قازاقپارات كۇنتىزبەسى: 19- جەلتوقسان
اتاۋلى كۇندەر
قازاقستانداعى ەنەرگەتيكتەر كۇنى
قازاقستاننىڭ ەنەرگەتيكا ونەركاسىبى قىزمەتكەرلەرىنىڭ كاسىبي مەرەكەسى جىل سايىن جەلتوقساننىڭ ءۇشىنشى جەكسەنبىسىندە اتالىپ وتەدى.
بۇل مەرەكەنى ەنەرگەتيكالىق رەسۋرستاردى ءوندىرۋدى، ەلەكتر جانە جىلۋ ەنەرگياسىن بەرۋدى جانە وتكىزۋدى جۇزەگە اسىراتىن كاسىپورىنداردىڭ قىزمەتكەرلەرى اتاپ وتەدى.
بۇل كۇندى اتاپ ءوتۋ ءداستۇرى كەڭەس زامانىنان باستالادى، ول 1966-جىلى گوەلرو دەپ اتالاتىن ەلدى ەلەكترلەندىرۋ باعدارلاماسىن ەسكە الۋ ءۇشىن كاسىبي مەرەكە رەتىندە قۇرىلعان.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭنامالىق جۇيەسىندە ەنەرگەتيكا كۇنى ءوزىنىڭ رەسمي مارتەبەسىن 1998 -جىلى الدى.
حالىقارالىق كەدەيلەرگە كومەك كۇنى
مۇنداي اتاۋلى كۇندى بەكىتۋ يدەياسى ب ۇ ۇ مۇشەلەرىنىڭ كەزەكتى وتىرىسىندا كوتەرىلدى. ول كونفەرەنسيادا ەكونوميكالىق دامۋدى رەتتەۋ ماسەلەلەرى قاراستىرىلعان بولاتىن.
ەستە قالار وقيعالار
1931-جىلى قاراعاندىنىڭ ەڭبەكپەن-تۇزەۋ لاگەرى اشىلىپ، ورتالىعى قاراعاندى قالاسىنان 45 شاقىرىم جەردەگى دولينكا سەلوسىندا ورنالاستى. قارلاگتىڭ اۋماعى سولتۇستىكتەن وڭتۇستىككە دەيىن 300 شاقىرىم، شىعىستان باتىسقا دەيىن 200 شاقىرىم اۋماقتى الىپ جاتتى.
بۇل لاگەردى ۇيىمداستىرۋداعى باستى سەبەپتەردىڭ ءبىرى - ورتالىق قازاقستاندا جەدەل قارقىنمەن ءوسىپ كەلە جاتقان كومىرلى-مەتاللۋرگيالىق ءوندىرىس ورىندارى: قاراعاندى كومىر باسسەينى، جەزقازعان جانە بالقاش مىس بالقىتۋ كومبيناتتارى ءۇشىن ءىرى ازىق-تۇلىك بازاسىن قۇرۋ بولدى.
وسىعان وراي جەرگىلىكتى تۇرعىنداردى ىقتيارسىز قونىس اۋدارتىپ، بوس قالعان جەرگە كوپتەگەن تۇتقىندار كولونناسىن ورنالاستىردى.
بۇل كولوننالار باسقارماسى تىكەلەي ماسكەۋگە جانە ن ك ۆ د- عا باعىندى جانە ونىڭ ءوزىنىڭ بيلىگى، قارۋ-جاراعى، كولىگى، پوشتاسى مەن تەلەگراف بايلانىسى بولدى. دولينكانىڭ ايماعى جان-جاعىنان تەمىر تورلارمەن قورشالىپ، وعان كىرۋ ارناۋلى رۇقسات قاعازى ارقىلى جۇزەگە استى.
لاگەردىڭ ءىشى تاعى دا ەكى ايماققا ءبولىنىپ، ءاربىر بۇرىشىنا كۇزەت مۇناراسى قويىلدى.
جالپى قارلاگ جۇمىس ىستەگەن ۋاقىتتا مۇندا 1 ميلليوننان استام ادام تۇتقىندا بولدى. لاگەر 1959-جىلى جابىلدى. 1991-جىلى العاشقى پۋنكتىندە «ك س ر و وداقتىق-رەسپۋبليكالىق ورگانى مەملەكەتتىك قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ رەسپۋبليكامىزداعى قۇقىقتىق ميراسقورى بولىپ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك قاۋىپسىزدىك كوميتەتى دەپ تانىلسىن» دەپ كورسەتىلگەن مينيسترلەر كابينەتىنىڭ «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك قاۋىپسىزدىك كوميتەتى تۋرالى» قاۋلىسىنا قول قويىلدى.
بۇل ەگەمەندى مەملەكەتتىڭ قاۋىپسىزدىك ورگاندارى جۇيەسىنىڭ قۇرىلۋىنىڭ العاشقى قادامى بولدى.
1996-جىلى قازاقستان سۋديالارىنىڭ ءبىرىنشى سەزى ءوتتى. سەزدە رەسپۋبليكانىڭ سۋديالار وداعى قۇرىلدى جانە سۋديالار ەتيكا كودەكسى قابىلداندى.
2005-جىلى الماتىدا قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ ادەبيەتشىلەر ۇيىندە قىتايداعى قازاق جازۋشىسى قاجىعۇمار شابدان ۇلىنىڭ «پانا» رومانىنىڭ تانىستىرىلىمى بولىپ ءوتتى. دۇنيە ءجۇزى قازاقتارىنىڭ قاۋىمداستىعى اتالعان شارانى قالامگەردىڭ 80 جاسقا تولۋىنا ورايلاستىرىپ وتكىزدى.
«اتاجۇرت» باسپاسىنان جارىق كورگەن بۇل تۋىندىنى اراب قارپىنەن كيريلل جازۋىنا كوشىرگەن - قازاقستاننىڭ حالىق جازۋشىسى قابدەش ءجۇمادىل.
2008-جىلى تالدىقورعاندا قادىرعالي ءجالايىريدىڭ ەسكەرتكىشى اشىلدى.
2011-جىلى ماسكەۋدە جوعارعى ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق كەڭەسى وتىرىسىندا قازاقستان، رەسەي جانە بەلارۋس پرەزيدەنتتەرى ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق كوميسسيا قۇرۋ تۋرالى قۇجاتقا قول قويدى.
2012-جىلى قازاقستان رەسپۋبليكاسى ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىق پەن دامۋ ۇيىمىنىڭ (ە ى د ۇ) ورتا ازيالىق باستاماسىنىڭ تەڭ ءتوراعاسى بولدى.
2012-جىلى تەحاس شتاتىنىڭ حيۋستون قالاسىندا ا ق ش- تاعى العاشقى قازاق مەكتەبىنىڭ رەسمي اشىلۋى ءوتتى.
2014-جىلى «جوعالىپ بارا جاتقان جانە سيرەك كەزدەسەتىن جانۋارلار تۇرلەرى» مونەتالار سەرياسىنان نومينالى 100 تەڭگە بولاتىن «سۇڭقىلداق اققۋ» ەسكەرتكىش كۇمىس مونەتاسى اينالىمعا شىقتى. مونەتا 925 سىنامالى كۇمىستەن جاسالعان، ماسساسى - 24 گرام، ديامەترى - 38,61x 28,81 م م، ساپاسى - «proof»، تارالىمى - 13 مىڭ دانا.
مونەتانىڭ بەتىنە التىن جالاتۋ تەحنولوگياسى قولدانىلدى. 2016-جىلى استانادا العاش رەت Saryarka short film festival قىسقا مەتراجدى فيلمدەر جاستار فەستيۆالى ءوتتى. كينوفەستيۆال باعدارلاماسىنا 23 فيلم مەن 5 كونكۋرستان تىس جۇمىس بولدى.
باس جۇلدەنى رەجيسسەر دارحان تولەگەنوۆ «مارشرۋت» فيلمى ءۇشىن الدى.
2017 -جىلى ۆاشينگتونداعى دۇنيەجۇزىلىك بانكتىڭ ءماجىلىس زالىنا قازاق قىزى الما ورازالينوۆانىڭ ەسىمى بەرىلدى. ءبىلىمدى، ويى ۇشقىر وتانداسىمىز حالىقارالىق قارجى ورتالىعىندا ءوزىنىڭ ىسكەرلىگىمەن ەرەكشە كوزگە تۇسكەن. ومىردەن ەرتە وتسە دە، دانالىعىمەن دارالانعان جەرلەسىمىزدىڭ ەسىمى ا ق ش، ۇلى بريتانيا، ءۇندىستان، سينگاپۋر، جاپونيادا ەلدەرىنە ەتەنە تانىمال.
2017-جىلى قورقىت اتا اتىنداعى حالىقارالىق كونكۋرستىڭ العاشقى سىيلىعىن قازاقستاندىق جازۋشى احمەتجان اشيري «شارباق» اڭگىمەسى ءۇشىن يە بولدى. قورقىت اتا اتىنداعى Ⅱ حالىقارالىق كونكۋرستىڭ ماراپاتتاۋ ءراسىمى تۇركسوي باس حاتشىلىعىندا ءوتتى.
2019-جىلى بايقوڭىرعا جەرۇستى تۇتىنۋشىلارىن تىكەلەي سپۋتنيكتىك بايلانىس ارقىلى جوعارى جىلدامدىقتى ينتەرنەتپەن قامتاماسىز ەتۋگە ارنالعان OneWeb بريتاندىق كومپانياسىنىڭ العاشقى تومەن وربيتالىق عارىش اپپاراتتارى جەتكىزىلدى.
وربيتالىق توپتاۋ ءارقايسىسىندا 36 سپۋتنيكتەن تۇراتىن 18 كەڭىستىكتەن تۇردى. بايقوڭىر، شىعىس عارىش ايلاقتارىنان جانە گۆيانا عارىش ورتالىعىنان ۇشىرىلدى.
2020-جىلى قۇرمانعازى اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك اكادەميالىق حالىق اسپاپتار وركەسترىنە، م. اۋەزوۆ اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك اكادەميالىق دراما تەاترىنا، اباي اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك اكادەميالىق وپەرا جانە بالەت تەاترىنا، م. لەرمونتوۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك اكادەميالىق ورىس دراما تەاترىنا جانە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق كىتاپحاناسىنا «ۇلتتىق» مارتەبەسى بەرىلدى.
2020 -جىلى قازاقستان رەسپۋبليكاسى مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگىنىڭ قولداۋىمەن جامبىل اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك فيلارمونياسىنىڭ 85 جىلدىق مەرەيتويىنا ارنالعان Philarmonic New Year Fest-2020 ءبىرىنشى قىسقى فەستيۆالىنىڭ اشىلۋ سالتاناتى ءوتتى.
فەستيۆالدىڭ ماقساتى - الەمدىك كلاسسيكالىق مۋزىكانىڭ ءھام ۇلى قازاق ونەرىنىڭ رۋحاني قاراشاڭىراعىنا اينالعان جامبىل اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك فيلارمونياسىنىڭ مەرەيتويىن اتاپ ءوتۋ جانە 85 جىل ىشىندە وسى ۇجىمدا ەڭبەك ەتكەن ۇلى ەسىمدەردى ۇلىقتاپ، مۋزىكا ونەرىنىڭ وزىق ۇلگىلەرىن ناسيحاتتاۋ.
