قازاقستاندا 3 ميلليوننان استام بورىشكەر اليمەنت تولەۋدەن جالتارىپ ءجۇر - باس پروكۋراتۋرا
بۇل تۋرالى ق ر باس پروكۋراتۋراسى قۇقىقتىق ستاتيستيكا جانە ارنايى ەسەپكە الۋ جونىندەگى كوميتەتى ازاماتتىق جانە اكىمشىلىك سالالارداعى قۇقىقتىق اقپاراتتى قالىپتاستىرۋ باسقارماسىنىڭ باسشىسى داميليا حاميتوۆا ايتىپ بەردى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.
د. حاميتوۆا پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقايەۆ 2022-جىلدى «بالالار جىلى» دەپ جاريالاعانىن ەسكە سالدى.
«ۇرپاقتى دۇرىس تاربيەلەۋگە قوعام مەن وتباسىنىڭ جاعدايى، مورالدىق-پسيحولوگيالىق احۋال، تاتۋلىق پەن سۇيىسپەنشىلىك، وتباسى مۇشەلەرىنىڭ ءبىر-بىرىنە دەگەن قارىم-قاتىناسى، قۇرمەتى، سىيلاستىعى ماحاببات سەزىمدەرى تىكەلەي اسەر ەتەدى. ق ر كونستيتۋتسياسىنىڭ 1-بابىندا «قازاقستان رەسپۋبليكاسى ءوزىن دەموكراتيالىق، زايىرلى، قۇقىقتىق جانە الەۋمەتتىك مەملەكەت رەتىندە ورنىقتىرادى، ونىڭ ەڭ قىمبات قازىناسى - ادام جانە ادامنىڭ ءومىرى، قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارى» دەپ كورسەتىلگەن.
«قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى بالانىڭ قۇقىقتارى تۋرالى» زاڭىنىڭ 12-تارماعىنا سايكەس، ءاربىر بالانىڭ دەنە ءبىتىمىنىڭ، پسيحيكاسى مەن جان دۇنيەسىنىڭ تولىق دامۋى ءۇشىن قاجەتتى تۇرمىس دەڭگەيى مەن جاعدايى بولۋعا قۇقىعى بار»، - دەيدى باسقارما باسشىسى.
وسى رەتتە، پروكۋراتۋرا ورگاندارىنىڭ ماڭىزدى باعىتتارىنىڭ ءبىرى - بالالاردىڭ قۇقىقتارىنىڭ قورعالۋى.
«مەملەكەتىمىز بالالاردىڭ دامۋىنا، تولىق تاربيە الۋىنا بارلىق جاعداي جاساپ وتىر. وعان تەك قانا مەملەكەتتىك ورگاندار ەمەس، قوعام دا كومەكتەسۋدە. الايدا ەلىمىزدە اليمەنت تولەمەي، ءوز بالالارىنا كومەكتەسۋدەن جالتارىپ جۇرگەندەر دە بار. باس پروكۋراتۋرانىڭ قۇقىقتىق ستاتيستيكا جانە ارنايى ەسەپكە الۋ جونىندەگى كوميتەتىنىڭ دەرەگىنشە، بيىلعى 6 ايدا سوت نەكە جانە وتباسى داۋلارىنا قاتىستى 23755 ازاماتتىق ءىس قاراپ، 22341 ءىن قاناعاتتاندىرعان. ونىڭ ىشىندە نەكەنى بۇزۋ تۋرالى 18282، اليمەنت ءوندىرۋ بويىنشا 1510 ازاماتتىق ءىس قاناعاتتاندىرىلدى»، - دەيدى د. حاميتوۆا.
ەڭ كوپ نەكەنى بۇزۋ تۋرالى ازاماتتىق ىستەر الماتى قالاسىندا (2564)، الماتى وبلىسىندا (2048)، نۇر-سۇلتان قالاسىندا (1604)، قاراعاندى وبلىسىندا (1538) تىركەلگەن. 2021-جىلدىڭ جارتى جىلىمەن سالىستىرعاندا الماتى قالاسىندا %8 عا، نۇر-سۇلتان قالاسىندا %2 عا نەكە بۇزۋ دەرەكتەرى ارتسا، قالعان وڭىرلەردە اجىراسۋ سانى ازايعان.
«وتباسىنىڭ اجىراسۋى كامەلەتكە تولماعان بالالارعا اۋىر سوققى بولارى انىق. اكەلەردىڭ ءوز ۇرپاعىنا قايىرىمسىز بولۋى انا مەن بالانىڭ تۇرمىستىق جاعدايىن ناشارلاتادى. قازىر رەسپۋبليكا بويىنشا 3949027 بورىشكەر سوت ورىنداۋشىنىڭ ەسەبىندە تۇر. ونىڭ 133 مىڭنان استامى عانا اليمەنتتى ءوز ەركىمەن تولەيدى، قالعانى ءتۇرلى سەبەپپەن اليمەنت تولەۋدەن جالتارۋدا»، - دەدى سپيكەر.
قازىرگە دەيىن اليمەنت تولەۋدەن جالتارىپ جۇرگەندەرگە قاتىستى شەت ەلگە شىعۋعا، بانك وپەراتسيالارىن جاساۋعا، شوتتارىنداعى قاراجاتتى پايدالانۋعا، مۇلىككە تىيىم سالۋ سياقتى شەكتەۋلەر قويىلعان. سونىمەن بىرگە، جۇمىسسىز بورىشكەرلەردى تۇراقتى تۇردە جۇمىسپەن قامتۋ شارالارى قابىلدانۋدا.
«وسى تۇرعىدا انا مەن بالاعا قاتىستى قۇقىقبۇزۋشىلىققا جول بەرگەن تۇلعالاردىڭ جاۋاپكەرشىلىگىن كۇشەيتۋ ءۇشىن بىرنەشە زاڭعا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەندى. كەي بورىشكەرلەر بالانىڭ كامەلەت جاسىنا تولعانىن كۇتىپ، بەرەشەكتەن قۇتىلامىن دەگەن ويمەن اليمەنت تولەمەۋى مۇمكىن. بالانىڭ كامەلەت جاسىنا تولعانى بورىشكەردى بەرەشەكتەن بوساتپايدى. ەرلى-زايىپتىنىڭ ويلارى مەن ماقساتتارى ءبىر ارناعا توعىسپاي اجىراسۋىنا بالا كىنالى ەمەس. سول سەبەپتى، انا قولىندا قالعان ۇرپاعىنا اكەسىنىڭ مورالدىق، ماتەريالدىق جاردەم كورسەتۋى - ونىڭ پارىزى. ەگەمەندى ەلىمىزدىڭ ەرتەڭگى بولاشاعى - جاس ۇرپاق. بالانىڭ ءبىلىمدى، دەنساۋلىعى مىقتى ازامات بولىپ ءوسۋى ءۇشىن اتا-انا نەكەسىن بۇزسا دا، تەڭدەي قامقورلىق جاساعانى ابزال»، - دەيدى داميليا حاميتوۆا.
