سارا تئنئشتئعذلوأا، قازاقستاننئث حالئق ءارتيسئ: «مةنئث قازاقستانئم» ءانئن ايتقانئما تؤرا 50 جئل تولدئ
- ونةردةگئ تذلعالاردئث ءارقايسئسئنئث جولئ ءارقيلئ. ءبئرئ - بيئكتةردئ وپ-وثاي باعئندئرسا، ةندئ ءبئرئ - تالاي تاؤقئمةتتئ باستان وتكةرگةنئن ايتئپ جاتادئ. بذل رةتتة ءسئزدئث ونةردةگئ جولئثئز قالاي قالئپتاسقان ةدئ؟
- ناتاليا ساأةنكو دةگةن وپةرا ءانشئسئ وزئندة بالا بولماعان سوث با، مةنئ ءوز بالاسئنداي ةرةكشة جاقسئ كورةتئن-دئ. بذرالاثئ كوپ ونةر جولئنئث قئزئعئ مةن بئرگة قيئندئعئ قاتار جذرةتئنئن ايتئپ، ءجون سئلتةپ، كةثةس بةرؤدةن استة جالئققان ةمةس. اكةسئ كةزئندة كةثةستئك باسشئلاردئث بئرئنة قارسئ شئعئپ، ماسكةؤدةن قازاقستانعا جةر اؤدارئلعان زيالئ قاؤئم وكئلدةرئنئث ءبئرئ. مةنئث جاعدايئمدا قاي وقؤ ورنئنا قالاي تذسؤگة بولاتئنئنئث جاي-جاپسارئن تذگةل ءتذسئندئردئ. ماسكةؤگة كةلگةندة ازداپ سالقئن تيگئزئپ العان بولؤئم كةرةك، العاشقئ تؤردا 3-4 ءاندئ ورئنداعاننان كةيئن-اق داؤسئم سئر بةرة باستادئ. «ةكئنشئ تؤرعا قاتئسپاي-اق قويئثئز. ءذشئنشئ تؤرعا تاماعئثئزدئ ةمدةپ، جازئلئپ كةلئثئز» دةدئ قابئلداؤ كوميسسياسئنداعئلار. ءذشئنشئ تؤر دا باستالدئ، الايدا تولئقتاي جازئلا قويماعان بولاتئنمئن. 3-4 اننةن كةيئن داؤسئم قايتادان قئرئلداي باستاماسئ بار ما. «جةتةدئ، بولدئ، ءارئ قاراي ايتپاي-اق قويئثئز» دةپ جاتئر كوميسسياداعئلار شئر-پئرئ شئعئپ. كةيئن ءبئلدئم، كوميسسيا مذشةلةرئ دذنيةءجذزئ حالئقتارئنئث ءانئن 70 كة جؤئق تئلدة ةمئن-ةركئن شئرقايتئن يرما ياؤنزةم، ك س ر و حالئق ءارتيسئ أالةريا بارسوأا، عاجاپ تةنور داؤئستئ، پروفةسسور گةورگيي أينوگرادوأ سئندئ وداققا تانئمال، ايگئلئ تذلعالار ةكةن.
جارتئ جئل ئشئندة الةم حالئقتارئنئث اندةرئن 25 تئلدة ورئنداؤدئ ةركئن مةثگةرئپ، لاؤرةات اتانئپ، ةلگة ورالدئم. جالپئ، قازاقستاننان ةسترادا انشئلةرئنئث اراسئندا العاشقئ لاؤرةات اتانعان ءانشئنئث ءبئرئ ةكةنئمدئ ماقتان تذتامئن.
- الايدا العاش اكتةرلةر دايارلايتئن فاكؤلتةتتة وقئعانئثئزعا قاراعاندا، الماتئعا ءانشئ ةمةس، اكتريسا بولؤدئ ارمانداپ كةلگةن سةكئلدئسئز عوي؟
- جو-وق. و نة دةگةنئثئز، ءانشئ بولسام دةگةن ارمان بالا كةزئمدة-اق كوكةيئمة نئق ذيالادئ. 11 جاسئمدا الماتئعا پيونةرلةر سلةتئنة كةلگةن مةن، سوندا ءبئرئنشئ رةت كذلاش بايسةيئتوأانئ كوردئم. اشئق جةثئل ماشينانئث ذستئندة «قازاق أالسئ» مةن «بذلبذلدئ» شئرقاعان ايگئلئ ءانشئ ماعان ذمئتئلماستاي اسةر قالدئردئ. ذستئندة وزئنة اسا قونئمدئ جاسئل بارقئت كويلةگئ، داؤسئ دا ءوزئ سذلؤلئقتئث سيمأولئ ئسپةتتئ كوزدئث جاؤئن العانداي شئن مانئندةگئ بذلبذل ءذندئ ءانشئنئث كةسكئن-كةلبةتئ كوز الدئمدا ماثگئلئككة جاتتالئپ قالئپتئ.
الماتئعا 17 جاسئمدا كةلدئم، فيلارمونيادا كاپةللاعا الؤ ءذشئن كونكؤرس ءجذرئپ جاتئر ةكةن، قابئلدايتئنئ نةبارئ 3-4 ادام، ذمئتكةرلةر 300 دةن اسادئ، كوپ ءتئپتئ. قابئلداؤ كوميسسياسئنئث قذرامئندا ةركةعالي راحماديةأ، فيلارمونيانئث كوركةمدئك جةتةكشئسئ مامبةت بةسبايةأ دةگةن اعالارئمئز ذمئتكةرلةردئث ءاربئر قيمئلئن قالت جئبةرمةي، ءجئتئ قاداعالاپ وتئرعانئ سئرت كوزگة بئردةن بايقالئپ تذردئ. «سةأوستوپول أالسئن» بار مانةرئنة سالئپ، شئرقاعان بولؤئم كةرةك، «و، ءبئزدئث لةپسئنئث قذمئنان عانا وسئنداي ةرةكشة داؤئس شئعادئ» دةپ ةركةعالي اعا اسا ريزا بولدئ. سوسئن «داؤسئ جامال وماروأاعا ذقسايدئ ةكةن» دةپ قاسئنداعئلارعا سذيسئنة ايتئپ جاتتئ. سول جةردة لةزدة جامال اپاعا تةلةفون شالدئ. ئلة-شالا اپاي دا كةلدئ. داؤسئن تةك كذندةلئكتئ راديودان ةستئپ جذرگةنئم بولماسا، بذرئن كورمةگةن ادامئم. اتاقتئ ءانشئنئث الدئندا قوبالجئعان دا بولؤئم كةرةك، «ماثماثكةردئ» ورئنداپ ةدئم، ونشا شئقپاعان سةكئلدئ، سوسئن ءجيئ ايتئپ، ابدةن جاتتئعئپ العان، ءوزئم اسا جاقسئ كورةتئن «سةأوستوپول أالسئن» ايتقان كةزدة، جامال اپا، «و،و!» دةپ، ريزا بولدئ دا، «جارايدئ. ءوزئم وقؤشئ ةتئپ الامئن» دةدئ.
تؤئسئمنئث ذيئندة تذرامئن، جامال اپانئث ايتقان ؤاقئتئندا كةشئكپةي كةلئپ، داؤسئما كةلةتئن ءاننئث ءبارئن تةز ارادا ذيرةنئپ الئپ، اپانئث ريزاشئلئعئنا بولةنئپ ءجذردئم. بئردة تاعئ ءان سالا باستاعانئمدا، داؤسئمنئث شامالئ قئرئلداپ تذرعانئن بايقاپ قالعان جامال اپا، «ساعان نة بولعان؟» دةپ سذرادئ. «كورپة جؤامئز». «كورپة جؤعانئ نةسئ. ساعان بولمايدئ عوي، داؤسئثدئ كذتؤگة ءتيئسسئث. ءبارئن قوي دا ذيگة كةلئپ تذر». ذستازئمنئث ايتقانئن ةكئ ةتپةدئم.
ءبئر كذنئ جامال اپانئكئنة ءشامشئ اعا كةلدئ. كةرةمةت ءبئر تذلعالئ زور كئسئ شئعار دةپ جذرسةم، جئثئشكة كةلگةن، ورتا بويلئ، اسئقپاي سويلةيتئن جان ةكةن. فورتةپيانودا وتئرئپ، «مةنئث قازاقستانئمدئ» وينادئ دا: «مئنة، تئثدا. جامال اپاث ايتئپ ءجذر عوي. سةن دة رةپةرتؤارئثا قوسئپ ال» دةدئ جاي عانا. كذنئ كةشة سةكئلدئ ةدئ، سودان بةرئ دة 50 جئل وتة شئعئپتئ. «مةنئث قازاقستانئم» ءانئن ايتئپ جذرگةنئمة، تؤرا 50 جئل تولدئ. سونئ اتاپ وتكئم كةلةدئ. سةرئك ذمبةتوأ باؤئرئمئز ونةردئ قاستةرلةيتئن ازامات ةمةس پة، جةكة كونسةرتئمدئ وتكئزؤگة تالدئقورعاندئقتار قول ءذشئن سوزا ما دةگةن ءذمئت تة جوق ةمةس. بالكئم، الماتئ قالالئق اكئمدئگئ الدة مادةنيةت جانة اقپارات مينيسترلئگئ قولداؤ كورسةتةر، ونئ ةندئ كةزئندة كورةرمئز. ءبئردئ ايتئپ، بئرگة كةتئپپئن عوي، سودان «وقؤئم كةرةك» دةپ ةدئم، جامال اپا مةنئ اسقار توقپانوأتئث كلاسئنا اپارئپ، اكتةرلةر دايارلايتئن فاكؤلتةتكة وقؤعا ءتذسئردئ.
- نةگة أوكالعا ةمةس؟
- أوكالعا بارايئن دةسةم، بةكةن جئلئسبايةأ: «مذنئث داؤسئ ةرةكشة، ةكئنئث بئرئندة كةزدةسة بةرمةيتئن كونترالتو. ءبئز الؤئن الامئز، سوپرانو ةتئپ شئعارامئز. سوپرانو كوپ، تولئپ جاتئر. سارانئث داؤسئنا لايئق پةداگوگتار ماسكةؤدة بار شئعار» دةپ، أوكالعا تذسكةنئمدئ قذپ كورة قويمادئ. سونئمةن قذرمانعازئ اتئنداعئ كونسةرأاتوريانئث اكتةرلةر دايارلايتئن فاكؤلتةتئندة ءبئر جئلداي وقئدئم. الايدا ةسئل-دةرتئم ءان سالؤ. سودان وقؤدئ تاستادئم دا «قازاق كونسةرتكة» كةلئپ ورنالاستئم. ماناربةك ةرجانوأ، جذسئپبةك ةلةبةكوأ، گذلجيهان عاليةأا، شارا جيةنقذلوأا، ريشاد ابدؤليندةرمةن بئرگة گاسترولدئك ساپارلارعا شئعئپ، ءان سالئپ ءجذردئم. ءبئراق كاسئبي ءبئلئم الؤ دةگةن وي كوكةيدةن شئقپاي-اق قويدئ.
- ءسئز «مةنئث قازاقستانئمدئ» ءوز رةپةرتؤارئثئزعا قورئقپاي قالاي قوستئثئز، جامال وماروأانئث كولةثكةسئندة قالئپ قويؤئثئز دا ئقتيمال ةدئ عوي؟
- ءان ةشقاشان وثايشئلئقپةن شئقپايدئ. ءاننئث تابيعاتئن ءار ءانشئ وزئنشة تذسئنةدئ، وزئنشة قابئلدايدئ، سول تذرعئدا شئعارادئ. مئسالئ، جامال اپا «مةنئث قازاقستانئمدئ» ورئنداعاندا، مئناؤ الئپ قازاقستاندئ الاقانئندا تذرعانداي ماپةلةپ، ةلئنة دةگةن شةكسئز پةرزةنتتئك ماحابباتئ اؤةزدئ اؤةن ارقئلئ توگئلئپ جاتاتئن. تؤعان باؤئرئن قذشاعئنا قئسقانداي ةرةكشة مةيئرئممةن ورئندايتئن.
مذمكئندئگئنشة جامال اپانئ قايتالاماؤعا تئرئستئم. ةگةر مةن ول كئسئگة ةلئكتةگةن بولسام، قازئرگئ تاثدا ةل بئلةتئن سارا تئنئشتئعذلوأا بولئپ قالئپتاسپاعان دا بولار ةدئم. «سةن ءذشئن قازاقستانئم وتقا دا، سؤعا دا ويلانباستان تذسةمئن! سةن ءذشئن قازاقستانئم بارئمدئ بةرةمئن، قاجةت بولسا، جانئمدئ دا!» مةن وسئلاي ايتتئم دةپ ويلايمئن.
ساحناعا شئققان كةزدة ءانشئنئث كومةيئ عانا ةمةس، تابانئنا دةيئن ءان سالؤئ كةرةك. ةرةكشة ءبئر جئگةرمةن، شابئتپةن ايتقان كةزدة، سةنئث ةنةرگةتيكاث حالئقتئ جئگةرلةندئرةدئ. مةن ءوزئ جئلاپ ءان ايتپايمئن، مذثلئ ءان تابيعاتئما جات. مةنئث رةپةرتؤارئمدا نةگئزئنةن پاتريوتتئق اندةر، ءئشئنارا فيلوسوفيالئق اندةرئم بار. مئسالئ، ةركةعالي اعانئث قادئر مئرزا ءاليدئث مةرةيتويئنا ارناپ جازعان «سذيگةن قانداي، سذيئكتئ بولعان قانداي» دةگةن ءانئن پلاكاتتئ ءان تذرعئسئندا ايتئپ شئقتئم، ئثئلداپ ةمةس، قوماقتئ داؤسئممةن ماحاببات دةگةننئث الةمدئ قذشاعئنا سئيدئرا الار ذعئمداعئ ذلئ سةزئم ةكةنئن جةتكئزگئم كةلدئ. ول اندةردئ ماقتانعانئم ةمةس، ءدال مةندةي ةشكئم دة ايتا المايدئ. ورئنداؤئن ورئندايدئ، الايدا ءدال مةنئث داؤسئمنئث قوماقتئلئعئ ارقئلئ بةرئلةتئن ةرةكشةلئكتئ ءدال مةندةي ةتئپ ةشكئم دة شئعارا المايدئ.
- ذستئمئزدةگئ جئلئ 40 جئلدئعئن اتاپ وتكةن «گذلدةردئث» قذرامئنا انشئلةر قاتاث سذرئپتاؤدان سوث عانا قابئلدانعان دةسةدئ. «گذلدةرگة» جولئثئز قالاي ءتذستئ؟
- 1969 جئلئ گذلجيهان عاليةأا الماتئدا اشئلعان ةسترادا ستؤدياسئنئث ةكئ كؤرسئن بئتئرگةن تذلةكتةرئنةن «گذلدةر» ءانسامبلئن قذرؤدئ قولعا العان تذسئ. مةنئ دة شاقئردئ. ول كةزدةرئ ءبئراز ةلگة تانئلئپ قالعان ءانشئ بولاتئنمئن، بئردةن كةلئسة قويمادئم. مادةنيةت ءمينيسترئ ءئلياس وماروأ شاقئرئپ الدئ دا؛ «گذلدةردئ» كوتةرؤئمئز كةرةك. سةن قازئرگئ تاثداعئ جاستار اراسئندا تانئمال انشئلةردئث ءبئرئسئث». اثگئمةسئن وسئ تذرعئدا باستاعان مينيستر قازاق ونةرئ جايلئ ءبئراز اثگئمة ايتتئ دا، ءسوزئنئث سوثئندا، «گذلدةرگة بارؤئث كةرةك» دةگةن جوق، نئعئرلاپ تذرئپ، «باراسئث!» دةدئ.
«گذلدةردة» التئ جئلداي ءان سالئپپئن. ةلئمئزدئث كةز كةلگةن ايماعئندا حالئقتئث «گذلدةرگة» دةگةن ئقئلاسئ ةرةكشة بولدئ. ويتكةنئ «گذلدةر» قازاق توپئراعئنداعئ ونةردئث جاثا ءبئر سالاسئ - ةسترادانئث العاشقئ قارلئعاشتارئنئث ءبئرئ-تذعئن. اتئنا زاتئ ساي ساحنانئ جايناتئپ جئبةرةتئن ورئمدةي جاستاردئث شئنايئ ونةرئ جذرتشئلئقتئ قاي وثئردة بولسئن تامسانتقانئ ايقئن. كةي جةرلةردة، دالئرةك ايتسام، سةلينوگراد قالاسئنداعئ گاسترولدئك ساپارئمئزدا «گذلدةر» مةن وداققا تانئمال انشئلةردئث ءبئرئنئث كونسةرتئ قاتار كةلئپ قالعاندا، «ةندئ قالاي بولار ةكةن؟» دةپ قوبالجئعانئمئز بار. سوندا بيلةت جةتپةي قالعان كورةرمةن ةسئكتئ سئندئرئپ كئردئ عوي ءبئزدئث كونسةرتكة. مئنة، شئنايئ ونةردئث قذدئرةتئ! «گذلدةر»» شئن مانئندةگئ قازاق ةسترادا ونةرئندةگئ جاثالئق، ونةردةگئ سئلكئنئس بولدئ كةزئندة.
- «گذلدةر» دةگةندة، ءسوز جوق 70 جئلدارئ جةر جارعان اتاعئ ةسكة ورالادئ. ونئث تابئسئنئث ءبئر ذشئن تئكةلةي ءسئزدئث ونةرئثئزبةن بايلانئستئراتئندار بار. وعان دالةلدئث ءبئرئ رةتئندة سول كةزدةگئ وداقتئق، شةتةلدئك باسئلئمداردا جازئلعان پئكئرلةردئ كةلتئرةدئ. قازئرگئ تئلمةن ايتقاندا، «گذلدةردئث» ناعئز «جذلدئزئ» ءسئز بولعان سةكئلدئسئز؟
- ءوزئمدئ ةشقاشان «جذلدئزبئن» دةپ ساناعان ةمةسپئن. جالپئ، مةن «جذلدئز» دةگةنگة قارسئمئن. جةكة ءوزئمنئث ونةردةگئ كؤميرئم - بيبئگذل تولةگةنوأا مةن روزا باعلانوأا اپالارئم. ال «گذلدةرگة» كةلةر بولسام، سول تذستاعئ «گذلدةردةگئ» انشئلةردئث ءبارئ بئرئنةن-بئرئ وتكةن تالانتتئ، ءبئرئن-بئرئ قايتالامايتئن، ءارقايسئسئ وزئنشة ءبئر الةم، تؤما تالانت يةلةرئ بولعانئ دالةلدةؤدئ قاجةت ةتپةيتئن اقيقات. وثتذستئك شئعئس ازيا ةلدةرئن گاسترولدئك ساپارمةن ارالاعانداعئ كورةرمةننئث «گذلدةرگة» دةگةن قوشةمةتئن تئلمةن ايتئپ جةتكئزؤ، ءتئپتئ مذمكئن ةمةس. بيرماداعئ باسئلئمداردئث ءبارئ ماعان ايرئقشا توقتالئپ، «جذلدئز» دةپ جازعاندارئ، سؤرةتئمدئ گازةتتةرئنئث ءبئرئنشئ بةتتةرئنة باسقانئ دا كذنئ بذگئنگئدةي جادئمدا. شري-لانكاداعئ كونسةرتئمئزگة سول ةلدئث پرةزيدةنتئ مةن پرةمةر-مينيسترئ كةلئپ قاتئستئ. پاكستان، مالايزيا، سينگاپؤر، بيرماداعئ گاسترولدئك ساپارلارئمئز دا وتة تابئستئ ءوتتئ. ول كةزدةرئ كةثةستةر ةلئنئث اتئنان شئعاتئن بولعاسئن ءارئ الةمدةگئ تذثعئش سوسياليستئك مةملةكةتتئث جةتئستئگئن دالةلدةؤدئث ءبئر كورئنئسئ ئسپةتتئ وسئنداي مادةني ءئس-شارالارعا كومپارتيا اسا كوثئل بولئپ، ونةر ذجئمدارئنا ارنايئ كوستيؤم تئكتئرئپ، ةرةكشة دايئندايتئن. سئرتتاعئ جذرت ءبئزدئث كوزدئث جاؤئن الار ذلتتئق كيئمدةرئمئزگة تاثعالعاندارئن دا جاسئرمايتئن. ارتيستةر دة وزئمئزگة ارتئلعان الئپ ةلدئث سةنئمئن اقتاؤعا تئرئسئپ، بار ونةرئمئزدئ جارقئراتئپ كورسةتؤگة تئرئساتئنبئز. كةيدة مةنئث قاسئمداعئلار قالا ارالئپ كةتسة، مةن تذنئمةن بارعان ةلدئث ءانئن جاتتاپ، الةككة ءتذسؤشئ ةدئم. ةرتةسئنة كونسةرتتة سول ةلدئث تئلئندة ةث ءبئر تانئمال اندةرئن ناقئشئنا كةلتئرة ورئنداعانئمدا، پرةزيدةنتئنةن باستاپ ورنئنان تذرئپ، ذزاق قول شاپالاقتاپ تذرئپ الاتئن. قايتا-قايتا «بيس، بيس» دةپ، كورةرمةن قوشةمةتتةپ قول سوعئپ تذرئپ العاسئن ساحناعا ءبئر ةمةس، بئرنةشة رةت شئعئپ، ءان سالعان جاستئقتئث قايتالانباس شاقتارئ بذل كذندةرئ بةينة ءبئر عاجاپ ةرتةك سةكئلدئ ةسكة ورالادئ. «گذلدةردئث» ءبئر جئلدئعئندا رةسپؤبليكانئث ةثبةك سئثئرگةن ءانشئسئ اتاندئم، وسئلايشا «گذلدةردئث» تاريحئنداعئ تذثعئش اتاق العان ءانشئنئث ءبئرئمئن.
بةلگياداعئ ءبئر وقيعا دا ةستةن كةتپةيدئ. ساحنادا ميكرافون دذرئس قوسئلماعاندئقتان، كونسةرتئمئزدئث ءوز دةثگةيئندة وتپةي قالؤ قاؤپئ ءتوندئ. سول كةزدة مةن شئقتئم دا ءارتذرلئ تئلدة ءان سالدئم. سوثئنا تامان سول ةلدئث ءان ذرانئن ورئندادئم. زال دذرلئگئپ، ورنئنان تذرئپ كةتتئ. ريزا بولعانئ سونشالئقتئ، ءبئراز ؤاقئت قول سوعئپ قوشةمةتتةپ، اسا ءئلتيپات پةيئل تانئتتئ.
- تابيعي داؤئسپةن ورئندادئثئز با؟
- ءيا.
- جؤئردا ماجئلئستة وتكةن ءبئر جيئندا عاني قاسئموأ فونوگرامماسئز ايتؤ ماسةلةسئن كوتةردئ. بالكئم، سوندا قاپتاپ كةتكةن «جذلدئزداردان» تؤما تالانتتئ ئرئكتةؤگة مذمكئندئك تؤار ما ةدئ؟ بذعان الئپ- قوسارئثئز بار ما؟
- فونوگراممانئ مذلدةم الئپ تاستاؤعا بولمايدئ. كذنئ كةشة وتكةن تاؤةلسئزدئك مةرةكةسئندة الاثدا ءان سالدئم. تابيعي داؤئسپةن ايتؤئم كةرةك دةپ، بئرئنشئدةن، ول جةرگة وركةستردئ اپارا المايسئث، ةكئنشئدةن، دالا سؤئق، ولارعا جذمئس ئستةؤگة مذمكئندئك تة جوق. وسئنداي ساتتةرئ فونونئث تيگئزةر پايداسئ شاش ةتةكتةن. وركةستردئث قئزمةتئن تةك عيماراتتئث ئشئندة نةمةسة كذن جئلئ دا پايدالانباساث، سئرتتا وركةسترمةن ءان سالؤ، قولايسئز ءارئ قئمباتقا تذسةدئ. وركةسترگة قوسئلئپ تابيعي داؤئسپةن ءان سالؤ ءذشئن ةث كةمئ ءبئر ارانجيروأكا دايئنداؤعا مئث دوللار كةرةك. مذنداي قارجئ ةكئنئث بئرئنةن تابئلا بةرمةيدئ، دةمةؤشئث بولماسا وتة قيئن. بذرئن وثاي ةدئ، راديودا وركةستر وتئرادئ، كلاأيردئ الئپ كةلةسئث، «وركةستروأات» دةيدئ. ءارئ وركةسترمةن جازعانئث ءذشئن مئندةتتئ تذردة قالاماقئ تولةيدئ. قازئرگئ تاثدا تابيعي داؤئسپةن ايتقئث-اق كةلةدئ، ةش جةردة وركةستر جوق، ءبارئ «او» ما، «ماو» ما ايتةؤئر ةكئنئث ءبئرئنئث قولئ جةتپةيتئن بئرنارسةلةرگة اينالئپ كةتكةن.
فونوگراممانئث ءبئر تةرئس جةرئ قالتالئلار داؤسئن تةحنيكانئث كذشئمةن قالاعان مانةرئنة قويدئرئپ الادئ دا ءانشئ بولئپ شئعا كةلةدئ، جاي ءانشئ ةمةس، «جذلدئز».
جاستاردئث ءبارئن كئنالاؤعا بولمايدئ. قازئر شئنايئ تالانتتاردئث كوبئنةسة قارجئسئ جوق، تاسادا قالئپ قويئپ جاتسا، ال قالتالئلار فونوگراممامةن ءان جازدئرئپ، شةتةلدةرگة بارئپ، وپ-وثاي كليپ ءتذسئرئپ الادئ دا ةفيردةن كذنئنة بئرنةشة رةت قايتالاتقئزئپ، داپ-دايئن جذلدئز بوپ شئعئپ جاتئر. وسئلاي اقشاسئ بارلار قينالماستان ءانشئ بولئپ جاتقان زامان.
ةگةر ارنايئ ءبئر انشئلةر بايقاؤئنا شئنايئ تالانتتاردئ ئرئكتةؤ ءذشئن فونوسئز ايتؤعا ذسئنئس جاسالسا، قذبا-قذپ. جاپپاي دوعارؤ كوثئلگة قونبايتئن ءئس.
«جؤئردا راديودا وركةسترمةن «مةنئث قازاقستانئمدئ» جازدئم. كةيئن بايقادئم، داؤسئمدئ ءبئر تونعا جوعارئ قويئپتئ. تةلةديداردان كورئپ، ءتئپتئ شوشئدئم. «بذلارئث نة؟» دةسةم، ءوزئثئز وسئلاي سذراندئثئز» دةپ بار كئنانئ وزئمة اؤدارئپ جاتئر.
- تةكسةرئپ المادئثئز با؟
- مةن ءوزئ اثقاؤمئن. سوسئن ءوز ءئسئن بئلةتئن ماماندار عوي دةپ ءبئرجاعئ سةنةسئث. ولاردئث ئستةگةنئ اناؤ. ونئ مةن قاستاندئق دةپ بئلةم. ةفيردةن كورگةندة، ءوزئمدئ تانئماي قالدئم، ءتذرئم دة كةلئسپةي تذر.
- قاستاندئق دةؤگة ناقتئ كةلتئرةر دالةلئثئز بار ما؟
- سولاي دةپ ويلايمئن، «مئنة، قاراثدار. حالئق ءارتئسئنئث ءتذرئن، داؤسئ دا وزگةرگةن» دةگئسئ كةلگةن بولؤ كةرةك. ةث قورقئنئشتئسئ دا وسئ -ئشتارلئق، كورةالماؤشئلئق، قئزعانئش. وتكةندة «ايقئن» گازةتئنةن بةكسذلتان نذرجةكةنئث پئكئرئن وقئپ، قاتتئ ريزا بولدئم. شئنئندا نة جةتپةيدئ وسئ ادامزات بالاسئنا، الا قويدئ بولة قئرقاتئنداي، ءبئر-بئرئنة جاؤئعاتئنداي. عذمئر ماثگئلئك ةمةس، تئم قئسقا، قاس قاعئم ساتتة وتة شئعار تئرشئلئكتئث ءار ءساتئن ايالاعانعا نة جةتسئن! وزگةنئث كوثئلئنة قاياؤ تذسئرگةن ءئزسئز كةتپةيدئ، سونئ ةستةن شئعارماعان ابزال. ءبئرئن-بئرئ جةگةننةن ذتارئ شامالئ، قئزعانئش دةگةن ءتذپتئث تذبئندة سول ادامنئث ءوزئنئث دة تذبئنة جةتةدئ ءبئر كذنئ.
ةلئم، حالقئم بولماسا كئمگة كةرةكپئن؟! ونةر دة ءوز توپئراعئندا تذلةيدئ، وسةدئ، ونةدئ. ةلئم بار دا ءبئر ءانشئ قئزئن ارداقتاي بةرةتئنئنة سةنةمئن. پاتريوتتئق اندةردئ ايتؤعا ابدةن ماشئقتاندئم. «مةنئث قازاقستانئمدئ» ايتقان كةزدة، قاي جةردة بولسا دا زالداعئ كورةرمةن ورنئنان تذرئپ كةتةدئ. سونئث ءوزئ دة باسقالاردئث قئزعانئشئن تؤدئراتئن بولؤ كةرةك. بذل ءاندئ مةن سةكئلدئ ءالئ ةشكئم ورئنداي قويعان جوق. جاثا سوزئمةن وسئ زامانعا لايئقتاپ قايتا جازئلدئ. ماعان بذل ءان وتة قئمبات، الماتئم دا قئمبات. اؤئلدان 17 جاسئمدا كةتئپپئن، سودان بةرئ بار قئزئعئمنئث دا، قؤانئشئمنئث دا كؤاسئ - وسئ الماتئ. بئردة وسئ ءاندئ ايتئپ تذرعان كةزئمدة فونوگرامما توقتاپ قالدئ. مةن توقتاعان جوقپئن، مؤزئكاسئز-اق اسا ءبئر شابئتپةن ايتئپ شئقتئم. حالئق تئك تذرئپ قوشةمةتتةدئ.
ءان سالؤ ءذشئن ادام ءوزئن ساحناعا سارپ ةتؤئ كةرةك. ءان سالاتئن كذنئ ةشكئممةن سويلةسپةيمئن، ساحناعا شئعؤعا دايارلانامئن. جاس كةلگةن سايئن ادامنئث ءومئرئ دة، ومئرگة كوزقاراسئ دا وزگةرةدئ ةكةن. جاسئما لايئق مةنئث جان ءالةمئمدئ ءبئر كةمةثگةرلئك قاسيةت (مؤدروست) جاؤلاپ العان سةكئلدئ. بارئنة بولسئنشئ دةپ تذرامئن، كةيبئر ارتيستةردئث وعاشتاؤ قئلئعئن كورسةم دة كةشئرئممةن قارايمئن، ةشكئمدئ قئزعانبايمئن. تانيتئنعا دا، تانئمايتئنعا دا جئلئ ءسوز ايتئپ، جانئن جادئراتقئم كةپ تذرادئ. جاقسئ ءان ةستئسةم، جاقسئ ءانشئنئ تئثداسام، قازاق ونةرئنة تاعئ ءبئر تالانتتئث كةلگةنئنة سئرتتاي قؤانئپ، «ونةر جولئنداعئ وسئ بةتالئسئنان تانباسا ةكةن» دةپ ئشتةي تئلةؤلةس بوپ وتئرامئن.
- جاسئثئزدئث ءبئرازعا كةلگةنئن ايتئپ قالدئثئز. ادةمئ قالپئثئزدئ قالاي ساقتاعانسئز؟
- كورة المايتئندار ءارتذرلئ سوزدةر دة شئعارادئ. «پلاستيكالئق وپةراسيا جاساتئپتئ» دةيتئن كورئنةدئ. قايداعئ وپةراسيا، ءبئر جةرئمدئ ابايسئزدا كةسئپ السام، سونئث ءوزئ ازةر جازئلادئ. ؤكول اتاؤلئدان قورقامئن، ءتئپتئ. حالقئم امان بولسئن. كوشةدة ذلكةندةر دة، جاستار دا تانئپ، سالةمدةسئپ جاتادئ. «كورئنبةي كةتتئثئز؟ ساعئندئق ءوزئثئزدئ» دةپ سذراپ جاتادئ. سونداي ساتتةرئ بةكةر ءان سالماعان ةكةنمئن دةپ ئشتةي قؤانامئن
ةث باستئ اتاق تا، قذرمةت تة حالقئثنئث سذيئسپةنشئلئگئ مةن ءئلتيپاتئنا جةتپةيدئ. ونةر ادامدارئ حالقئ باردا قذرمةتتئ، باعالئ، سئيلئ. ودان باسقانئث ماعان كةرةگئ دة جوق. ءذش بولمةلئ پاتةرئمدة ةكئ وتباسئ تذرئپ جاتئرمئز. تار بولسا دا، قايتةسئث ةندئ. يمانعالي باؤئرئمئزدئث تذسئندا «باسپاناسئ بار دا، جوق تا پاتةر الدئ» دةگةندئ ةستيمئن. ال مةن ول كئسئنئث استاناعا اؤئسئپ كةتكةنئن ءبئر-اق ةستئدئم. ةگةمةندئك العالئ التئنبةك قورازباةأ «قازاق كونسةرتتئث» ةسةبئنةن ءبئر كوستيؤم تئكتئرئپ بةردئ تةگئن. قالعان 20 كوستيؤمدئ ءوز قاراجاتئما تئكتئردئم.
- كوپ ءانشئلةر توي-تومالاققا بارئپ-اق جاعدايئن تذزةپ الئپ جاتقان جوق پا؟
- مةن ءوزئ سول توي انشئلةرئنئث تئزئمئندة جوقپئن-اؤ دةيمئن. ةشكئم شاقئرمايدئ ويتكةنئ. شاقئرسا، بارار ةدئم. ءوزئمنئث تانئس، تؤئستاردئث تويئنا بارعان كةزدة ءان سالامئن عوي كةيدة، سوندا اناؤ ارنايئ ءبئر ؤئس قارجئ تولةپ شاقئرعان انشئلةرئ مةنئث كولةثكةمدة قالئپ قويادئ.
- بيزنةس جاساؤ ءسئزدئث قولئثئزدان كةلمةگةنئ مة سوندا؟
- كةلمةيتئن بولئپ تذرعانئ عوي. كةيدة وزئمة ءبئر زات الامئن دا، ذيگة كةلئپ انئقتاپ قاراعان سوث، ونئث قونئثقئراماي تذرعانئن بايقايمئن. سوسئن ونئ قايتا وتكئزؤ مةن ءذشئن ماشاقات. سودان تانئستارئمنئث بئرئنة تارتؤ ةتة سالامئن.
- رةپةرتؤارئنا اسا تالعاممةن قارايتئن انشئلةردئث ءبئرئسئز. ءاندئ قالاي تاثدايسئز؟
- كةزئندة ءانشئ، كومپوزيتور، اقئن - ذشةؤئ بئرئگئپ، قويان-قولتئق تأورچةستأولئق بئرلةستئكتة جذمئس جاسايتئن. ذشةؤئ جذدئرئقتاي جذمئلئپ جذمئس جاساعاندا، مئندةتتئ تذردة جاقسئ ءان تؤادئ. ال قازئر شة؟ ءوزئ ءانشئ، ءوزئ كومپوزيتور، ءوزئ ءسوزئن جازادئ. وزئنة ذناسا بولدئ، ايتا بةرةتئن سةكئلدئ. سوسئن «جذلدئزبئن» دةپ شئعادئ. كذنئنة ءبئر «جذلدئز»، قايدان قاپتاپ كةتكةنئن. ارينة، ءبارئن ءبئر اؤئز سوزبةن جوققا شئعارؤعا بولمايدئ. كوبئ رةپةرتؤار تاثداؤدان ذتئلئپ ءجذر.
رةپةرتؤار تاثداؤعا اسا مذقيات قارايمئن، داؤسئما كةلئثكئرةمةيتئن بولسا، ول ءاندئ ورئنداؤعا كةلئسپةيمئن. اسا ءسذيسئنئپ ورئندايتئنئم، تالانتتئ كومپوزيتور اقتوتئ رايئمقذلوأانئث اندةرئ. نذراعاث ءومئردةن وزعاننان كةيئن ءداريعا ءان جازا باستادئ. ءداريعانئث «ماحامبةت بابام» دةگةن ءانئن ورئندادئم، ول ءان رةسپؤبليكالئق بايقاؤدا جةثئمپاز اتاندئ. باؤئرجان مومئش ذلئنا ارنالعان تاعئ ءبئر ءان جازئپتئ، «كورسةث قايتةدئ؟» دةدئ. قاراسام، داؤسئما كةلئپ تذر. دايئنداپ جاتئرمئن، ول ءاندئ بذيئرسا، جةكة كونسةرتئمة قوسپاق ويئم بار.
- جاستار جايلئ قانداي پئكئردةسئز؟
- قازئر جاهاندانؤ زامانئ. جاستاردئث جان-جاقتئ بولعانئ ءجون. ةگةر ءوز كورپةثة ورانئپ الئپ، تذمشالانا بةرسةث، تذنشئعئپ قالؤئث ئقتيمال.
باقئتتئ تئرشئلئك كةپئلئ - ةل بئرلئگئنة سئنا تذسپةگةنئ. سول جولدا ةل اعالارئ، ةل تئزگئنئن ذستاعان ازاماتتارئمئز تئنباي قئزمةت ةتؤدة. ةثبةكتةرئ جةمئستئ، باياندئ بولعاي دةگةن تئلةكتة وتئرامئن ءاردايئم. بارئس جئلئ بارشاثئزدئث شاثئراعئثئزعا قذت بوپ ةنئپ، ةلئمئز وركةندةي بةرسئن! جاثا جئل قذتتئ بولسئن!
سذحباتتاسقان
ذلبوسئن ايتولةن
(«ايقئن» گازةتئ. جةلتوقساننئث 31ئ. 2009 جئل).