قاشاعانداعى مۇناي ءوندىرۋ 2017 - جىلدىڭ اياعىندا ماكسيمالدىق دەڭگەيىنە - تاۋلىگىنە 370 مىڭ باررەلگە جەتەدى - ستەفان دە مايە
2017 - جىلدىڭ سوڭىندا قاشاعانداعى مۇناي ءوندىرۋ ءوزىنىڭ ماكسيمالدىق دەڭگەيىنە - تاۋلىگىنە 370 مىڭ باررەلگە جەتەدى.
بۇگىندە «بولاشاق» كەن ورنىندا نە بولىپ جاتىر، تەڭىز مۇنايىن دايىنداۋ قاي جەردە جۇرگىزىلەتىن بولادى؟ الپاۋىت جوبانىڭ باعاسى قانشا بولادى؟ الەمدىك نارىقتاعى مۇناي باعاسىنىڭ تومەندەۋىنە بايلانىستى جوبا قانشالىقتى بولادى؟
قازاقپارات ءتىلشىسىنىڭ وسى جانە وزگە دە سۇراقتارىنا «ن ك و ك ن. ۆ. » (North Caspian Operating Company N.V.) باسقارۋشى ديرەكتورى ستەفان دە مايە جاۋاپ بەردى.
- مايە مىرزا، ءسىزدىڭ سولتۇستىك كاسپي جوباسىن باسقارۋعا كەلگەنىڭىزگە ءبىر جىل بولدى. وسىعان وراي، ءسىزدى جوبانىڭ تۇرالاپ قالۋ سەبەبىن انىقتاۋ مىندەتى جۇكتەلگەن داعدارىس مەنەدجەرى رەتىندە تاعايىندادى دەسەك بولا ما؟ ءسىز باستى نازاردى نەگە اۋداردىڭىز؟
- مەن ءبىزدىڭ كونسورتسيۋم داعدارىس جاعدايىندا دەپ ايتپاس ەدىم. وزدەرىڭىز بىلەتىندەي، 2013 - جىلدىڭ اياعىندا قاشاعان كەن ورنىندا نىسانداردى پايدالانۋعا بەرۋ بارىسىندا قۇبىردان اقاۋ شىعىپ، ءبىز ءوندىرىستى توقتاتا تۇرۋعا ءماجبۇر بولدىق. وسىدان سوڭ ءبىز وسى اقاۋلاردىڭ سەبەبىن انىقتاپ، قۇبىرلاردى اۋىستىرۋ بويىنشا اۋقىمدى جۇمىستار اتقاردىق. قازىرگى تاڭدا ءبىز بارلىق كۇش- جىگەرىمىزدى وسى جوسپاردى جۇزەگە اسىرۋعا جانە قاۋىپسىز ءوندىرىستى قالپىنا كەلتىرۋگە باعىتتاپ وتىرمىز. بۇل ءبىزدىڭ كومپانيانىڭ باسىمدىق بەرىلگەن مىندەتى بولىپ تابىلادى. سونىمەن قاتار ورتاق وپەراتسيالىق كومپانيا مودەلىنە ءوتۋ ماقساتىندا ينتەگراتسيا جانە قىزمەتتەردى بىرىكتىرۋ بويىنشا جۇمىستار جۇرگىزىپ جاتىرمىز.
- ەندى نەگىزگى سۇراققا كوشەيىك، جالپى قۇبىرلارعا نە بولعان؟ جوبالاۋ كەزەڭىندە قاتەلىك كەتكەن بە؟ ادامي فاكتور ما؟ الدە ءبىر ەمەس، بىرنەشە سەبەپتىڭ اسەرى مە؟
- سەبەبىن انىقتاۋ ءۇشىن كونسورتسيۋم تاراپىنان دا، تاۋەلسىز ساراپشىلار تاراپىنان دا كوپتەگەن سىنامالار مەن زەرتتەۋلەر جۇرگىزىلدى. قۇبىر سەكسيالارى حالىقارالىق تاۋەلسىز زەرتحانالارعا جولداندى. تالداۋ ناتيجەسىندە مىناداي قورىتىندىعا كەلدىك: كۇكىرتتى مۇناي مەن گاز قۇبىرلارىنداعى جارىقتار قىسىمنىڭ اسەرىنەن سۋلفيدتىك جارىقشاقتاردىڭ كەسىرىنەن پايدا بولعان. زەرتتەۋ ناتيجەلەرى ءونىمدى ءبولۋ جونىندەگى كەلىسىم بويىنشا وكىلەتتى ورگانعا ۇسىنىلدى. اتقارىلعان جۇمىستىڭ نەگىزگى ماقساتى جاڭا قۇبىرلاردى سالۋ كەزىندە وسىنداي پروبلەمالاردان ارىلۋ بولاتىن. اقاۋلاردىڭ كوممەرتسيالىق سالدارى جونىندە بولەك اڭگىمە جانە ول تاراپتاردىڭ كوممەرتسيالىق قۇپياسى بولىپ تابىلادى.
- شىنىمدى ايتسام، مۇنىڭ بارلىعىن ءتۇسىنۋ قيىن. مۇنايدىڭ قۇرامىندا كۇكىرت قىشقىلى مەن وزگە قوسپالار بار ەكەنى بۇرىننان بەلگىلى ەدى عوي. ياعني قۇبىرلاردى قاشاعان مۇنايىنا ىڭعايلاپ، سايكەس تەحنولوگيالار بويىنشا جاسادى ەمەس پە؟ كەنەتتەن ولار ىستەن شىعا باستايدى.. .
- ءاربىر قۇبىر قاشاعانداعى مۇنايدىڭ قۇرامىندا كەزدەسەتىن كۇكىرت قىشقىلىنا توتەپ بەرە الاتىن ەتىپ جوبالانعان. ماتەريال جاساۋ كەزىندە ونىڭ قىسىم اسەرىنەن سۋلفيدتىك جارىقشاقتارعا توتەپ بەرۋى، قۇرىلىس تەحنولوگياسى مەن سالا تاجىريبەسى ەسكەرىلدى. جوبالاۋ، اتتەستاتسيا جانە مونتاجداۋ جۇمىستارى كۇكىرتتى ورتاداعى ونەركاسىپتىك زاماناۋي ستاندارتتارعا جانە پايدالانۋ ادىستەرىنە سايكەس جۇرگىزىلدى. دەگەنمەن زەرتتەۋلەر كورسەتكەندەي، جارىقتار دانەكەرلەنگەن جىكتەردىڭ جانە سىزىقتىق قۇبىرلاردىڭ، بەلگىلەنگەن جوبالىق تالاپتاردان الدەقايدا قاتتى، ىشكى بولىگىندە ورىن العان. بۇعان دەيىن اتاپ وتكەنىمىزدەي، مۇنداي اقاۋلاردى قاراپايىم تەكسەرۋ ادىستەرى ارقىلى انىقتاۋ مۇمكىن ەمەس، بۇل تەك قۇبىرلاردى مونتاجداپ، بۇزۋ كەزىندە عانا كورىنەدى.
- سۇراقتى توتەسىنەن قويايىن. توتەنشە وقيعا ورىن الدى. بۇعان كىم كىنالى؟ كىنالى كومپانيا قارجىلاي جازاعا تارتىلدى ما؟
- قۇبىرداعى اقاۋ نىساندى پايدالانۋعا قوسۋ كەزىندە انىقتالدى، بۇدان كەيىن جەدەل تۇردە ءتيىستى شارالار قولعا الىندى. ادامدارعا، قورشاعان ورتاعا جانە ءبىزدىڭ وندىرىستىك نىساندارعا ەشقانداي زالال كەلتىرىلگەن جوق. قۇبىردى بىزگە Sumitomo جانە JFE دەپ اتالاتىن جاپوندىق كومپانيالار جەتكىزدى، ال قۇبىر توسەۋدى يتالياندىق Saipem كومپانياسى اتقاردى.
- ەندى قۇبىرلار تۋرالى سۇراق. ەگەر كەنىشتەن تارتىلعان قۇبىرلار ىستەن شىققان بولسا، وندا «بولاشاق» زاۋىتى اۋماعىندا توسەلگەن ونداعان شاقىرىمدىق قۇبىرلار جارىلدى ما نەمەسە كەيىننەن جارىلۋى مۇمكىن بە، دەگەن قاۋىپ تۋىندايتىنى ءسوزسىز. ەگەر ولار قاۋىپسىز بولسا، وندا تاعى ءبىر سۇراق كولدەنەڭدەيدى - ياعني كەنىشتەن توسەلگەن قۇبىرلار كورىنەۋ ساپا تالاپتارىنا نەمەسە پارامەترلەرىنە ساي ەمەس دەگەن ءسوز.. .
- ورىندى دا كۇتىلگەن سۇراق. ونىڭ ۇستىنە جەر استىندا توسەلگەن قۇبىرمەن بايلانىستى پروبلەمالاردى دياگنوستيكالاۋ جانە انىقتاۋ وتە قيىن. كەيبىر قۇبىرلارداعى بايقالعان شامالى ميكروقۇرىلىمدىق اۋىتقۋىشىلىقتار بۇرىن سالادا كەزدەسپەگەن بولاتىن، ولاردىڭ بولۋىن جاساۋشىلاردىڭ نەمەسە وندىرىستىك ۋچاسكەلەردىڭ نىساندا قولدارىندا بار ادىستەرمەن انىقتاۋى وتە كۇردەلى. قۇبىرلاردىڭ ميكروقۇرىلىمدارىندا اۋىتقۋشىلىق جوق ەكەنىن، قۇبىرلاردا جارىلۋ پايدا بولۋىنىڭ العاشقى سەبەپتەرىن تالداۋ ناتيجەلەرى ونىڭ قاشاعان كەنىشى جاعدايىندا پايدالانۋعا جارامدى ەكەنىن انىقتادى. كەنىشتىڭ قىسقا مەرزىمدە ءوندىرۋدى قاۋىپسىز باستاۋى ءۇشىن بىردەن- ءبىر نۇسقا - توتتانۋعا ءتوزىمدى دە بەرىك لاكتالعان قۇربىلاردى پايدالانۋ بولىپ تابىلادى.
ال «بولاشاق» زاۋىتى اۋماعىندا توسەلگەن قۇبىرلارعا قاتىستى ايتار بولساق، وندا تاسىمالداناتىن فليۋيدتەر كەنىشتەن قۇبىرعا بەرىلەتىن فليۋيدتەردەن باسقاشا. كەز كەلگەن جاعدايدا قانداي دا ءبىر تاۋەكەلدەردەن اۋلاق بولۋ ءۇشىن قۇرامىندا كۇكىرتتى فليۋيدتەر بار قۇبىرلاردى كەشەندى تەكسەرۋ جۇرگىزىلدى، ونىڭ ناتيجەسىندە ەشقانداي جارىلۋ نەمەسە ونىڭ بەلگىلەرى تابىلعان جوق.
- ءبىز قۇبىرلار تۋرالى ايتىپ وتىرمىز. ال ۇڭعىلاردا ورناتىلعان پريەۆەنتورلىق جابدىقتار جونىندە نەگە اڭگىمە قوزعالمايدى، ويتكەنى، ولاردا زياندى قوسپالار شوعىرلانۋى وتە ۇلكەن عوي؟ پريەۆەنتورلار زارداپ شەككەن جوق پا؟ تيەك جابدىقتارى شە؟
- قاشاعان كەنىشىنىڭ ۇڭعىلارىنداعى فليۋيدتىك اسەرلەرگە ۇشىرايتىن جابدىقتار تۇگەلدەي توت باسۋعا ءتوزىمدى ماتەريالداردان جاسالعان جانە قاشاعان كەنىشى جاعدايىندا پايدالانۋعا ەسەپتەلگەن. ماسەلەن، ۇڭعىلارداعى كومپرەسسسور- سورعى قۇبىرلارى، ساعا جانە تيەك جابدىقتارى ارنايى قۇيمالاردان (%25 حروم، %35 نيكەل، %2-4 موليبدەن) جاسالعان. قاشاعان كەنىشى نىساندارىن العاشقى پايدالانۋعا قوسۋ بارىسىندا ءوندىرۋ بەس ۇڭعىمەن جۇرگىزىلدى، ولار ارينە، قاشاعان كەنىشىنىڭ جىنىستىق فليۋيدتەرى اسەرىنە ۇشىرادى. بۇل ۇڭعىلاردىڭ بىردە- بىرەۋىندە دە پروبلەمالار بولعان جوق. قاشاعان كەنىشىنىىڭ بارلىق ۇڭعىلارىندا دا ۇزدىكسىز قىسىمدى ولشەۋ جۇرگىزىلۋدە.
- جۇرتشىلىق ءجيى كوتەرىپ وتىرعان تاعى ءبىر سۇراق. قۇبىرلاردى اۋىستىرۋ بۇرىن ساپاسىز جۇمىس ىستەگەن نەمەسە باسقاداي سەبەپپەن كەمشىلىكتەرگە جول بەرگەن كومپانياعا قايتادان تاپسىرىلىپ وتىر؟ بۇل الدە قازاقستاندىق ەمەس، ءبىراق تا الەمدە جاقسى تانىمال كومپانيانى تارتۋعا بولاتىن سول كەزدەگى نۇسقا ما؟
- قۇبىرلار قۇرىلىسىنا كەلىسىمشارت جاساسۋ ستراگەتياسىن ازىرلەۋدە ءبىرىڭعاي مەردىگەردى تارتۋ باسىمدىعى ەسكەرىلدى، ول بارلىق جۇمىس كولەمىنە جاۋاپتى، بۇل وپەراتوردىڭ نەعۇرلىم ءتيىمدى باقىلاۋ جاساۋىنا مۇمكىندىك بەرەدى. بۇل قۇرىلىس بويىنشا بىرنەشە مەردىگەرلەرمەن ءوزارا ءىس- قيمىلدى باسقارۋ كەزىندە پايدا بولاتىن تاۋەكەلدەردى تومەندەتەدى، وندىرىستىك سينەرگيا مەن كەستەنى وڭتايلاندىرۋعا كوبىرەك مۇمكىندىك پايدا بولادى.
2014 - جىلى ن ك و ك قۇبىرلاردى اۋىستىرۋ جوبالالارىندا كوزدەلگەن قاجەتتى جابدىقتار جەتكىزەتىن جانە كەستەگە جانە ساپا تالاپتارىنا ساي قىزمەت كورسەتە الاتىن كومپانيالاردى زەردەلەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزدى. تاڭدالعان كومپانيانىڭ قاجەتتى وندىرىستىك قۋاتتارى جانە تەڭىزدە بەلگىلەنگەن مەرزىمدە وسى قۇرىلىس جۇمىستارىن جۇرگىزۋ ءۇشىن مامانداندىرىلعان تەحنيكالارى بار.
بۇل كومپانيا قۇرىلىس جۇمىستارىنىڭ باستالۋىنا كەدەرگى كەلتىرۋگە جول بەرمەۋگە جانە بۇل جۇمىستاردى 2016 - جىلدىڭ ەكىنشى جارتىسىندا اياقتاۋدى قامتاماسىز ەتۋگە وزىنە مىندەتتەمەلەر الدى. ن ك باقىلاۋىمەن بۇل كومپانيا ساپاعا جوعارى تالاپتاردى جانە جاڭا قۇبىرلاردىڭ بۇتىندىگىنە جوعارى سەنىم دارەجەسىن ساقتاۋدى قامتاماسىز ەتەتىن جوسپارلار مەن راسىمدەرگە سايكەس جۇمىستاردى ورىندايتىن بولادى.
- ەندى ءبارى ەسەپتەلىپ، سانالعاننان كەيىن جوباداعى كەمشىلىكتەردى جويۋ قانشاما قاراجاتقا تۇسەتىنىن ايتا الاسىز با؟ بۇل شىعىنداردى جوبانىڭ شەتەلدىك قاتىسۋشىلارى وزدەرىنە الاتىندىقتارى جونىندە قازاقستان ۇكىمەتىمەن ۋاعدالاستىق بار ما؟
- وتكەن جىلى ن ك و ك اكسيونەرلەرى ق ر ۇكىمەتىمەن شىعىنداردى العاشقى قۇبىرلارعا جانە ولاردىڭ قۇرىلىسىن سولتۇستىك كاسپي بويىنشا ونىمدەردى ءبولۋ تۋرالى كەلىسىم (س ك و ب ك) اۋقىمىندا وتەلمەيتىن ساناتقا جاتقىزۋ جونىندە ۋاعدالاستى. س ك و ب ك سونداي- اق جاڭا قۇبىرلاردىڭ قۇرىلىسىنا جانە ولاردى ساتىپ الۋعا جاتقىزىلاتىن بەلگىلى ءبىر شىعىنداردى وتەۋ ساناتىنان شىعارۋدى كوزدەيدى. سوندىقتان العاشقى توسەلگەن قۇبىرلارداعى كەمشىلىكتەرگە بايلانىستى قارجى شىعىنىن قازاقستان رەسپۋبليكاسى ەمەس، جوبا اكسيونەرلەرى موينىنا الۋى ادىلەتتى بولىپ تابىلادى.
وپەراتور العاشقى قۇبىرلاردى اۋىستىرۋمەن بايلانىستى شىعىنداردى بارىنشا وتەۋدى قامتاماسىز ەتۋ جونىندەگى قاجەتتى شارالاردى جالعاستىرادى، الايدا بۇل ۇدەرىستەر ءبىراز ۋاقىتتى الۋى مۇمكىن. سونىمەن بىرگە، بۇل ماسەلەلەر بويىنشا تولىق اقپارات قازىرگى ساتتە سولتۇستىك كاسپي بويىنشا ونىمدەردى ءبولۋ تۋرالى كەلىسىم بويىنشا قۇپيا بولىپ سانالادى.
- بۇگىندە جوبانىڭ جالپى قۇنى تۋرالى ايتۋعا بولاتىن شىعار دەپ ويلايمىن؟ ۇنەمى ءارتۇرلى سيفرلار پايدا بولىپ ءجۇر.
- 2014 -جىلدىڭ تامىزىنا قاشاعان كەنىشىن يگەرۋدىڭ 1- كەزەڭىنە كاپيتال سالىمدارى مولشەرى 44 ميلليارد ا ق ش دوللارىن قۇرادى.
- مايە مىرزا، قاشاعاندى يگەرۋ جوباسى قالاي بولعاندا دا قوماقتى قاراجاتتى قاجەت ەتەدى. قازىر، مۇنايعا باعا تۇسكەن كەزدە كوپتەگەن مول قاراجاتتى قاجەت ەتەتىن جوبالار، ءبىرىنشى كەزەكتە تەڭىز جوبالارى، ءتيىمدى بولماي وتىر. ءالى جۇمىسى قولعا الىنباعان قاشاعاندى يگەرۋ جوباسى دا سونىڭ قاتارىنا ىلىكپەدى مە؟
- شىنىندا دا قازىرگى ساتتە قاشاعان كەن ورنىن يگەرۋگە مول قاراجات ينۆەستيتسيالاندى، كەن ورنى ءالى كۇنگە دەيىن پايدالانۋعا بەرىلمەگەنى ءبىزدى الاڭداتادى. ەگەر وسىنشا سوما جۇمسالماسا، اعىمداعى مۇناي باعاسىنىڭ تۇسكەندىگىن ەسكەرىپ، بۇگىن اكسيونەرلەرگە يگەرۋگە ەكونوميكالىق تۇرعىدان ينۆەستيتسيا قۇيۋ تۋرالى شەشىم قابىلداۋ قيىن بولار ەدى. الايدا كەن ورنىندا ءوندىرۋ جۇمىستارىن باستاۋ ءۇشىن قاجەتتى قوسىمشا قاراجات جۇمسالىپ قويعان اقشامەن سالىستىرعاندا، كوپ ەمەس تە. سوندىقتان دا اكسيونەرلەر بۇل كەن ورنىن پايدالانۋعا ەنگىزۋ ءۇشىن قاجەتتى ينۆەستيتسيا قۇيۋدى تولىقتاي قولدايدى.
قاشاعان كەن ورنى اۋقىمدى مۇناي قورىمەن ەرەكشەلەنەدى، ونىڭ تاجىريبەلىك- ونەركاسىپتىك ازىرلەۋ كەزەڭىن اياقتاپ، پايدالانۋدى باستاعاننان كەيىن ءوندىرۋ كولەمىن ۇلعايتۋ الەۋەتى وتە جوعارى. مۇناي باعاسىنا قاتىستى سەنىمدى بولجام ايتۋ مۇمكىن ەمەس. الايدا مەن ۋاقىت وتە كەلە قاشاعان كەن ورنىنىڭ الەۋەتى تولىقتاي ىسكە اسىرىلىپ، ءتيىمدى بولاتىنىنا سەنىمدىمىن.
- قانداي جاعداي بولسا دا الەمدە جاپپاي مۇناي جوبالارىن وڭتايلاندىرۋ ءجۇرىپ جاتىر. سولتۇستىك كاسپي تىعىرىقتان قالاي شىعۋدا؟ بۇل تۋرالى اڭگىمە قوزعالدى. وڭتايلاندىرۋ قالاي ءوتتى، قانشا قىزمەتكەر قىسقارتىلدى، قانداي كومپانيالار جانە ولار ناقتى نەمەن اينالىسۋدا، ول جاعى بەلگىسىز.
- اعىمداعى قىزمەتتى وڭتايلاندىرۋدىڭ ءتۇرلى ادىستەرى بار. كادر سالاسىندا ۇنەمدىلىكتى قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن. ءبىز شتاتتىق قۇرامدى وڭتايلاندىرۋدى قولعا الۋدامىز، سونىڭ ىشىندە شەتەلدىك قىزمەتكەرلەردى قىسقارتۋ جۇرگىزىلۋدە. باسقارۋى سىرتقى رەسۋرستاردى تارتۋ ارقىلى جۇزەگە اسىرىلاتىن كادر قىزمەتتەرىنە تاريفتەردى وزگەرتۋ بويىنشا تالقىلاۋ؛ مەردىگەرلىك پەرسونالدىڭ شەتەل ماماندارىنىڭ ستاۆكاسىن تومەندەتۋ، قىزمەتكەرلەردىڭ ءتيىمدى جۇمىسىن كوتەرمەلەۋ ساياساتىن وڭتايلاندىرۋ (جەتىستىگى كۇتىلگەن ناتيجەدەن ەداۋىر جوعارى قىزمەتكەرلەرگە سىياقى بەرۋ؛ الەۋمەتتىك قامتاماسىز ەتۋ (مىسالى پەرسونالدى تاسىمالداۋ) ساياساتىن باسقارۋ كەزىندە شىعىنداردىڭ تيىمدىلىگىن قامتاماسىز ەتۋ) بويىنشا جۇمىستار جۇرگىزەمىز.
كەلىسىمشارت جانە ساتىپ الۋ سالاسىندا قاراجاتتى ۇنەمدەۋ بولىگىندە مىناداي شارالار قولدانىلادى: كەلىسىمشارتتاردى وڭتايلاندىرۋ (ولاردى بىرىكتىرۋ ارقىلى كەلىسىمشارتتىڭ جالپى سانىن ازايتۋ)؛ نارىقتىق وزگەرىستەردى ەسەپكە الىپ، ستاۆكانى تومەندەتۋ ماقساتىندا ءتۇرلى كەلىسىمشارتتاردى قايتا قاراۋ؛ كومپانيالارعا الدىن الا كەلىسىلگەن ستاۆكا نەگىزىندە تاپسىرىس ناريادتار شىعارۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن نەگىزگى كەلىسىمدەر جاساسۋ ارقىلى جەرگىلىكتى كاسىپورىنداردى دامىتۋدى قولداۋ؛ كومپانيا بولىمشەلەرىنە جوسپارلاۋدى وڭتايلاندىرۋدى قوسا العاندا، مىسالى كونسورتسيۋم اياسىندا ي ت وزىق جۇيەسىن ەنگىزۋ ارقىلى ماتەريالدارعا سۇرانىستى ايقىنداۋ كەزىندە كەلىسىمشارتتاردىڭ ەكونوميكالىق تيىمدىلىگىن ارتتىرۋعا جاردەمدەسۋ؛ ءوندىرۋدى جاڭارتۋ ءۇشىن تالاپ ەتىلمەيتىن جۇمىستىڭ كەيىنگى كەزەڭدەرىن اۋىستىرۋ.
- قۇبىرلاردى اۋىستىرۋدان باسقا قانداي جۇمىستار جۇرگىزىلىپ جاتىر؟ جاڭا ۇڭعىمالار سالىنا ما؟ زاۋىتتىڭ تەحنيكالىق مۇمكىندىكتەرىن كەڭەيتۋ نەمەسە باسقا دا قانداي جۇمىستار جوسپاردا بار؟
- قازىرگى ساتتە قاشاعان كەن ورنىندا 44 ۇڭعىما قازىلدى. اتاپ ايتساق، بارلاۋ، باعالاۋ، پايدالانۋ ۇڭعىمالارى. تاجىريبەلىك- ونەركاسىپتىك ازىرلەۋ كەزەڭىندە ءوندىرۋ ءۇشىن 40 ۇڭعىمانى پايدالانۋ جوسپارلانۋدا: 20-سى A جانە D ارالدارىندا، 20-سى ЕРС ارالدارىندا.
تاجىريبەلىك- ونەركاسىپتىك ازىرلەۋ كەزەڭىندە ءوندىرۋ بۇرعىلانىپ، اياقتالعان A جانە D ارالدارىنداعى ۇڭعىمادان باستالادى. شامامەن 6 ايدان كەيىن D ارالىنداعى 4 ءوندىرۋشى ۇڭعىما ايداۋ جۇمىستارىن جۇرگىزەتىن جابدىقتارمەن جاراقتالادى. قازىر ЕРС ارالدارىندا ۇڭعىمانى بۇرعىلاۋ جۇمىستارى اياقتالۋدا. بۇل جۇمىستار ءوندىرۋدى جاڭارتقانعا دەيىن ورىندالاتىن بولادى. كەڭەيتىلگەن تەحنيكالىق قىزمەت كورسەتۋ جانە كونسەرۆاتسيا باعدارلاماسى ىسكە اسىرىلۋدا. ول نىسانداردى قاۋىپسىز، سەنىمدى تاسىلمەن پايدالانۋدى جاڭارتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
- كەلەشەككە كوز جۇگىرتسەك. قاشاعاندا مۇناي ءوندىرۋ قاشان باستالاتىنى جايلى ايتا الاسىز با؟ ءساۋىردىڭ سوڭىندا پرەزيدەنت نازاربايەۆ سەنىمدى تۇردە 2015 - جىلدىڭ اياعى - 2016 - جىلدىڭ باسى دەدى. شىنىمەن دە سولاي ما؟
- قۇبىرلار 2015 - جىلدىڭ كوكتەمىندە سالىنا باستادى. ول 2016 - جىلدىڭ ەكىنشى جارتىسىندا اياقتالادى. ءوندىرۋدى جاڭارتۋ قۇبىرلاردى سالىپ بولعاننان كەيىن كوپ كەشىكپەي جۇزەگە اسىرىلاتىن بولادى.
- باستاپقى كەزەڭدە قانداي كولەمدە ءوندىرۋدى جوسپارلاپ وتىرسىزدار؟ جوبا قاشان تاۋلىگىنە 300 مىڭ باررەلگە، ماكسيمالدىق 1.5 ميلليون باررەل دەڭگەيىنە شىعادى؟
- ءبىزدىڭ جوسپارىمىز مىناداي. تەڭىز وپەراتسيالارىن جاڭارتقاننان كەيىن العاشقى ايلاردا تاۋلىگىنە 90 مىڭ باررەل مۇناي ءوندىرۋ جوسپارلانۋدا. قىسقا مەرزىم ىشىندە كاسپي تەڭىزىندە مۇناي ءوندىرۋ تاۋلىگىنە 180 مىڭ باررەلگە دەيىن جەتەتىن بولادى. بۇل كولەمدى 6 اي بويى ساقتاپ تۇرۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز. بۇل ىلەسپە گازدى كەرى جەراستى قاباتىنا ايداۋ ۇدەرىسىن باستاۋ ءۇشىن قاجەت. 2017 - جىلدىڭ اياعىندا قاشاعان ازىرلەۋدىڭ ءبىرىنشى كەزەڭى بويىنشا ەڭ جوعارعى دەڭگەيگە شىعادى - بۇل تاۋلىگىنە 370 مىڭ باررەل. ال ودان كەيىن ازىرلەۋدىڭ ەكىنشى فازاسىن ىسكە اسىرۋ بويىنشا شەشىم قابىلداناتىن بولادى.
- ايتقانداي، مۇناي تازالاعاننان كەيىن قالاتىن كۇكىرتكە نە بولادى؟ قاراباتاندا سەكىلدى كولەمدى كۇكىرت تەرريكونى جيىلعان ەكىنشى تەڭىز پايدا بولماي ما؟
- ن ك ءو ك ن. ۆ. ستراتەگياسىنا سايكەس وندىرىلەتىن كۇكىرتتى گازدى كەرى ايداۋ ارقىلى كۇكىرت ءوندىرۋدى ازايتۋ قاراستىرىلعان. قاشاعان كەن ورنىنداعى ىلەسپە گازدىڭ 67 پايىزىنا دەيىن كەرى ونىمدىك پلاستقا ايدالادى.
كادەگە جاراتۋدىڭ بازالىق نۇسقاسى رەتىندە قاشاعان كەن ورنىندا تاجىريبەلىك- ونەركاسىپتىك ازىرلەۋ كەزەڭىندە شىعارىلاتىن كۇكىرتتى تولىقتاي ساتۋ ماسەلەسى قارالادى. «بولاشاق» زاۋىتىندا كۇكىرتتى ۋاقىتشا ساقتاۋ ونى ەكسپورتتىق كولىكتىك جۇيەگە بايلانىستى سەبەپتەرمەن نارىقتاردا ساتۋدى توقتاتقان جاعدايدا عانا جۇزەگە اسىرىلاتىن بولادى. بۇل جاعدايعا مۇناي مەن گازدى كەشەندى دايىنداۋ قوندىرعىسىندا قويما كوزدەلگەن. ول 4 ميلليون تونناعا دەيىن كۇكىرتتى جابىق تۇردە ۋاقىتشا ساقتاۋ مۇمكىندىگىن قامتاماسىز ەتەدى.
كۇكىرت قولدانىستاعى ستاندارتتار مەن تالاپتاردى ورىنداي وتىرىپ، گەرمەتيكالىق مورلەنگەن بلوكتا ساقتالادى. بۇل اۋا رايى جاعدايىنا بايلانىستى ولاردىڭ بۇزىلۋىنا جول بەرمەيدى. كۇكىرتتىڭ قورشاعان ورتاعا، ادامدار دەنساۋلىعىنا زيانىن ازايتۋ ماقساتىندا ونىڭ جوعارعى بولىگى كۇكىرتتىڭ سۋعا ارالاسىپ كەتپەۋى ءۇشىن پوليمەرلى قابىقشامەن جابىلادى. بۇل بىرەگەي تەحنولوگيا. قاشاعان كەن ورنىن يگەرۋ كەزەڭىندە كۇكىرتتى كادەگە اسىرۋدى باسقارۋ جوسپارى حالىقارالىق وزىق پراكتيكاعا سايكەس كەلەدى جانە ونى ق ر مەملەكەتتىك ورگاندارى بەكىتكەن.
- ءبىز ءۇشىن ماڭىزدى بولىپ تابىلاتىن سوڭعى سۇراعىم - كادر جايلى، بۇل - شەتەل ماماندارىن وتاندىق ماماندارمەن اۋىستىرۋ ماسەلەسى.
- اتالمىش جوبانىڭ يننوۆاتسيالىق سيپاتى مەن تەحنيكالىق كۇردەلىگى جاعىنان جۇمىس پەرسونالدان جوعارى كاسىبيلىكتى تالاپ ەتەدى. جىلدان- جىلعا جوبادا جۇمىس ىستەيتىن جەرگىلىكتى مامانداردىڭ ۇلەس سالماعى ارتىپ كەلەدى. 2015 - جىلعى 1- توقسانداعى جاعداي بويىنشا كەن ورنىنا تارتىلعان قىزمەتكەرلەردىڭ 88 پايىزى قازاقستان ازاماتتارى. 2013 - جىلى بۇل كورسەتكىش 77 پايىز بولاتىن. ناتيجەنى وسىدان- اق بىلۋگە بولادى.
- مايە مىرزا، ۋاقىت تاۋىپ، سۇحبات بەرۋگە كەلىسكەنىڭىز ءۇشىن راحمەت.
