قازاقستان رةسپؤبليكاسئندا 2020- جئلعا دةيئنگئ ءدئندئ دامئتؤ ستراتةگيالئق دوكتريناسئن جاساؤ قاجةت- و. سابدةن

/ ايدئن بايمةن/ - قازئر پارلامةنت قابئرعاسئندا «ءدئني قئزمةت جانة ءدئني بئرلةستئكتةر تؤرالئ» زاث جوباسئ تالقئعا سالئنؤدا. جؤئردا بذل زاث جوباسئ ق ر پارلامةنتئ ءماجئلئسئنئث جانئنداعئ قوعامدئق پالاتانئث وتئرئسئنئث كذن تارتئبئنة شئعارئلدئ.
None
None

جاثا زاث جوباسئندا ازاماتتاردئث دئنگة كوزقاراسئنا بايلانئستئ ولاردئث ازاماتتئق قذقئقتارئنئث بذزئلؤئنا جول بةرئلمةيتئندئگئ كورسةتئلگةن. سونئمةن قاتار ساياسي پارتيالار ءدئني نانئمداردئ جالاؤ ةتئپ، ارةكةت جاساؤئنا تئيئم سالئنادئ. ءدئني بئرلةستئكتةرگة ساياسي پارتيالاردئث ئسئنة ارالاسؤعا، ساياسي ناؤقاندارعا قارجئلئق قولداؤ كورسةتؤگة جول بةرئلمةيدئ. زاث جوباسئندا ءدئني بئرلةستئكتةردئث مارتةبةسئن ايقئنداؤ جاثادان ةنگئزئلئپ وتئر. وسئ ورايدا قوعامدئق پالاتانئث مذشةسئ، ةكونوميكا عئلئمدارئنئث دوكتورئ، ق ر ذ ي ا اكادةميگئ، ق ر عالئمدار وداعئنئث پرةزيدةنتئ ورازالئ سابدةن ءوز ويلارئن ورتاعا سالدئ.

- ورازالئ سابدةن ذلئ، عالئم جانة قازاقتئث ءبئر ازاماتئ رةتئندة بذگئنگئ تاثدا ءسئزدئ ءدئن توثئرةگئندة قانداي ماسةلةلةر توعاندئرادئ؟

- دئنگة قاتئستئ تؤئنداپ تذرعان ماسةلةلةر ةشكئمدئ دة بةي-جاي قالدئرمايدئ. قازاقتا "ةشتةن كةش جاقسئ" دةگةن ذعئم بار. 1992- جئلئ قازاقستان رةسپؤبليكاسئندا قابئلدانعان ءدئن تؤرالئ زاث «سةن تيمةسةث، مةن تيمة" دةگةندةي، وتة ليبةرالدئ زاث بولدئ.

ارينة، ءبئز تاؤةلسئزدئگئمئزدئ العاننان بةرئ دذنية جذزئنة مئقتئ مةملةكةت ةكةنئمئزدئ تانئتتئق. ةكونوميكامئز دا العا باستئ، كوپتةگةن جةتئستئكتةرگة ية بولدئق. مذنئث ءبئر ايعاعئ - ةلئمئزدة كةيئنگئ كةزدةرئ بولئپ جاتقان حالئقارالئق دةثگةيدةگئ كوپتةگةن سامميتتةر. ءبئراق تا، وكئنئشكة وراي، 20 جئل بويئ ءدئن جايئندا جاثا زاث جاساؤعا بةت بذرمادئق.

نارئق ةكونوميكاسئ دةپ ءجذرئپ، ءبئز رؤحاني قذندئلئقتارئمئزدئ، ياعني، ءدئنئمئزدئ، ءتئلئمئزدئ، مادةنيةت، تاربية، پاتريوتيزم جاعئنان كةنجة قالئپ قويدئق. ءدئننئث ءار ءتذرلئ قايشئلئق تذستارئن ةسكةرمةستةن، "ا" دةگةندة بالالارئمئزدئ "ايتةؤئر، ءدئندئ بئلسة، بولدئ" دةپ شةت مذسئلمان ةلدةرگة جئبةردئك. الايدا، ولاردئث نةگة ذيرةنئپ، قانداي جولدئ ذستانعانئ ءبئزدئ قئزئقتئرمادئ.

قازئر جاستارعا ءدئندئ ناسيحاتتاؤداعئ قاتةلئكتةردئث كوپتئگئ سونشالئقتئ - كةشة ايت كةزئندة مذسئلماندئقتئ ذستانعان ازامات ءبئر جاعئنان قذران وقئپ، ةكئنشئ جاعئنان ذيالئ تةلةفونمةن سويلةسئپ وتئر. بذل نة دةگةن ماسقارا! مذنداي كوزبوياؤشئلئق كئمگة پايداسئن تيگئزةدئ؟! جانة دة قازئر "حالال" دةگةن ءسوز موداعا اينالعانداي. مةنئث ويئمشا، بذل ءسوزدئث ماعئناسئ ةسةپكة الئنباستان، تةك اقشا تابؤ جولئنا اينالدئ. بذل ايتقان ءسوزئم بوس ةمةس. سةبةبئ ءبئر مذسئلمان زاتتارئ ساتئلاتئن دذكةندة حيدجاب كيگةن ساتؤشئ قئزدار دذكةننةن الئستاپ كةتئسئمةن شئلئم شةككةنئن بايقاعان جان بار، ال سول قئزدارئمئزدئث ئشئمدئكتئ دة ئشپةيتئنئنة كئم كةپئل؟!

قازاقستاندا ءدئننئث تةرئس اعئمدارئ، مئسالئ، سالافيزم، أاحاببيزم جانة ت.ب ءدئني ةكسترةميزمنئث كذشةيئپ جاتقانئ ءبارئمئزدئ دة قئنجئلتادئ. قازئر، ءبئر سوزبةن ايتقاندا، ءدئني ليبةراليزم ءوزئنئث قئرئن كورسةتؤدة. وعان مئسالدار جةتكئلئكتئ، سونئث ءبئرئ - بارئمئزگة ايعاق اقتوبة وبلئسئنئث تةمئر اؤدانئ، شذبارشئ اؤئلئندا بولعان قاندئ وقيعا. كؤاگةرلةردئث ايتؤئنشا، بذل - "ساقالدئلاردئث" ءئسئ.

- وسئ جاعئن ةسكةرمةي كةلة جاتئرمئز دةپ قانداي جايتتاردئ ةرةكشة ايتار ةدئثئز؟

- بذگئنگئ تاثدا ءدئني اعئمدار سانئ 4479 عا جةتئپ وتئر، ءبئراق تا وسئ اعئمداردئث نةمةن اينالئسئپ جاتقانئن تةكسةرئپ وتئرعان ورتالئق بار ما ةكةن؟ ءدال قازئر ءبئزدئث نةمقذرايلئق تانئتئپ وتئرعان بذل ماسةلة ذلتتئق قاؤئپسئزدئگئمئزگة تئكةلةي قاؤئپ-قاتةر ءتوندئرئپ تذر. نةگة ءبئزدئث جاستارئمئز ءتذرلئ ءدئن اعئمدارئنا كئرئپ جاتئر؟ بذل سذراققا دا ساراپتاما بةرةتئن جذية بولؤئ ءتيئس. وسئ جةردةن ذكئمةتتئث الةؤمةتتئك پروبلةمالاردئ شةشپةي وتئرعاندئعئ بايقالادئ. ةگةر جاستاردئث جذمئسپةن قامتاماسئز ةتؤ پروبلةمالارئ، باسپانا، تةگئن ءبئلئم الؤ جانة ت.ب نةگئزگئ ماسةلةلةرئ شةشئلئپ وتئرعان جاعدايدا، «كوشةنئث ارعئ جاعئنا» ةلئكتةؤشئلئك بةت الار ما ةدئ!؟ ارينة، جوق! ءدئني تةرروريزم - بذل اشئققان جانداردئث ذستانئمئ! سوندئقتان دا ءبئز سذراعئمئزعا جاؤاپتئ تةك دئننةن ئزدةمةي، ءارقايسئمئز ءوز ئشئمئزگة دة ذثئلسةك بولار ةدئ.

ءبئز ءبئر ماسةلةنئ ءتذسئنؤئمئز كةرةك. ءدئن - پارتيا ةمةس، كةرةك بولعان جاعدايدا قذرا سالاتئن نةمةسة كوسئپ، الئپ، ءارئ كةتكةندة جابا سالاتئن. الايدا، ولارعا پارتيالارعا جاسالعانداي كوزقاراس بولدئ. پارتيالاردئ قوسؤعا، جابؤعا بولاتئنئن بئلةسئزدةر، ال ءدئننئث تةرئس اعئمئنا، سةكتاسئنا تذلا بويئمةن كئرئپ كةتكةن ادامدئ سول اعئمدئ جابؤ اقئلئ قايتارا المايمئز! مئنة، ماسةلة قايدا جاتئر؟!

وكئنئشكة وراي، ءبئزدئث مةملةكةتئمئزدة تذبةگةيلئ، بايسالدئ ءدئن ساياساتئ، ذزاق جئلدارعا ارنالعان ءدئندئ دامئتؤ باعدارلامالارئ بولمادئ. وسئنئث دذرئس ةمةستئگئن بذگئنگئ ومئردةگئ جاعدايلار دالةلدةپ وتئر.

- ةندئ وسئنداي ءتذيئندئ ماسةلةلةردئ شةشؤدئث جولدارئ قانداي؟

- ءبئزدئث يسلام ءدئنئمئزدئ بولشةكتةؤگة، تةرئس اعئمداردئ تاراتؤعا سئرتتان قئرؤار اقشا كومةگئمةن ذلكةن كذش جذمئس ئستةلؤدة. ولار ناقتئ جوبالاردئ ئسكة اسئرئپ جاتئر، ال ءبئز سوعان قارسئ نة ئستةپ جاتئرمئز؟ ارينة، ايتا كةتؤ كةرةك، "اؤئلعا ديپلوممةن" جوباسئ بار، ءبئراق تا سونئث ءوزئ بئزدة ذران سةكئلدئ جوعارئ جاققا ةسةپ بةرؤمةن ءبارئ دة بئتةدئ. ال ولار ذرانداتپايدئ، جاي عانا باسئندا پروبلةماسئ بار جاندارعا ماتةريالدئق كومةك كورسةتةدئ، ءار جاستئث جذرةگئنةن شئعؤعا تئرئسادئ، دوسئ بولئپ كةثةس بةرةدئ. ءبئر سوزبةن ايتقاندا، پسيحولوگيالئق شابؤئل جاساپ، ادام ميئن ؤلاپ، يسلام ءدئنئنئث بذرمالانعان باعئتئن ؤاعئزدايدئ. سوندئقتان ءبئز تةرئس جولدئ ؤاعئزداؤشئلارعا قارسئ جوبا جاساؤئمئز كةرةك. ذتئمدئ جوبالاردئ ئرئكتةگةندة عانا ءبئز كوشة بويئنداعئ اداسقان جانداردئ قايتارا الامئز.

- وسئنداي يدةولوگيالئق قئسئمعا نةنئ قارسئ قويا الامئز؟

- مةن ءدئن قئزمةتئنة كذشتئ مةملةكةتتئك ساياسات جانة قوعامدئق باقئلاؤ كةرةك دةپ ويلايمئن. ءدئني بئرلةستئكتةر كةرةك بولسا، جئل سايئن وزدةرئنئث جذمئستارئ تؤرالئ، قانشا قاراجات جذمسالعانئ جانة تاعئ دا باسقا ماسةلةلةر جايئندا قوعام الدئندا ةسةپ بةرئپ وتئرؤئ قاجةت. مذنداي تاجئريبةلةر جاپونيا، يتاليا ةلدةرئندة قولدانئلادئ. ولاردئ دةموكراتيالئق مةملةكةت دةپ ةشكئم ايتا المايدئ. وسئعان وراي بئزدة مةملةكةت پةن ءدئني بئرلةستئكتةر ئنتئماعئ جوقتئث قاسئ، ولاردئث ءبئر دوثگةلةك ذستةل ذستئندة ورتاق ماسةلةلةردئ تالقئلاعانئن قاشان كورةدئ ةكةنبئز؟ سوندئقتان دا بئزدة ءدئني بئرلةستئكتةردئث ذستئنةن مةملةكةتتئك باقئلاؤدئ كذشةيتؤ كةرةك!

- ال ءداستذرلئ دئندةردئث باسشئلارئ مةن ذيئمدارئ تاراپئنان قانداي ئستةر اتقارئلعانئ ءجون دةپ ويلايسئز؟

- قازاقستانداعئ باس ءمذفتي باستاعان مذسئلماندار باسقارماسئ ءوز جذمئستارئن تذبةگةيلئ وزگةرتؤمةن قاتار، وزةكتئ ماسةلةلةردئ قويا ءبئلؤئ كةرةك. دئنگة بايلانئستئ ءبئر ؤشئققان ماسةلة تؤدئ دةلئك. مئسالئ، باتئس قازاقستان وبلئسئنداعئ جاعدايدئ الايئق، ولار قذقئق قورعاؤ ورگاندارئنئث ءئسئ دةپ، ارالاسپاي وتئرا بةرؤگة بولمايدئ، كةرئسئنشة جذمئلا ءئس جاساؤئ قاجةت! سوندا عانا ءبئز ةثبةگئمئزدئث ناتيجةسئن كورة الامئز.

- بذگئنگئ تاثدا پارلامةنت ماجئلئسئندة «ءدئني قئزمةت جانة ءدئني بئرلةستئكتةر تؤرالئ» زاث جوباسئ جذمئس توبئنئث وتئرئستارئندا قئزؤ تالقئلانئپ جاتئر. قوعامدئق پالاتا وتئرئسئندا وزدةرئثئز دة تالقئعا سالدئثئزدار. جاثا زاث جوباسئ تؤرالئ پئكئرئثئز؟

- بذل زاث جوباسئندا مةملةكةتئمئزدةگئ ةكئ ذلكةن يسلام مةن حريستيان ءدئن جذيةلةرئنئث رولدةرئن كورة الماي وتئرمئز. وسئعان وراي مةنئث ذسئنئستارئم بار. بئرئنشئدةن، بذل زاث جوباسئن بذگئن قابئلداي سالؤعا اسئقپاستان، ءدئني بئرلةستئكتةردئث باسشئلارئن، ءدئن ماماندارئن، ءدئن ساراپشئلارئن شاقئرئپ، وسئ زاث جوباسئ بويئنشا پارلامةنتتئك تئثداؤ وتكئزگةنئمئز دذرئس بولار ةدئ. ةث باستئسئ، جان-جاقتئ تالقئلاپ ساراپتاعان ءجون.

ةكئنشئدةن، وتكةن 20 جئلدا ءدئن ساياساتئ تؤرالئ جئبةرئلگةن قاتةلئكتةردئ ودان ءارئ قاراي قايتالانبايتئنداي، ةلئمئزدة، ياعني، قازاقستان رةسپؤبليكاسئندا 2020- جئلعا دةيئنگئ ءدئندئ دامئتؤ ستراتةگيالئق دوكتريناسئن جاساؤ قاجةت.

توقسان اؤئز ءسوزدئث توبئقتاي ءتذيئنئ، مئنا جاثا زاث جوباسئن قايتا پئسئقتاپ، مةن جوعارئدا ايتئپ وتكةن پئكئرلةردئ ةسكةرگةنئن قالايمئن.

- پئكئرلةرئثئزدئ اشئق بئلدئرگةنئثئزگة، ذسئنئستارئثئزدئ ايتقانئثئزعا راقمةت.

سوڭعى جاڭالىقتار