تاؤةلسئزدئك شةجئرةسئ: 1998- جئل -حالئق تذتاستئعئ مةن ذلتتئق تاريحي تانئمعا ةرةكشة نازار اؤدارئلعان جئل

ماسةلةن، 1997- جئلدئ ةلباسئ «قوعامدئق كةلئسئم جانة ساياسي قؤعئن-سذرگئن قذرباندارئن ةسكة الؤ» جئلئ دةپ جاريالاسا، 1998- جئل - «حالئق بئرلئگئ مةن ذلتتئق تاريح» جئلئ، ال 1999- جئل - «ذرپاقتار بئرلئگئ مةن ساباقتاستئعئ» جئلدارئ دةپ اتالئپ ءوتئلدئ.
باسپا سوزدة جاريالانعان ءبئر سذحباتئندا بةلگئلئ جازؤشئ، قوعام جانة مةملةكةت قايراتكةرئ ءابئش كةكئلبايةأ اتالعان «حالئق بئرلئگئ مةن ذلتتئق تاريح جئلئ» دةپ جاريالانؤدئث ماثئز-ماقساتئن بئلاي دةپ تذسئندئرةدئ: «ونئث ماقساتئ - قازاق مةملةكةتتئلئگئمئزدئث تاريحي توركئندةرئنة، ونئث باسئنان وتكةن قيلئ كةزةثدةردئث وبةكتيأتئ جانة سؤبةكتيأتئ سةبةپتةرئنة، سول ارقئلئ بذگئنگئ ةگةمةندئگئمئز بةن تاؤةلسئزدئگئمئزدئث تاريحي-قذقتئق نةگئزدئلئگئنة الةؤمةتتئث كوزئن جةتكئزؤ ةدئ. بذل دا تذسئنئستئكپةن قابئلدانئپ، قولداؤ تاپتئ. اتالمئش ةكئ جئل دا - تةؤةلسئزدئكتئث نئعايئپ، رةفورمانئ ورگة باستئرؤدئث بئردةن-ءبئر كةپئلئ - قوعامدئق، كةلئسئم مةن حالئق بئرلئگئ ةكةندئگئن دالةلدةدئ. جاثا ةكونوميكالئق قارئم-قاتئناستاردئث ورنئعؤئ كةزئندة ورئن الماي قويمايتئن الةؤمةتتئك قيئندئقتار تذسئندا ذلتتئق تذتاستئقتئ ساقتاؤ ذرپاقتاردئث ةزارا ئقپالداستئعئن ءتيئمدئ ذيلةستئرؤدئث اتقارار ماثئزئ زور. وسئ تذرعئدان ذستئمئزدةگئ جئل «ذرپاقتار بئرلئگئ مةن ساباقتاستئعئ» جئلئ دةپ اتالدئ. ةلباسئنئث بذل ءذش باستاماسئنئث دذنيةگة كةلؤ سةبةبئ مةن كةزدةگةن ماقساتتارئ وسئنداي».
ال مةملةكةت باسشئسئ نذرسذلتان نازاربايةأ اتالمئش جئلدئث جاريالانؤئ ماثئزدئلئعئنا توقتالا كةلة، وسئ جئلئ دا تذعئردان تايسا دا سانادان ءالئ ئسئرئلا قويماعان توتاليتاريزم يدةولوگياسئن اشكةرةلةؤدئ جالعاستئرا تذسةتئندئگئمئزدئ العا تارتقان بولاتئن. «توتاليتاريزمگة حالئقتئث تذتاستئعئنئث قاجةتئ جوق. ول ذلت ماسةلةسئن قولدان قيئنداتئپ، حالئقتاردئث ءبئر-بئرئنة سةنئمسئزدئگئن، كذدئكشئلدئگئن ارتتئرؤعا مذددةلئ. حالئقتئث ءبئر توبئن ءبئر توبئنا، ءبئر تابئن ءبئر تابئنا ايداپ سالؤعا مذددةلئ. ويتكةنئ، ذرةيگة بوي الدئرعان ونداي قوعامدئ بيلةؤ جةثئلگة تذسةدئ. توتاليتاريزمگة ذلتتئق تاريحتئث دا قاجةتئ جوق. ول ذلتتئث تاريحي جادئن جويئپ، ماثگذرتتئك پسيحولوگيانئ ورنئقتئرؤعا مذددةلئ. ويتكةنئ، وتكةنئن بئلمةيتئن حالئقتئث وزئنة سةنئمئ بولمايدئ. ال وزئنة سةنئمئ از حالئقتئ ايتقانعا كوندئرؤ، ايداعانعا جذرگئزؤ جةثئلگة تذسةدئ. توتاليتارلئق قوعام اتاؤلئنئث اثسايتئنئ دا سول.
ءبئز ءوز تاريحئمئزدئ وزگةلةر تذرماق، وزئمئزگة دة تولئق تانئتا الماي كةلة جاتقان حالئقپئز. زةرتتةمةسةك، جازباساق، جاريالاماساق كئم، نة دةپ تانيدئ؟ قالاي مويئندايدئ؟ الاثدايتئن ةشتةثة جوق. جازئثئزدار. جاريالاثئزدار. شئن جاقسئ بولسا، شةتةل تئلدةرئنة، اسئرةسة، اعئلشئن تئلئنة اؤدارتؤدئ دا ويلاستئرامئز. قازاق تاريحئندا قازاق ذيالاتئن ةشتةثة جوق»، - دةپ اتاپ ءوتتئ ةلباسئ نذرسذلتان ءابئش ذلئ نازاربايةأ 1998- جئلدئث 17- ناؤرئزئندا رةسپؤبليكامئزدئث ونةر، مادةنيةت جانة عئلئم سالاسئنداعئ شئعارماشئلئق زيالئ قاؤئمئنئث تانئمال وكئلدةرئمةن كةزدةسؤ بارئسئندا.
راسئندا دا، وسئدان 13 جئل بذرئنعئ تئندئرئلعان ئستةردئث ءوزئ ءبئر توبة. اسئرةسة، تاريح تانئمئنا قاتئستئ قئرؤار شارالار اتقارئلدئ. ارعئ-بةرگئ تاريحي تذلعالار قايتا جاثعئرئپ، ولاردئ ذلئقتاؤ جذزةگة استئ. ذلتتئق تاريحقا قاتئستئ ئزدةنئستةر ورئستةلئپ، ارحةولوگيالئق، ارحةوگرافيالئق، ةتنولوگيالئق ةكسپةديسيالار ذيئمداستئرئلئپ، عئلئم اكادةمياسئنئث سةسسياسئ، كوپتةگةن عئلئمي-پراكتيكالئق كونفةرةنسيالار وتكئزئلدئ. حالئقتئث تاريحي ساناسئن تةرةثدةتؤگة، جاثاشا قالئپتاستئرؤعا جاعدايلار جاسالئپ، مادةني ئزدةنئستةرگة كةث جول اشئلدئ. «قازاقستان تاريحئ: زةرتتةؤلةر، قذجاتتار»، «قازاقستان تاريحئ: ادةبي حرونيكا»، «قازاقستان ةتنوستارئ» سةرياسئمةن كئتاپتار شئعارؤ، 6 تومدئق «قازاقستان ذلتتئق ةنسيكلوپةدياسئنئث» تومدارئ بويئنشا تذتاس كئتاپحانالار جارئق كوردئ. شئعئس تاريحئ، تذركئ حالئقتارئ مةن قازاق حالقئنئث وتكةنئ تؤرالئ ارعئ-بةرگئ ءبئلئمپازداردئث ئرگةلئ ةثبةكتةرئن مذمكئندئگئمئزشة قالدئرماي باسئپ شئعارؤعا كذش سالئندئ.
راسئندا، دا باستاپقئ جئلدارئ كةثةستئك يدةولوگيانئث ئقپالئنان اسا اجئراي قويماعان تذستا ءبئر جاعئنان ةكونوميكالئق كذيزةلئس جاعادان الئپ، ةلدئث وزةكتئ تانئمئنا ذمتئلئسئنا كوپ كةدةرگئ كةلتئرگةنئ انئق ةدئ. ونئث ذستئنة ةكونوميكالئق تاؤةلسئزدئكتئث تاثئ اتپايئنشا، ةلدئث ساياسي سالماعئ دا ايقئن بولمايتئنئ بةلگئلئ. وسئ تذرعئدان العاندا پرةزيدةنتتئث «قازاقستان-2030» ستراتةگياسئ ةلدئث ذزاق مةرزئمدئ ةكونوميكالئق ماقساتتارئن ناقتئلاپ قانا قويماي، وعان تذتاس قوعامدئ جذمئلدئرا ءتذسؤدئث ماثئزدئلئعئن ارتتئردئ. بذل رةتتة تاؤةلسئزدئگئمئزگة جةتئنشئ جئلدئث جةتئستئگئ دة جاثا مةملةكةت ءذشئن اؤئز تولتئرئپ ايتارلئقتاي بولاتئن. ةل ئرگةسئ بذتئندةلدئ، حالئقارالئق قاتئناسئمئز دامئپ، شةت مةملةكةتتةرمةن بايلانئس كذشةيدئ. ةكونوميكالئق سةرپئلئسكة جان ءبئتئپ، رؤحاني جاثعئرؤعا دا جول اشئلدئ.
1998- جئلئ باس قالامئزعا اينالعان اقمولاعا استانا اتئ بةرئلدئ. قازاقستاننئث جاثا استاناسئن اباتتاندئرؤ ءئسئ اسا قارقئن الدئ. ةلباسئنئث استانا يدةياسئنئث جذزةگة اسؤ بارئسئنا وراي سول كةزدةگئ ةلوردا اكئمئ ادئلبةك جاقسئبةكوأ بئلاي دةپ ةسكة الادئ: «ءبئر كذنئ ةلباسئنئ ذزاق ساپاردان كذتئپ الدئق. تؤرا اؤةجايدا پرةمةر-مينيستر ةكةؤئمئزدئ ماشيناسئنا وتئرعئزئپ الدئ. ةلوردا اتاؤئن وزگةرتؤ تؤرالئ ويدئث پئسكةن كةزئ. كةزدةسؤلةردة دة بذل تؤرالئ ايتئپ جذرگةن. ءبئراز ءذنسئز وتئرئپ... «مذمكئن، استانا دةپ اتارمئز؟ قاناتتئ ءسوز سياقتئ. بولاشاققا دةگةن تالپئنئسئمئزدئث سيمأولئ بولار ةدئ» دةدئ. ادةتتةگئدةي، پرةزيدةنتتئث سوزئنةن كةيئن ءبئز ءبئراز ءذنسئز قالدئق. نذرسذلتان ءابئش ذلئ «بذگئن رةزيدةنسياعا كةلئثدةر. سوندا سويلةسةمئز» دةدئ.
كةشكة اثگئمة جالعاستئ. استانا ءذشئن پرةزيدةنت بئرنةشة مئسالدار كةلتئردئ. ءبئراق زاث بويئنشا، قالالئق ءماسليحات دةپؤتاتتارئنئث قولداؤئ كةرةك بولاتئن. قولداؤ كورسةتئلدئ دة. 1998- جئلعئ 6- مامئردا قالالئق ءماسليحاتتئث سةسسياسئندا دةپؤتاتتار قالا اتاؤئن استاناعا اؤئستئرؤ تؤرالئ ءبئرجاقتئ شةشئم قابئلدادئ». بذدان كةيئنگئ كةزدةرئ دة استانانئث قالا مارتةبةسئنة سايكةس جاثعئرتؤ جذمئستارئ جالعاسئن تاپتئ. ةلوردانئث تورئنةن قازاقتئث ءذش ذلئ تذلعاسئ تولة، قازئبةك جانة ايتةكة بيلةرگة ةسكةرتكئش تذرعئزئلئپ، بابالار الدئنداعئ ذلكةن ءبئر پارئز ورئندالدئ.
وسئ جئلئ اتقارئلعان باستئ شارالاردئث ءبئرئ - جئل سوثئنا تامان ةلدةگئ زةينةتاقئ رةفورماسئنا تئث قادامدار باستالدئ. بذل رةتتة ةلئمئزدة 1998- جئلعا دةيئن قولدانئستا بولعان ئنتئماقتاستئق زةينةتاقئ جذيةسئن سول كذيئندة ساقتاپ قالؤ، ةكونوميكاداعئ جانة سوعان سايكةس رةسپؤبليكانئث الةؤمةتتئك سالاسئنداعئ داعدارئستئق قذبئلئستاردئث شيةلةنئسؤئنة اكةلؤئ مذمكئن ةدئ. بذل رةتتة ت م د ةلدةرئنئث ئشئندة قازاقستان ءبئرئنشئ بولئپ جوسپارلئ تذردة زةينةتاقئمةن قامتاماسئز ةتؤدئث جيناق جذيةسئنة ءوتؤدئ باستادئ. زةينةتاقئ رةفورماسئن ئسكة اسئرؤدئث نةگئزگئ ماقساتئ، زةينةتاقئ جارنامالارئنئث دةربةستةندئرئلگةن ةسةبئ ارقئلئ، ةثبةك ذلةسئنئث زةينةتاقئعا سايكةس، ساي كةلةتئن قارجئلئق جاعئنان تذراقتئ جانة ادئلةتتئ جذيةسئن قالئپتاستئرؤ بولدئ.
سونئمةن قاتار، 1998 وقؤ جئلئندا 88 ذمئتكةرگة ق ر پرةزيدةنتئنئث «بولاشاق» ستيپةندياسئ تاعايئندالدئ. ال سول جئلدئث مامئر ايئندا ةلئمئزدةگئ شارؤاشئلئق سؤبةكتئلةرئنئث جالاقئ قارئزئ 55 ميلليارد تةثگةنئ قذرادئ. رةسپؤبليكادا 544 كاسئپورئن جذمئسئن تولئق توقتاتئپ، 327 جارتئلاي جذمئس كةستةسئنة كوشكةن. 1998- جئلئ ةلئمئزگة 2 ميلليارد دوللارعا جؤئق شةتةل ينأةستيسياسئ كةلسة، جةلتوقسان ايئندا ةلئمئز أاليؤتالئق رةزةرأتةردئ قولداؤ ءذشئن حالئقارالئق أاليؤتا قورئنان 154،7 ميلليون دوللار نةسية الدئ. سونئمةن...
1998- جئلدئث ةنشئسئندة:
- 21- قاثتار - ق ر پرةزيدةنتئ ن.نازاربايةأ ماسكةؤدة «تورتةؤدئث شارتئنا» (قازاقستان، قئرعئزستان، بةلارؤس جانة رةسةي) قاتئسؤشئ ةلدةردئث كوشباسشئلارئنئث كةزدةسؤئنة قاتئستئ. كةزدةسؤ بارئسئندا ءبئرئثعاي كةدةن كةثئستئگئن قذرؤ تؤرالئ قازاقستان كوشباسشئسئنئث باستاماسئ قولداؤ تاپتئ؛
- 30 - قانتار - 2 - اقپان - ق ر پرةزيدةنتئ ن.ا.نازاربايةأ داأوستا (شأةيساريا) وتكةن دذنيةجذزئلئك ةكونوميكالئق فورؤمنئث جذمئسئنا قاتئستئ. ةلباسئ فورؤمدا كاسپيي تةثئزئنئث كومئرسؤتةگئ شيكئزاتئن يگةرؤ جانة تاسئمالداؤ ماسةلةلةرئ جونئندة بايانداما جاسادئ. فورؤم بارئسئندا ن.نازاربايةأ شأةيساريا كونفةدةراسياسئنئث پرةزيدةنتئ فلاأيو كوتتيمةن، برازيليا پرةزيدةنتئ ف.ةنريكة كاردوزؤمةن جانة بولگاريا پرةزيدةنتئ پةتر ستويانوأپةن كةزدةسؤ وتكئزدئ. بذل كةزدةسؤلةردة بانك ئستةرئن، شاعئن جانة ورتا كاسئپكةرلئكتئ وركةندةتؤ، اؤئل شارؤاشئلئعئ ونئمدةرئن وثدةؤ، مينةرالدئ رةسؤرستاردئ ءوندئرؤ جانة ذقساتؤ سالالارئنداعئ ئنتئماقتاستئقتئ دامئتؤ ءذشئن وسئ ةلدةردئث جةكةمةنشئك كومپانيالارئنئث قارجئ رةسؤرستارئن تارتؤ ماسةلةلةرئ تالقئلاندئ؛
- 13- اقپان - ق ر پرةزيدةنتئ ن.ا.نازاربايةأ الماتئدا قازاقستانعا مةملةكةتتئك ساپارمةن كةلگةن يسپانيا كورولئ حؤان كارلوس І-مةن كةزدةستئ. پرةزيدةنت ن. نازاربايةأ يسپانيا كورولئن قازاقستانداعئ رةفورمالاردئث بارئسئمةن جانة ةلئمئز دامؤئنئث بولاشاعئمةن تانئستئردئ. مةملةكةت باسشئلارئ ءبئرقاتار حالئقارالئق ماسةلةلةر بويئنشا پئكئر الماسئپ، دذنيةجذزئلئك ساياساتتئث كوكةيتةستئ پروبلةمالارئ جونئندة كوزقاراستارئنئث جاقئندئعئن كورسةتتئ. اثگئمة كةزئندة ةكئ جاق تا ةلةؤلئ مذمكئندئكتةرئ بار قازاقستان - يسپانيا قاتئناستارئنا ةرةكشة كوثئل ءبولدئ. ن.نازاربايةأ رةسپؤبليكامئزدئث ةكئ مةملةكةت اراسئنداعئ ساياسي جانة ةكونوميكالئق ئنتئماقتاستئعئن جانداندئرؤعا مذددةلئ ةكةندئگئن اتاپ ءوتتئ. يسپانيانئث پرةمةر-ءمينيسترئ ح.م.ازناردئث بئلتئر قازاقستانعا كةلگةن ساپارئنئث ماثئزئن جوعارئ باعالادئ؛
- 12- ناؤرئز - ق ر پرةزيدةنتئ ن.ا.نازاربايةأ قازاقستانعا رةسمي ساپارمةن كةلگةن موثعوليانئث پرةزيدةنتئ ن.باگابانديمةن كةزدةستئ. پرةزيدةنت سارايئنئث سالتانات زالئندا ةكئجاقتئ قذجاتتارعا قول قويؤ ءراسئمئ بولدئ. ن.نازاربايةأ پةن ن.باگاباندي قازاقستان مةن موثعوليانئث دوستئق قاتئناستارئ مةن ئنتئماقتاستئقتئ ونان ءارئ دامئتؤ تؤرالئ بئرلةسكةن دةكلاراسياعا قول قويدئ. بذل قذجاتتا تاؤار مةن كاپيتالدئث ءتيئمدئ قوزعالئسئنا، ةلدةر اراسئنداعئ كولئك پةن كوممؤنيكاسيا قاتئناستارئن دامئتؤعا، بارلاؤ، قازبا بايلئقتارئن تابؤ جانة وثدةؤ، اؤئل شارؤاشئلئعئ مةن مال شارؤاشئلئعئنداعئ شاعئن جانة ورتا بيزنةستئ دامئتؤ سالاسئنداعئ ئنتئماقتاستئققا ارنالعان پارمةندئ ءئس-شارالاردئ جذرگئزؤگة كةلئستئ؛
- 26- ناؤرئز - ق ر پرةزيدةنتئ ن.ا.نازاربايةأ تاشكةنتتة وتكةن ورتا ازيا مةملةكةت باسشئلارئ سامميتئنة قاتئستئ. كةزدةسؤ ناتيجةسئندة ورتا ازيا ةكونوميكاسئنا ارنالعان ارنايئ باعدارلاما تؤرالئ تاشكةنتتئك دةكلاراسيا (س پ ة ك ا) قابئلداندئ؛
- 9-10- ءساؤئر - ق ر پرةزيدةنتئ رةسةيگة جذمئس ساپارئمةن باردئ. رةسةي پرةزيدةنتئ ب.ةلسينمةن كةزدةسؤ بارئسئندا قازاقستان-رةسةي قارئم-قاتئناستارئ جانة كاسپيي تةثئزئنئث قذقئقتئق مارتةبةسئ ماسةلةلةرئن تالقئلادئ؛
- 15- ءساؤئر - ق ر پرةزيدةنتئ ن.ا.نازاربايةأ قازاقستانعا رةسمي ساپارمةن كةلگةن بةلگيا پرةمةر-ءمينيسترئ جان-ليؤك دةانمةن كةزدةستئ؛
- 6 - مامئر - قازاقستان پرةزيدةنتئ نذرسذلتان نازاربايةأ «قازاقستان رةسپؤبليكاسئنئث استاناسئ - اقمولا قالاسئن قازاقستان رةسپؤبليكاسئنئث استاناسئ - استانا قالاسئ دةپ قايتا اتاؤ تؤرالئ» جارلئققا قول قويدئ. ن.نازاربايةأ استانا جايئنداعئ ءوزئنئث «ةؤرازيا جذرةگئندة» اتتئ كئتابئندا بئلاي دةپ ةسكة الادئ:
«بذعان دةيئن دة بذل قالانئ قالاي اتاؤ تؤرالئ ءسوز كوپ بولدئ. تذرلئ ذسئنئستار ايتئلدئ. قالانئ ةلدئث اتئمةن قازاقستان دةپ اتاؤ جونئندة، باسقا دا، سونئث ئشئندة نذرسذلتان دةپ اتاؤ كةرةك دةگةن دة ذسئنئستار بولدئ. بذل قالا، قازاقستاننئث جاثا استاناسئ مةنئث ماقتانئشئم ةدئ، سوندئقتان ونئث اتاؤئن سان قذبئلتؤعا جول بةرة المايتئن ةدئم. وندا اقمولانئ قالاي اتاعان، ءدال ايتقاندا قالاي دةپ قايتا اتاعان ءجون؟ ول اتاؤ قازاقستاندئقتاردئث، ةلئمئزدئث بارشا ذلتئ مةن ذلئسئنئث عانا ةمةس، كئرپياز شةتةلدئكتةردئث دة كوثئلئنةن شئعؤئ كةرةك. مذمكئن قاراوتكةل دةرمئز؟ الماتئ وزئمةن ءبئر اتتاس الماتئ شاتقالئنئث اتئمةن اتالعان عوي. الدة ةسئل مة؟ سارئ ارقا ما؟ ءبئراق كوكةيگة قونار ةمةس. ءوزئمئزدئث ءداستذرلئ، قالاؤلئ، ءبئراق تئم ةسكئ اتاؤلارئمئز بذگئنگئ استانانئ كوشئرؤمةن جانة قازاقستاندا ءجذرئپ جاتقان باسقا دا زور وزگةرئستةرمةن بايلانئستئ جالپئ كوثئل اؤانئنا جاؤاپ بةرة الماي تذرعاندئعئنان بولار.
شئنئن ايتقاندا، استانانئث اتئن اؤئستئرؤ ذدايئ ويئمنان شئقپاي، ات ئزدةؤمةن بولدئم. ءسويتئپ جذرگةندة ءبئر جولئ...ءبئر جولئ تذندة، دالئرةك ايتسام، ساعات تذنگئ ةكئدة استانا دةگةن اتاؤ ويئما ساپ ةتئپ، كوكةيئمة قونا كةتكةنئ. استانا دةگةنئمئز استانا! قازاقشا ادةمئ ةستئلةدئ. قوماقتئ، اؤئز تولادئ، قئسقا دا نذسقا، اؤةزدئ. ورئسشا دا، اعئلشئنشا دا سولاي ةستئلةدئ. بذل اتاؤدا باتئلدئق، مئعئمدئق جانة ايقئندئق رةثك بار. استانا! ءسويتئپ، ءتذن ورتاسئندا كةلگةن وي قازاقستان استاناسئنئث جاثا اتاؤئ استانا كوكةيگة ءبئرجولاتا ذيالادئ. استانا وسئ ءسوزدئث تؤرا ماعئناسئندا ناعئز استاناعا اينالدئ. جاثا تاؤةلسئز مةملةكةت قازاقستان رةسپؤبليكاسئنئث استاناسئنا. ايتپاقشئ، سول كذنئ «قازاقستان رةسپؤبليكاسئنئث استاناسئ استانا قالاسئندا سارئ ارقا جانة الماتئ اؤداندارئن قذرؤ تؤرالئ» جارلئق قابئلداندئ. ءسويتئپ، استانا قالاسئنئث كارتاسئندا ةكئ اؤدان پايدا بولدئ. ولار استانانئ ةكئ ءبولئپ تذرعان جوق، قايتا ءبئرتذتاس بئرئكتئرئپ تذر...»؛
- 3 - شئلدة - استانادا شاثحاي جانة ماسكةؤ كةلئسئمئنة قاتئسؤشئ بةس مةملةكةت باسشئلارئنئث كةزدةسؤئ ءوتتئ. كةزدةسؤ بارئسئندا شةكارا ايماعئنداعئ اسكةري سالاداعئ سةنئمدئلئكتئ نئعايتؤ تؤرالئ شاثحاي جانة شةكارا ايماعئنداعئ قارؤلئ كذشتةردئ ازايتؤ تؤرالئ ماسكةؤ كةلئسئمدةرئنئث ورئندالؤ بارئسئن تالقئلادئ؛
- 4- شئلدة - استانادا ق ر پرةزيدةنتئ ن.ا.نازاربايةأ پةن ق ح ر ءتوراعاسئ جياث زئمين قازاقستان-قئتاي شةكاراسئ تؤرالئ قوسئمشا كةلئسئمشارتقا قول قويدئ؛
- 6 - شئلدة - ق ر پرةزيدةنتئ ن.ا.نازاربايةأ رةسةيگة جذمئس ساپارئمةن باردئ. ساپار بارئسئندا ن.ا.نازاربايةأ رةسةي پرةزيدةنتئ ب.ةلسينمةن جانة پرةمةر-مينيستر س.كيريةنكومةن كةزدةستئ؛
- 22- قئركذيةك - ق ر پرةزيدةنتئ ن.ا.نازاربايةأ يتالياعا رةسمي ساپارمةن باردئ. ساپار بارئسئندا يتاليا پرةزيدةنتئ و.ل.سكالفارومةن جانة مينيسترلةر كةثةسئنئث ءتوراعاسئ ر.پروديمةن كةزدةستئ. ن.نازاربايةأتئث 1998- جئلعئ قئركذيةكتة يتالياعا رةسمي ساپارئ ةكئ جاقتئ قاتئناستاردئ ودان ءارئ تةرةثدةتؤگة ئقپال ةتتئ. ول يتاليا پرةزيدةنتئ و.ل.سكالفارومةن، مينيسترلةر كةثةسئنئث ءتوراعاسئ ر.پروديمةن، أاتيكاننئث جانة ريمدئككاتوليكتئك شئركةؤدئث باسشئسئ پاپا ІІ يوان پاأةلمةن كةلئسسوزدةر جذرگئزدئ. قاسيةتتئ تاق پةن قازاقستان رةسپؤبليكاسئ اراسئنداعئ ءوزارا تذسئنئستئك تؤرالئ كةلئسئمدئ ايرئقشا ءبولئپ ايتؤ كةرةك. قازاقستان وسئنداي قذجاتقا قول قويعان ت م د-داعئ تذثعئش مةملةكةت بولدئ. كةلئسئمگة قول قويئلعاننان كةيئن تاراتئلعان أاتيكاننئث رةسمي مالئمدةمةسئندة اتالعان كةلئسئمدئ جاساسؤ «تاريحي وقيعا» دةپ اتالدئ.
- 28- قئركذيةك - ق ر سئرتقئ ئستةر ءمينيسترئ ق.توقايةأ ب ذ ذ باس اسسامبلةياسئنئث 53- سةسسياسئندا ءسوز سويلةدئ. ق.توقايةأ بذذ باس حاتشئسئ ك.اننانمةن، ا ق ش پرةزيدةنتئنئث كاسپيي تةثئزئنئث ةنةرگورةسؤرستارئن يگةرؤ جونئندةگئ كةثةسشئسئ ر.مورنينگستارمةن، ءازئربايجاننئث سئرتقئ ئستةر ءمينيسترئ ت.زؤلفؤگاروأپةن، أةتنامنئث - نگؤةن مانح كاممةن، يراننئث - ك.حاررازيمةن، كيپردئث - ي.كاسؤليدةسپةن، كؤأةيتتئث - س.اس-ساباحپةن، سينگاپؤردئث - س.جاياكؤمارمةن، فيليپپيننئث - ل.سيازانمةن، اؤعانستاننئث سئرتقئ ئستةر أيسة-ءمينيسترئ - ا.ابدؤللامةن، ءذندئستاننئث مةملةكةتتئك ءمينيسترئ - أ.رادجةمةن كةزدةستئ.
- 29 - قازان - انكارادا قازاقستان پرةزيدةنتئ ن.ا.نازاربايةأ، ءازئربايجان - گ.اليةأ، گرؤزيا - ة.شةأارنادزة، وزبةكستان - ي.كارئموأ، تذركيا - س.دةميرةل كاسپييلئك جانة ورتا-ازيالئق مذنايدئ الةمدئك نارئققا «أوستوك-زاپاد» ءدالئزئ ارقئلئ تاسئمالداؤ تؤرالئ دةكلاراسياعا قول قويدئ؛
- 30-31 - قازان - ق ر پرةزيدةنتئ ن.ا.نازاربايةأ وزبةكستانعا رةسمي ساپارمةن باردئ. ساپار بارئسئندا وزبةكستان پرةزيدةنتئمةن كةزدةسئپ، ءبئرقاتار قذجاتتارعا قول قويدئ؛
- 22- جةلتوقسان - ق ر پرةزيدةنتئ ن.نازاربايةأ «قازاقستان رةسپؤبليكاسئندا زةينةتاقئمةن قامسئزداندئرؤ تؤرالئ» زاثعا قول قويدئ.