بۇرىنعى تانىسىن كورگەندە 59 جاستاعى شيمپانزە بالاشا قۋاندى - ۆيدەو
كەيبىرى ءمان- ماعىناسى جاعىنان سىن كوتەرۋگە كەلمەسە، ەندى ءبىرى ۇمىتىلماس، ەرەكشە اسەر سىيلايدى. NPR.org باسىلىمىنىڭ ءتىلشىسى باربارا كينگ YouTube جەلىسىنە شىققان نيدەرلاند زووباعىنداعى «ماما» ەسىمدى شيمپانزە تۋرالى ەگجەي-تەگجەيلى جازدى.
بۇل بەينەروليكتىڭ قانداي وزگەشەلىگى بار دەگەن ويدا بولارسىز!
ماما - 59 جاستاعى كارى مايمىل. جاعدايىنىڭ اۋىر بولعانى سونداي، ءتىپتى تاماعىنا اس باتپاي، اقىل- ەسىنىڭ دامۋى تەجەلىپ، الجي باستاعان. مايمىلدى تاماقتاندىرۋعا كەلگەن ازاماتتىڭ اسەرىنەن ءالسىز جاتقان مامانىڭ مىنەزى بىردەن وزگەرىپ، كوپشىلىكتى تاڭ قالدىردى. ءتىلشىنىڭ ايتۋى بويىنشا، بۇل تاماقتاندىرۋعا كەلگەن ازامات - يان ۆان حوفف.
ول وسى زووباقتى قۇرعان بيولوگ، ءارى 1972 -جىلى مامانى وسى جەرگە اكەلىپ، وعان كۇتىم جاساعان ەكەن. ەكەۋى ءبىر- ءبىرىن بۇدان كەيىن مۇلدەم كورمەپتى. بۇرىنعى دوسىن تانىعان مايمىلدىڭ بەت- بەينەسى بىردەن وزگەرىپ، ءجۇزى جادىراپ سالا بەردى. ۆان حوففتى قۇشاقتاپ، وعان باسىن يزەپ، عالىمداردىڭ ۇزاق ۋاقىتتان بەرى مويىنداماي كەلگەن تەورياسىن جوققا شىعاردى.
ولار بۇگىنگە دەيىن جانۋاردىڭ ماحاببات پەن دوستىق سەزىمى بولماعان دەگەن پىكىردە كەلگەن. باربارا بۇل بەينەدەن كەيىن ەكى جىل بۇرىن 88 جاسىندا قاتتى اۋىرىپ دۇنيەدەن وزعان اناسىن ەسىنە الدى. ونىڭ ايتۋىنشا، اۋىر حالدە جاتقان مايمىل مەن اۋرۋحاناداعى اناسىنىڭ ارەكەتتەرى ۇقساس بولعان ەكەن. ۆان حوفف پەن شيمپانزەنىڭ قايتا قاۋىشۋى ءبىر اپتاعا عانا سوزىلدى. سەبەبى، مامانىڭ جاعدايى كۇن وتكەن سايىن ناشارلاپ، كوز جۇمدى.
ءتىلشىنىڭ جۇرگىزگەن زەرتتەۋى بويىنشا، مامانىڭ زووباقتا العان ورنى ەرەكشە بولعانىن اڭعارۋعا بولادى. پريماتولوگ فرانس دە ۆاال ءوز كىتابىندا جازعانداي، ماما توبىرداعى مايمىلداردىڭ اراسىنداعى كيكىلجىڭدەردى رەتتەپ وتىرعان.
سوعان دالەل رەتىندە دە ۆاال كىتابىندا كەلەسى ءۇزىندى كەلتىرەدى: «تايپادا قاتىگەزدىگىمەن ەرەكشەلەنگەن نيككي ەسىمدى كوشباسشى مايمىل بولدى. ونىڭ الىمجەتتىگىنە شىداي الماعان شيمپانزەلەر نيككيدى ۇيىردەن ۇرىپ قۋىپ شىعىپ، جاپپاي نارازىلىق بىلدىرەدى. اعاشقا ورمەلەپ قاشقان نيككي وسىدان كەيىن قورقىپ جەرگە تۇسە الماي وتىرادى.
سول كەزدە ونىڭ جانىنا ماما كوتەرىلىپ، بەتىنەن ءسۇيىپ، جەتەكتەپ جەرگە تۇسىرەدى. بۇدان كەيىن نيككيگە ەشكىم جولامايتىن بولدى». ماما 1957 -جىلى ورماندا تۋعان. ءدال وسى جىلى گەرمانياداعى زووباققا تۇسەدى. كەيىن نيدەرلاندتاعى ارنەم كولونياسىنا ورنالاستىرىلادى. باربارا كينگ ءوز ماقالالارىندا زووباقتاردىڭ قازىرگى جاعدايى مەن وزگەرتىلۋى كەرەك تۇستارىن جازىپ كەلەدى.
ونىڭ پايىمداۋىنشا، جانۋارلاردىڭ ويلاۋى مەن ىشكى دۇنيەسى ءبىز بىلگەننەن الدەقايدا كۇردەلىرەك. ال جوعارىدا جاريالانعان ۆيدەو سونىڭ ايعاعى.