ەلباسىنىڭ «الەم. 21- عاسىر» مانيفەسى بۇكىل الەمدىك قاۋىمداستىق ءۇشىن تاريحي ماڭىزعا يە قۇجات - ب. جاپاروۆ
بۇل تۋرالى وتاندىق جانە شەتەلدىك ساراپشىلار، ساياساتكەرلەر، مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرلەرى ءوز پىكىرلەرىن ءبىلدىرىپ جاتىر.
«قازاقپارات» تىلشىسىنە بەرگەن سۇحباتىندا ق ر پرەزيدەنتى ارحيۆىنىڭ ديرەكتورى، تەحنيكا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور بوريس جاپاروۆ تا مانيفەسكە بايلانىستى ءوز ويىن ورتاعا سالدى.
بوريس الىكەن ۇلىنىڭ ايتۋىنشا، مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ «الەم. XXI عاسىر» اتتى مانيفەسى بۇكىل الەمدىك قاۋىمداستىق ءۇشىن تاريحي ماڭىزعا يە قۇجات.
«الەم. XXI عاسىر» مانيفەسىندە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى مەملەكەت باسشىلارى مەن ساياساتكەرلەردىڭ، ادامزاتتىڭ بولاشاعى ءۇشىن زور جاۋاپكەرشىلىكتى ارقالاپ وتىرعاندىقتارىن، بولاشاققا باستار بەيبىتشىلىك جولىندا ەل سەنىمىن ابىرويمەن اتقارۋ قاجەتتىگىن، بۇل ءۇشىن ناقتى ىستەرگە كوشەتىن ۋاقىتتىڭ جەتكەندىگىن باسا ايتتى. مانيفەستىڭ سوڭىندا ەلباسى: «كوپتەگەن تار جول، تايعاق كەشۋدەن وتكەن ادام، ساياساتكەر رەتىندە، سەمەي يادرولىق پوليگونىن جابۋ تۋرالى كۇردەلى شەشىم قابىلداعان مەملەكەت قايراتكەرى رەتىندە مەن الەمدىك ليدەرلەر مەن بۇكىل حالىقارالىق قوعامداستىققا اقىل-پاراساتقا جۇگىنىڭدەر دەگەن تاباندى تالاپپەن قايرىلىپ وتىرمىن. ادامزاتتى اجال سەپكەن سوعىس قاتەرىنەن مۇلدە ارىلتۋ ءۇشىن قولىمىزدان كەلگەننىڭ ءبارىن جاساۋىمىز كەرەك. ءبىز ءۇشىن قازىر جانە تاياۋ بولاشاقتا بۇدان كوكەيكەستى مىندەت جوق»، - دەي وتىرىپ، حالىقارالىق قوعامداستىقتى سوعىسسىز الەم ورناتۋ جولىندا ءوزارا ىنتىماقتاسۋعا شاقىردى»، - دەدى ب. جاپاروۆ.
سونىمەن قاتار، ق ر پرەزيدەنتى ارحيۆىنىڭ ديرەكتورى بيىل سەمەي يادرولىق سىناق پوليگونىنىڭ جابىلعانىنا 25 جىل تولاتىندىعىن ايتىپ، ءدال وسى مەرەيتويلىق جىلى قازاقستاننىڭ الەمدىك قاۋىمداستىققا عالامدىق سوعىستىڭ ءورشۋ قاۋپى الدىندا ىنتىماقتاسۋ قاجەتتىگى تۋرالى ەسكەرتكەندىگى تەرەڭ سيمۆولدىق مانگە يە ەكەندىگىن باسا ايتتى.
«ەكى تاريحي قۇجات - مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ «الەم. XXI عاسىر» مانيفەسى مەن 1991-جىلى 29- تامىزدا قول قويعان «سەمەي يادرولىق سىناق پوليگونىن جابۋ تۋرالى» جارلىعى، قازاقستاننىڭ ءبىرىزدى بەيبىتشىل ساياساتىنىڭ ءبىرىڭعاي الگوريتمى ىسپەتتەس! ءبىزدىڭ ەل وسىدان اتتاي 25 جىل بۇرىن يادرولىق قارۋدان ەرىكتى تۇردە باس تارتىپ، «يادرولىق شابادانسىز-اق» حالىقارالىق ىنتىماقتاستىق مودەلىن جەمىستى تۇردە قالىپتاستىرۋعا بولاتىندىعىن كورسەتىپ بەردى. تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ شيرەك عاسىرلىق تاريحى بۇعان ايقىن دالەل بولا الادى»، - دەدى ول.
ونىڭ ايتۋىنشا، سەمەي يادرولىق سىناق پوليگونىن جابۋ وڭايعا تۇسپەگەن. بۇعان قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتى ارحيۆىندە ساقتاۋلى قۇندى قۇجاتتار دالەل.
«وداقتىق باسشىلىقپەن اراداعى جازىلعان كۇردەلى حات-حابارلار، پوليگوننىڭ قىزمەتى جايلى قۇرىلعان تولىپ جاتقان كوميسسيالاردىڭ قۇجاتتارى، ازاماتتار مەن ەڭبەك ۇجىمدارىنىڭ ۇندەۋلەرى - مىنە، پوليگوندى جابۋ تۋرالى ۇلكەن دا جاۋاپتى جۇمىس وسىنداي ارەكەتتەردەن باستاۋ العان ەدى. بۇگىنگى كۇن تۇرعىسىنان الىپ قاراعاندا، پوليگوندى جابۋ تۋرالى جارلىق ەلىمىز ءۇشىن ەرەكشە، تاريحي تەرەڭ مانگە يە بولدى. ويتكەنى، ك س ر و ءۇشىن ستراتەگيالىق ماڭىزعا يە جانە وداقتىق ورتالىقتان باسقارىلاتىن پوليگوندى جابۋ تۋرالى شەشىم سول ورتالىقتا ەمەس، وداقتاس رەسپۋبليكادا قابىلداندى. سوندىقتان، «الەم. XXI عاسىر» جانە 1991-جىلعى 29- تامىزدا قول قويىلعان «سەمەي يادرولىق سىناق پوليگونىن جابۋ تۋرالى» جارلىق ءبىزدىڭ رەسپۋبليكامىز نەمەسە ورتالىق ازيا ءوڭىرى ءۇشىن عانا ەمەس، بۇكىل الەمدىك قاۋىمداستىق ءۇشىن دە تاريحي ماڭىزعا يە.
ناقتى شەشىمدەر قابىلداپ، باتىل ارەكەتتەرگە كوشۋدى تالاپ ەتەتىن قازىرگى الەمدىك جاعدايدا بۇل قوس قۇجات وزدەرىنىڭ اسقان كورەگەندىلىكپەن دەر كەزىندە قابىلدانعاندىعىمەن قاشاندا ەرەكشەلەنىپ تۇرادى»، - دەپ ءسوزىن تۇيىندەدى بوريس جاپاروۆ.
اۆتور: ايبوتا جاپپاربەرگەن
