تۇركيادا 50 مىڭداي مەملەكەتتىك قىزمەتكەر جۇمىستان شىعارىلدى
ناتيجەسىندە بىرنەشە شەندىنى قاماۋعا الۋعا شەشىم شىعاردى. قازىر قاراپايىم مۇعالىمنەن باستاپ ءدىن قىزمەتكەرىنە دەيىن مىڭداعان كىسى جۇمىسىنان قۋىلىپ جاتىر. نە ءۇشىن؟
- ەل ىشىندە اسكەري توڭكەرىس جاساماق بولعانى ءۇشىن العاشقى كەزەكتە قارۋلى كۇشتەردىڭ جوعارى لاۋازىمدى تۇلعالارىن قۇرىقتاۋ بويىنشا ارنايى وپەراتسيا جۇرگىزىلدى. ەندىگى كەزەك مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەرگە كەلىپ جەتتى. رەسمي انكارا بۇلىكتىڭ سوڭىندا ا ق ش- تا تۇرىپ جاتقان ىقپالدى ءدىني تۇلعا فەتحۋللا گۇلەن تۇرعانىن العا تارتادى. سوندىقتان مەملەكەتتىك قۇرىلىمدا گۇلەن جاقتاستارى انىقتالىپ، جۇمىستان جاپپاي بوساتىلىپ جاتىر، دەپ حابارلايدى تۇرىكتىڭ اقپارات قۇرالدارى. مىسالى وسى ەلدىڭ ءبىلىم مينيسترلىگى 15200 قىزمەتكەرىن جۇمىسىنان شىعارىپ، جەكە ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىندەگى 21 مىڭ مۇعالىمنىڭ ليتسەنزياسىن كەرى قايتاردى. ال جوعارى ءبىلىم بەرۋ كەڭەسى جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ بۇكىل 1577 دەكانىن ءوز ەركىمەن قىزمەتتەن كەتۋىن تالاپ ەتتى. وسىعان بايلانىستى ازىرگە انتالياداعى اقدەنيز جانە ىسپارتا قالاسىنداعى سۇلەيمان دەميرەل ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ 19 فاكۋلتەتىنىڭ دەكانى ورىندارىن بوساتتى. وسىعان ۇقساس جاعداي جەرگىلىكتى باسقارۋ ورگاندارىندا دا كورىنىس تابۋدا. مىسالى ىستامبۇل مۋنيسيپاليەتىندە 300 ادام قىزمەتتەن قىسقاردى. بۇعان قاتىستى قالا مەرى قادىر توپباش: «بۇل پارازيتتەردى تۇگەلىمەن جويۋ ءۇشىن ولاردى انىقتاۋ ۇستىندەمىز. ازىرگە 300 ىن جۇمىستان شىعاردىق. تەكسەرۋ شارالارى جالعاسۋدا. ءبىز ولاردى ەشقاشان كەشىرمەيمىز»، - دەپ مالىمدەدى.
بۇل اتىشۋلى ىسكە بيلىكتىڭ ۇستانىمى ايقىن. ال جەرگىلىكتىڭ حالىقتىڭ كوزقاراسى قانداي؟ سۇراپ ءبىلىپ ەدىك.
ۋفى اۆدجى، ىستامبۇل قالاسىنىڭ تۇرعىنى:
- ءبىرتالاي تانىستارىمىز بەن دوستارىمىز مەملەكەتتىك سىناقتاردان سۇرىنبەي وتسە دە، ءارتۇرلى سەبەپپەن مەملەكەتتىك قىزمەتكە الىنبادى. ال قازىر اسكەري توڭكەرىس ارەكەتى شەڭبەرىندە جۇمىسقا ادىلەتسىز جولمەن كەلگەن ازاماتتار انىقتالىپ، جاپپاي بوساتىلۋدا. بۇل باعىتتا جوعارى بيلىكتىڭ جۇرگىزىپ وتىرعان ساياساتىن قولدايمىن. ءبىزدىڭ مەملەكەتتىك ورگاندار كاسىبي بىلىكتىلىگىنە ساي ەمەس قىزمەتكەرلەردەن تۇگەل تازالانۋى ءتيىس.
يۋسۋف التاش، ىستامبۇل قالاسىنىڭ تۇرعىنى:
- جۇمىستان بوساتىلىپ جاتقان بۇل ازاماتتاردى قىزمەتكە كىم اكەلدى، شەن-شەكپەن تاراتىپ، ولاردى وسىرگەن كىم؟ قازىرگى اتقارۋشى بيلىك 15 جىلدان بەرى ەل باسقارىپ وتىرعانىن ەسكەرسەك، تاياقتىڭ ءبىر ۇشى اقجاعالى ۇلىقتارىمىزعا كەلىپ تيەدى. البەتتە، وتانعا وپاسىزدىق ەتۋ كەشىرىلمەس قىلمىس. بۇلىكشىلەر جازالانۋى ءتيىس. ءبىراق قىزدى- قىزدىمەن جازىقسىز ادامدار وپىق جەمەسىن. ءناپاقاسىنان ايرىلعان قانشاما وتباسى زار ەڭىرەپ قالدى. بۇل جاعداي ەلدە الەۋمەتتىك ماسەلە تۋعىزباي ما؟ ول جاعىن دا ءبىر ويلانىپ قويعانىمىز ابزال.
اسكەري توڭكەرىس ارەكەتى مەن بۇلىكشىلەردى قۇرىقتاۋ شارالارى نارىقتىق قاتىناسقا جاعىمسىز اسەر ەتۋدە. كەشە تۇركيانىڭ ورتالىق بانكىنىڭ اقشا- كرەديت ساياساتى جونىندەگى كوميتەتىنىڭ جيىنى ءوتىپ، بازالىق پايىزدىق مولشەرلەمەنى %0,25 عا ازايتتى. ونىڭ سالدارىنان تۇرىكتىڭ ۇلتتىق ۆاليۋتاسى ا ق ش دوللارىنا شاققانداعى قۇنى 2,98 دەن 3,05 ليراعا تومەندەدى. الايدا وسى ەلدىڭ پرەمەر-ءمينيسترى بينالي يىلدىرىم وتاندىق ەكونوميكاداعى جاعداي تۇراقتى، الاڭداۋعا ەش نەگىز جوق دەپ وتىر.
بينالي يىلدىرىم، تۇركيا رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەمەر- ءمينيسترى:
- بۇگىننەن باستاپ قارجى ينستيتۋتتارىمىز توقتاۋسىز جۇمىس ىستەپ تۇر. بانكتەرىمىز بەن قور بيرجالارى قىزمەت كورسەتۋدە. كەز- كەلگەن جاعدايدا ورتالىق بانك قاجەتتى الدىن-الۋ شارالارىن قابىلداۋعا ءازىر. قازىر ىشكى ەكونوميكاداعى بۇل قۇبىلمالىق نارىقتىڭ زاڭدىلىعى دەپ قابىلداۋ كەرەك. جاعداي ءبىرقالىپتى، تۇراقتىلىق ساقتالۋدا.
سونداي-اق تۇركيا اقپارات سالاسىندا دا كۇرت وزگەرىستەر بار. تۇرىك ەلىنىڭ راديو جانە تەلەديدار جوعارى كەڭەسى وسى ۋاقىتقا دەيىن بۇقاراعا ۇزدىكسىز اقپارات تاراتىپ كەلگەن 25 كە جۋىق راديو جانە تەلەارنالاردىڭ جۇمىسىن توقتاتتى. ۇكىمەت ۇيىنە اككرەديتتەلگەن 230 جۋرناليست قىزمەتتەن شەتتەتىلدى.
www.24.kz
