قازاقپارات كذنتئزبةسئ. 14 -ءساؤئر

14 -ءساؤئر، سةنبئ. اتاؤلئ كذندةر، وقيعالار، ةسئمدةر
بيرماداعئ سؤ فةستيأالئ - جاثا جئل مةرةكةسئ. بذل كذنئ ادامداردئث ءبئر-بئرئنة سؤ شاشؤ ءداستذرئ قالئپتاسقان. «كوپ ادامدئ سؤعا مالشئندئرساث، سوعذرلئم باقئتتئ وزئثة تارتاسئث» دةگةن تذسئنئك قالئپتاسقان.
ؤكراينانئث ئشكئ ئستةر مينيسترلئگئ مةملةكةتتئك اأتوكولئك ينسپةكسياسئنئث كذنئ.
ةستة قالار وقيعالار
19 جئل بذرئن (1993) قازاقستان رةسپؤبليكاسئنئث «جاپپاي ساياسي قؤعئن-سذرگئن قذرباندارئن اقتاؤ تؤرالئ» زاثئ قابئلداندئ.
15 جئل بذرئن (1997) قازاقستان رةسپؤبليكاسئنئث «اتوم ةنةرگياسئن پايدالانؤ تؤرالئ» زاثئ قابئلداندئ.
14 جئل بذرئن (1998) اقتوبة قالاسئنداعئ لةنين اتئنداعئ كوشةگة ايتةكة بي ةسئمئ بةرئلدئ.
12 جئل بذرئن (2000) الماتئ قالاسئنداعئ №162 قازاق ورتا مةكتةبئنة جازؤشئ ساپار بايجانوأتث ةسئمئ بةرئلدئ.
11 جئل بذرئن (2001) ةلباسئ ن.نازاربايةأتئث الماتئ وبلئسئنئث اكئمشئلئك ورتالئعئن تالدئقورعان قالاسئنا كوشئرؤ تؤرالئ جارلئعئ شئقتئ.
7 جئل بذرئن (2005) ستؤدةنتتةردئث І جينالئسئندا قازاقستان ستؤدةنتتةرئنئث اليانسئ قذرئلدئ. قوزعالئستئث باستئ ماقساتئ ءبئلئم ساپاسئن جوعارئلاتؤداعئ مةملةكةتكة قولداؤ كورسةتؤ، ستؤدةنتتةردئث قذقئعئ مةن قئزئعؤشئلئعئن قورعاؤ.
6 جئل بذرئن (2006) پاألودار قالاسئنداعئ №1 كوركةمسؤرةت مةكتةبئنة حالئقارالئق يؤنةسكو كلؤبئ مارتةبةسئ بةرئلدئ. مذعالئمدئك ذجئمنئث وقؤشئلاردا شئعارماشئلئق قابئلةتتئ دامئتا ءبئلؤئ، حالئقارالئق كورمةلةر مةن بايقاؤلارداعئ جاس سؤرةتشئلةر جةتئستئگئنئث ناتيجةسئ كوركةمسؤرةت مةكتةبئنة حالئقارالئق ذيئمنئث ايرئقشا باعاسئن اكةلدئ.
2 جئل بذرئن (2010) قازاقستان رةسپؤبليكاسئنئث پرةزيدةنتئ نذرسذلتان نازاربايةأقا «شئعئس-باتئس» ينستيتؤتئ بةكئتكةن بةيبئتشئلئك جانة پرةأةنتيأتئك ديپلوماتيا سئيلئعئ تاپسئرئلدئ.
«شئعئس-باتئس» ينستيتؤتئ 1980 - جئلئ حالئقارالئق قاتئناستاردا «قئرعي-قاباق» سوعئستئث كةلةثسئز سالدارلارئن ةثسةرؤ، ةؤرواتلانتيكالئق ايماقتا شيةلةنئستئ باسةثدةتؤ، ازاماتتئق قوعام قذندئلئقتارئن العا جئلجئتؤ ماقساتئمةن قذرئلعان بولاتئن.
«شئعئس-باتئس» ينستيتؤتئنئث بةيبئتشئلئك جانة پرةأةنتيأتئك ديپلوماتيا سئيلئعئ ا ق ش-تئث ةث بةدةلدئ ناگرادالارئنئث ءبئرئ جانة ول مةملةكةتتئك باسقارؤ، قاؤئپسئز الةم قذرؤ سالاسئنداعئ ةرةكشة جةتئستئكتةرئ ءذشئن ءارتذرلئ ةلدةردئث ساياسي جانة مةملةكةتتئك قايراتكةرلةرئنة بةرئلةدئ. بذدان بذرئن بذل ناگرادامةن ا ق ش پرةزيدةنتئ دج-بؤش-ذلكةن، چةحيا پرةزيدةنتئ أ.گاأةل، گةرمانيا كانسلةرئ گ.كول جانة باسقالار ماراپاتتالعان بولاتئن.
2 جئل بذرئن (2010) ءال-فارابي اتئنداعئ قازاق ذلتتئق ؤنيأةرسيتةتئندة ستؤدةنتتئك ينتةرنةت-پورتالئ ئسكة قوسئلدئ، اتالمئش جوبا ةلئمئزدةگئ جوعارئ وقؤ ورئندارئنداعئ 20 مئث ستؤدةنتئنئث باسئن قوسئپ وتئر.
پورتالدا ؤنيأةرسيتةت ئشئندة نةمةسة ودان تئس بولئپ جاتقان وقيعالار، ءتذرلئ مةرةكةلئك شارالار، ماثئزدئ تاقئرئپتاردا وتكةن دوثگةلةك ذستةلدةر مةن پئكئرسايئستار جانة تاعئ باسقا مالئمةتتةر جيناقتالعان. ءال-فارابي اتئنداعئ قازاق ذلتتئق ؤنيأةرسيتةتئنئث ستؤدةنتئ سايتتا 25 گ ب كولةمئندة ءوزئنئث өзінің Live&Edu اتتئ جةكة پوشتاسئن اشا الادئ. بذل قذرال ؤنيأةرسيتةت ستؤدةنتتةرئنة الئس جانة جاقئن ةلدةردةگئ دوستارئمةن، عئلئمي ارئپتةستةرئمةن online جذيةسئ نةگئزئندة سويلةسؤگة مذمكئندئك بةرةدئ.
سونداي-اق ستؤدةنتتةر «فورؤم» بولئمئندة ويلارئن اشئق ايتئپ، كةز كةلگةن سذراقتاردئ تالقئلاپ، قوعامدئق شةشئم قابئلداي الادئ.
ال Free soft بولئمئندة Microsoft بئرلةستئگئنئث ليسةنزياسئ بار MSDN باعدارلامالئق قذرالداردئ ذزدئك ستؤدةنتتةردئث تةگئن الؤئنا جاعداي جاسالعان.
ةسئمدةر
109 جئل بذرئن (1903-1964) اقئن، جازؤشئ، ذلئ وتان سوعئسئنئث ارداگةرئ ءابدئقادئروأ قالماقان دذنيةگة كةلدئ.
قئزئلوردا وبلئسئندا تؤعان. «ةثبةكشئ قازاق» گازةتئندة، قازاقستان جازؤشئلار وداعئندا، جامبئل مذراجايئندا قئزمةت اتقارعان. اقئننئث العاشقئ ولةثئ «سئرداريا» دةگةن اتپةن 1925 - جئلئ «ةثبةكشئ قازاق» گازةتئندة جارئق كورگةن. وسئدان باستاپ ولةث-جئرلارئ، اثگئمةلةرئ رةسپؤبليكالئق گازةت-جؤرنالداردا ءجيئ باسئلعان. ونئث «ةكپئن»، «شاحتةر»، «ماي» اتتئ ولةثدةر جيناعئ، «ساتبايةأ»، «كةلةس قئزئ»، «قاجئمذقان»، «ماقتاشئ قئز» اتتئ پروزالئق كئتاپتارئ جارئق كورگةن. جازؤشئنئث «قاجئمذقان» پوأةسئندة قازاق حالقئنئث اتاقتئ پالؤانئ، كلاسسيكالئق كذرةستئث دذنيةجذزئلئك چةمپيونئ قاجئمذقان مذثايتپاس ذلئنئث ءومئر جولئ قئزئقتئ دا تارتئمدئ باياندالعان. سونداي-اق ول بالالار ادةبيةتئنئث وركةندةؤئنة دة ذلةس قوسئپ، «ءومئرتايدئث اؤئلئ»، «تاپقئش»، «ءتاتتئ قاؤئن»، «امانتاي»، «الاتاؤدئث باؤئرئ» اتتئ ولةثدةر مةن اثگئمةلةرئن جازعان. كوركةم اؤدارما سالاسئندا شئعئس كلاسسيكاسئ «مئث ءبئر ءتذندئ»، شئعئس شايئرلارئ ءالئشةر ناؤايدئث، فيردوؤسيدئث، قئرعئز اقئنئ ا.توقامبايةأتئث شئعارمالارئن قازاق تئلئنة ءتارجئمالاعان.
«قئزئل جذلدئز» وردةنئمةن، مةدالدارمةن ماراپاتتالعان.
77 جئل بذرئن (1935-1986) جازؤشئ، فيلولوگيا عئلئمئنئث كانديداتئ مولداعاليةأ جايساثبةك دذنيةگة كةلدئ.
قوستاناي وبلئسئندا تؤعان. قازاق مةملةكةتتئك ؤنيأةرسيتةتئن (قازئرگئ ءال-فارابي اتئنداعئ قازاق ذلتتئق ؤنيأةرسيتةت) بئتئرگةن.
1968-1973- جئلدارئ قازاقستان جازؤشئلار وداعئندا ادةبي كةثةسشئ، 1973-1986 - جئلدارئ قازاقستان رةسپؤبليكاسئنئث ادةبيةت جانة ونةر ينستيتؤتئندا عئلئمي اعا قئزمةتكةر بولعان.
«جذرةك قازئناسئ»، «مامئراجاي جاز»، «سةنئث كوركةم اتئث»، «سامال جةل»، «تؤعان جةر كورئنئستةرئ» سةكئلدئ شئعارمالار جيناعئنئث، ب.مايلين، س.مذقانوأ، ع.مذسئرةپوأ شئعارمالارئنا ارنالعان ماقالالار اأتورئ. كوللةكتيأتةندئرؤ كةزئندةگئ حالئقتئث تذرمئس-احؤالئ، حالئقتار دوستئعئ، ةثبةگئ ونئث شئعارمالارئنان كورئنئس تاپتئ. «العاشقئ قوثئراؤ»، «جارئق كئلتئ» روماندارئندا ئ.التئنساريننئث ءومئرئ مةن شئعارماشئلئعئ، 19 - عاسئردئث II جارتئسئنداعئ قازاق قوعامئنئث جاعدايئ ءسوز ةتئلگةن. قازاق تئلئنة ل.ن.تولستويدئث، ي.ا.بؤنيننئث كةيبئر اثگئمةلةرئن اؤدارعان.
جازؤشئنئث كوپتةگةن شئعارمالارئ ت م د حالئقتارئ تئلدةرئنة اؤدارئلعان.
57 جئل بذرئن (1955-2006) جازؤشئ، اقئن، حالئقارالئق «الاش» سئيلئعئنئث يةگةرئ قذلاحمةت عابيدةن دذنيةگة كةلدئ.
شئعئس قازاقستان وبلئسئ اياگوز اؤدانئندا تؤعان. قازاق مةملةكةتتئك ؤنيأةرسيتةتئن (قازئرگئ ءال-فارابي اتئنداعئ قازاق ذلتتئق ؤنيأةرسيتةتئ)، ماسكةؤدةگئ ادةبيةت ينستيتؤتئنئث جوعارئ كؤرسئن بئتئرگةن.
«جالئن» باسپاسئنئث رةداكتورئ، قازاقستان باسپا، پوليگرافيا جانة كئتاپ ساؤداسئ ئستةرئ جونئندةگئ مةملةكةتتئك كوميتةتتة، قازاق تةلةديدارئندا، قازاقستان جازؤشئلار وداعئندا، «قازاق ءتئلئ» قوعامئندا، ءال-فارابي اتئنداعئ قازاق ذلتتئق ؤنيأةرسيتةتئندة، «قازاق جاستارئ جانة بيزنةس» بيرةسمي ورتالئعئنئث باس ذيلةستئرؤشئسئ، قازاقستان جازؤشئلار وداعئ باسقارماسئ ءتوراعاسئنئث ورئنباسارئ قئزمةتتةرئن اتقارعان.
«كوزئمنئث قاراسئ»، «اق باستاؤ» جئر جيناقتارئنئث، «ءذيئرئ جوق كوكجال» رومانئنئث، «كول تذبئنة كةتكةن ةل»، «ذرپاعئث ذزئلمةسئن»، «ةردئث سئنئ»، «سةرئنئث سوثعئ سالةمئ» كئتاپتارئنئث اأتورئ. شئعارمالارئ ورئس، پولياك، موثعول، شةشةن، ؤكراين، بةلارؤس تئلدةرئنة اؤدارئلعان.
101 جئل بذرئن (1911-1990) قازاق ك س ر-ئنئث ةثبةك سئثئرگةن مذعالئمئ، ك س ر و جوعارئ مةكتةبئنئث ذزدئگئ، ك س ر و حالئق اعارتؤ ءئسئنئث ذزدئگئ، فيلولوگيا عئلئمئنئث دوكتورئ، پروفةسسور، جازؤشئ، اؤدارماشئ شالابايةأ بةلگئباي دذنيةگة كةلدئ.
پاألودار وبلئسئ باياناؤئل اؤدانئندا تؤعان. اباي اتئنداعئ قازاق ذلتتئق پةداگوگيكالئق ينستيتؤتئن (اباي اتئنداعئ قازاق ذلتتئق پةداگوگيكالئق ؤنيأةرسيتةتئ)، لةنينگراد ؤنيأةرسيتةتئنئث اسپيرانتؤراسئن بئتئرگةن. جازؤشئ كوممؤنيستئك جؤرناليستيكا ينستيتؤتئندا، قازئرگئ اباي اتئنداعئ قازاق ذلتتئق پةداگوگيكالئق ينستيتؤتئندا، ءال-فارابي اتئنداعئ قازاق ذلتتئق ؤنيأرةسيتةتئندة جةمئستئ ةثبةك ةتكةن. تئرناقالدئ «تايجةگةن تاؤئندا» اتتئ پوأةسئ 1932 - جئلئ قازئرگئ «جذلدئز» جؤرنالئندا جارئق كورگةن. كةيئن «جةكپة-جةك» پوأةسئ، «ومئردة نة بولمايدئ» اثگئمةلةر مةن فةلةتوندار جيناعئ جارئق كورگةن. سونداي-اق اؤدارما سالاسئندا دا قالام تارتئپ، أ.بةلينسكيدئث ماقالالارئن، كورولةنكونئث «مئلقاؤ» پوأةسئن، م.گوركيدئث «جاستار مةن بالالار تؤرالئ» جيناعئن ءتارجئمالاعان. ول 1948 - جانة 1960 - جئلدارئ شئققان «قازاق ادةبيةت تاريحئنئث» ءبئرئنشئ تومئ اأتورلارئنئث ءبئرئ. جازؤشئنئث «قازاق پروزاسئنئث تاريحئ. «سيؤجةت جانة حاراكتةر»، «قازاق رومانئنئث تاريحئ» اتتئ مونوگرافيالارئ جارئق كورگةن.
1- دارةجةلئ وتان سوعئسئ، قئزئل جذلدئز وردةندةرئمةن، مةدالدارمةن جانة قازاق ك س ر جوعارعئ كةثةسئنئث قذرمةت گراموتاسئمةن ماراپاتتالعان.