاڭنان قارا كەشكە دەيىن وسى دوپپەن وينايسىڭدار. سەندەردى «The Shoeless Ones» دەپ اتايدى. وسى حاتتى وقىپ وتىرعان بولساڭ اناڭنان بارىپ كەشىرىم سۇرا.
سەبەبى، دوپ جاساۋ ءۇشىن ونىڭ شۇلىقتارىن ءالى كوپ رەت ۇرلايسىڭ. وسى حاتتى ساعان جازعانىمدا ول 99 جاسقا تولدى. ءبىراق مەن ودان ءالى دە قورقامىن. الدىنا بارىپ بىردەڭە دەسەم: «بۇل مەنىڭ ءۇيىم، مەنىڭ دەگەنىم بولادى» دەيتىندەي بولىپ تۇرادى.
ول ءارقاشان جانۇيادا قوجايىن بولعان. ال اكەڭ فۋتبول ويناۋ ءۇشىن ءجيى-ءجيى ساپارلاردا بولادى. اناڭ سەنىڭ، اعاڭنىڭ، قارىنداسىڭنىڭ جەپ- ءىشۋى، كيىنۋى ءۇشىن از عانا اقشانى جەتكىزۋگە تىرىسادى. ول ساعان ءالى كوپ نارسە ۇيرەتەدى.
اكەڭ سەنىڭ فۋتبول ويناۋىڭدى ۇنەمى باقىلاپ وتىرادى. سەن 1-2، 3، ءتىپتى، كەيدە 4 گول سوعاسىڭ. ءبىراق ونىڭ ەشقاشان كوڭىلى تولمايدى. ۇنەمى سەنىڭ ويىنىڭنان ءبىر كەمشىلىك تاۋىپ، قاي جەردە قالاي جۇگىرۋ كەرەك ەكەنىڭدى ايتىپ وتىرادى. ءبىراق سەن كوبىنە ونىڭ سىنىن تۇسىنە بەرمەيسىڭ.
اكەڭ كەيدە ساعان: «الاڭدا تەك گول سوعۋدى ەمەس، باسقا دا ارەكەتتەردى ۇيرەنۋىڭ كەرەك» دەيدى. وسى ءسوز سەنىڭ ەسىڭدە ساقتالىپ قالادى. سەبەبى ارادان ءبىراز جىل ءوتىپ سەن «سانتوسپەن» چەمپيون بولعان كەزىڭدە دە ول وسى سوزدەردى قايتالايدى. ول ۇنەمى ويىنىڭنان كەمشىلىك تاۋىپ وتىراتىن جالعىز ادام.
- سەن مىنا جەردە دۇرىس جۇگىرمەدىڭ، نەگە؟ - اكە، ءبىراق ءبىز 4:1 ەسەبىمەن جەڭدىك ەمەس پە؟ - سەن بۇدان دا جاقسى ويناۋىڭ كەرەك ەدى. سوعان ۇمتىل... ۇنەمى وسى جاعداي. ول ءبىر ويىندا بەس گول سوعا العان. برازيليادا بۇل رەكورد بولىپ ەسەپتەلەدى. ال سەن... ءبىر كۇنى مىڭىنشى گولىڭدى سوعاسىڭ.
پەنالتيدەن بولسا دا. بۇل مەرەيتويلىق گول، ءوز كومانداڭنان باستاپ، جانكۇيەرلەر، جۋرناليستەر، الەم سەنى باقىلاپ تۇرادى. ناعىز مەيرام. گولدى سوعاسىڭ، ءبارى ءماز-مەيرام. ساعان سىيلىق بەرەدى، ماراپاتتايدى.
بارلىق جەرگە سۋرەتىڭ ىلىنەدى، تاريح كىتاپتارىنا ەنەسىڭ. ءدال سول ساتتە اكەڭ كەلىپ قۇلاعىڭا سىبىرلايدى: «مەن ءبىر ويىندا بەس گول سوققانمىن. ال سەن سوعا المادىڭ». كۇلەسىڭ. ءبىراق ول ساعان ۇنەمى موتيۆاتسيا تاۋىپ بەرە الاتىن ادام. سەن ونى الەمنىڭ ەڭ ۇزدىك فۋتبولشىسى دەپ ەسەپتەيسىڭ. اكەڭ سياقتى ويناۋعا تىرىساسىڭ. ونىڭ ارەكەتتەرىن قايتالايسىڭ. سەن ونىڭ ناتيجەسىن (5 گولىن) قايتالاي المايسىڭ.
ءبىراق سونشالىقتى كوپ گول سوعاسىڭ، پەلە دەگەن اتىڭدى بۇكىل الەمگە تارالادى. پەلە؟ كىم ول پەلە؟ سەنىڭ ەسىمىڭ ەدسون، امەريكالىق اتاقتى توماس ەديسون قۇرمەتىنە اتا- اناڭ قويعان. سەن ءوزىڭنىڭ اتىڭمەن ماقتاناسىڭ. ەدسون ارانتەس دۋ ناسيمەنتۋ. ءبىراق.. . «اتلەتيكو باۋرۋ» كومانداسىندا ءبىر قاقپاشى بار. ەسىمى بيلە.
ءبىر كۇنى مەكتەپتەگى دوستارىڭمەن سويلەسىپ تۇرىپ: «پەلەنىڭ سەيۆىن كوردىڭدەر مە؟» دەيسىڭ. سوندا دوستارىڭ: «ونىڭ ەسىمى پەلە ەمەس، بيلە» دەپ كۇلەدى. وسىدان سوڭ ولار سەنى مازاقتاپ «پەلە» دەپ اتاي باستايدى. بۇل قالجىڭ ساعان ۇناماعانى سونشا، ءبىر كۇنى مەكتەپتەگى دوستارىڭمەن توبەلەسىپ قالاسىڭ. ءتىپتى، مەكتەپ ديرەكتورى سەنى 2 كۇنگە مەكتەپتەن قۋىپ جىبەرەدى. سول كۇننەن باستاپ بۇكىل مەكتەپكە «پەلە» اتىمەن تانىلىپ كەتەسىڭ. ءبىراق ەشقاشان ەدسون ەسىمدى بالاقايدى ۇمىتپا؟ ! ونى ۇنەمى جۇرەگىڭدە ساقتا.
13 جاسىڭنان باستاپ كاسىبي فۋتبولمەن اينالىسا باستايسىڭ. اكەڭ ويناعان «باۋرۋ» كلۋبىنىڭ جاستار كومانداسىندا دوپ تەبەسىڭ. مىنە، وسى جەردە العاشقى اقشاڭدى دا تاباسىڭ. ۇلكەن فۋتبولشىلاردىڭ اياق كيىمىن تازالاپ، تاپقان اقشاڭا العاشقى دوبىڭدى ساتىپ الاسىڭ.
كەيىن ۆالدەمار دە بريتومەن تانىساسىڭ. ول سەن ءۇشىن وتە ماڭىزدى ادام. كەيىن سول ارقىلى «سانتوس» كلۋبىنا باراسىڭ. پەلە، سەن الەمدەگى ەڭ ۇزدىك فۋتبولشى بولۋىڭ مۇمكىن. ءبىراق ءوزىڭدى ەشقاشان ەڭ ۇزدىك فۋتبولشىمىن دەپ ەسەپتەمە. قالتاڭا وتە كوپ اقشا تۇسەدى. ونىڭ ءبارىن ساقتاپ قوي. باسقالارعا ۇقساپ كوفە نە تەمەكى ساتىپ الۋعا جۇمساما.
سەن ۇنەمى باۋرۋداعى بالاقاي ەدسون بولىپ قالۋىڭ كەرەك. وسى سوزدەرىمدى ۇمىتپا. «سانتوس» جاقسى كلۋب. سەن بۇل جەردە 20 -جىلعا جۋىق دوپ تەبەسىڭ. ساعان الەمنىڭ ەڭ اتاقتى كلۋبتارىنان ۇسىنىس تۇسەدى. «ميلان»، «رەال» سياقتى كلۋبتار سەنى ءوز ساپىنا قوسۋدى قالايدى.
ءبىراق بۇل ۇسىنىستاردى قابىلداما. بۇل جەر سەنىڭ جۇرەگىڭە جاقىن. «سانتوستاعى» دوستارىڭمەن برازيليا، وڭتۇستىك امەريكادا عانا ەمەس، الەمنىڭ ەڭ كۇشتى كومانداسىنا اينالاسىڭدار. 1962 -جىلى قۇرلىقارالىق كۋبوكتى ۇتاسىڭدار، بىرنەشە رەت برازيليا چەمپيونى بولاسىڭدار. الەمدى ارالاپ جولداستىق كەزدەسۋ وتكىزەسىڭدەر.
ءتىپتى، بىردە سەنىڭ ويىنىڭدى كورۋ ءۇشىن كونگوداعى سوعىستى ۋاقىتشا توقتاتىپ قويادى. بۇدان بولەك، ۇلتتىق قۇرامادا دا وينايسىڭ. 17 جاسىڭدا شۆەتسياداعى الەم چەمپيوناتىنا باراسىڭ. چەمپيونات كەزىندە برازيليا تۋرالى ەشكىم بىلمەيتىنىن، «ول قاي جەردە ارگەنتينادا ما؟» دەگەن سىندى سۇراقتاردان كوڭىلىڭ ءتۇسىپ قايتادى. ءبىراق وعان قايعىرما، 1958 -جىلى الەم چەمپيوناتى فينالىنان كەيىن برازيليانى ءبارى بىلەتىن بولادى.
بۇل سەنىڭ ءۇش چەمپيوندىعىڭنىڭ العاشقىسى عانا. ويىن بىتكەسىن جەر باۋىرلاپ جاتىپ الاسىڭ. كوماندالاستارىڭ سەنى كوتەرىپ تۇرعىزادى. بۇل ءساتتى سوزبەن ايتتىپ جەتكىزۋ قيىن. كوزىڭدە جاس... سەن ءالى كوپ جىلايسىڭ. سەبەبى ءسال نارسەگە جىلاي بەرەتىن وتە سەزىمتال بالاسىڭ. 1970 -جىلى ءۇشىنشى رەت چەمپيون بولعاندا دا جىلايسىڭ. تاعى ءبىر وقيعانى ايتىپ بەرەيىن.
1968 -جىلى كولۋمبيادا كوماندالاسىڭ كاۋتينو مەن كولۋمبيالىق فۋتبولشى سوزگە كەلىپ قالادى. سەن دە باسقا كوماندالاستارىڭ سياقتى سيتۋاتسياعا ارالاسىپ كەتەسىڭ. ءبارى بىتكەسىن تورەشى كاۋتينومەن شاتاستىرىپ، ساعان قىزىل قاعاز كورسەتەدى. سەن اشۋلانىپ كيىنۋ بولمەسىنە كىرىپ كەتەسىڭ، ءبىر كەزدە الاڭنان جانكۇيەرلەردىڭ نارازىلىق داۋىسىن ەستيسىڭ. باپكەر جۇگىرىپ كەلىپ، سەنىڭ الاڭعا قايتۋىڭدى سۇرايدى.
جانكۇيەرلەر تورەشىگە سەنىڭ قاتەلىكپەن الاڭنان قۋىلعانىڭدى ايتىپ، الاڭعا قايتارۋدى سۇراپ تابانداپ تۇرىپ العان. ءتىپتى، قارسىلاستاردىڭ جانكۇيەرلەرى دە سەنىڭ قايتۋىڭدى سۇراعان. ناتيجەسىندە تورەشى سەنى قايتادان الاڭعا قايتارۋعا ءماجبۇر بولادى. سەن الاڭعا قايتىپ كەلگەنىڭدە بارلىق جانكۇيەر قول سوعىپ قارسى الادى. سەبەبى ولار سەنىڭ ويىنىڭدى كورۋ ءۇشىن عانا كەلگەن. سەن ادامدار ءۇشىن وتە ماڭىزدى ويىنشىسىڭ.
ساعان ءتاڭىر عاجايىپ تاعدىر سىيلادى. سول ءۇشىن ريزا بولۋىڭ كەرەك. برازيليالىقتار وتە عاجاپ. بىزدە ءدامدى تاعامدار، مۋزىكا، مادەنيەت بار. ءبىراق قيىنشىلىقتار دا وتە كوپ. قىلمىس پەن كىسى ءولتىرۋ ءالى دە ءورشىپ تۇر. ارادا قانشاما جىل ءوتىپ، ساعان وسى حاتتى جازىپ جاتقاندا دا كوپ نارسە وزگەرمەگەن.
سەن تاڭىردەن برازيليانىڭ بولاشاعى جارقىن بولۋىن سۇرا. قازىر دە ەلىمىزدە جالاڭاياق دوپ تەۋىپ جۇرگەن بالاقايلار بار. ءقازىر دە دوپ ساتىپ الۋعا اقشاسى جەتپەي، شۇلىقتان دوپ جاساپ الىپ، ويناپ جۇرگەندەر بار. بۇل وتە ايانىشتى... فۋتبول ولاردىڭ بارلىعىنا ساعان بەرگەن نارسەلەردى بەرە المايدى. ەڭ باقىتتى كەزىڭ قاي ۋاقىت ەكەنىن ايتايىن با؟ ول سەنىڭ ومىرگە كەلگەن كەزىڭ... سەبەبى سەن عاجايىپ جانۇيادا تاربيەلەندىڭ، اتا-اناڭ قامقور بولدى، وقىتتى.
سول ءۇشىن دە وسىنداي دارەجەگە جەتتىڭ. قاي مەملەكەتكە بارساڭ دا ەسىك اشىق. سەنى قۇرمەتتەيدى، قول سوعىپ قارسى الادى. ءارقاشان سەن سول برازيليالىق ءسابي بولىپ قال. ەدسون بولىپ قال. ءۇش ءسوزدى ەسىڭنەن شىعارما: ادالدىق، سابىر، قۇرمەت. ىزگى نيەتپەن: ەدسون ارانتەس دۋ ناسيمەنتۋ The Players Trubune
Massaget.kz