قازاقستان مەن رەسەي اراسىندا تالاس بولعان 142 مىڭ توننا مۇنايدىڭ تاعدىرى شەشىلدى
بۇل تۋرالى بۇگىن ق ر پارلامەنتى سەناتىنىڭ جالپى وتىرىسىندا ەنەرگەتيكا ءمينيسترى قانات بوزىمبايەۆ ايتتى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.
جالپى وتىرىستا مينيستر قازاقستان مەن رەسەي ەلدەرىنىڭ ۇكىمەتتەرى اراسىنداعى «تۋيمازى - ومبى - نوۆوسيبيرسك-2» جانە «ومبى - پاۆلودار» ماگيسترالدىق مۇناي قۇبىرلارىنداعى تەحنولوگيالىق مۇنايدىڭ مارتەبەسىن ايقىنداۋ تۋرالى كەلىسىمدى راتيفيكاتسيالاۋعا بايلانىستى زاڭ جوباسىن تانىستىرعان بولاتىن.
«ك س ر و كەزىندە ەلىمىزدىڭ ماگيسترالدىق مۇناي جەلىسى ءبىرىڭعاي جۇيەدە بولاتىن. ءبىراق، كەڭەس ۇكىمەتى تاراعاننان كەيىن قۇبىرلار ءار مەملەكەتتىڭ اۋماقتىق قاعيداتى بويىنشا ءبولىنىپ كەتكەن ەدى. الايدا، «تۋيمازى - ومبى - نوۆوسيبيرسك-2» مۇناي قۇبىرىنىڭ قازاقستان بولىگىندەگى 62048 توننا تەحنولوگيالىق مۇنايدىڭ مەنشىك قۇقىعى ايقىندالماي قالىپ كەتكەن. سونىمەن قاتار، «ومبى - پاۆلودار» مۇناي قۇبىرىنىڭ رەسەي ۋچاسكەسىندە 141728 توننا تەحنولوگيالىق مۇنايدىڭ مەنشىگى دە شەشىلمەگەن ەدى»، - دەدى زاڭ جوباسىن تانىستىرعان قانات بوزىمبايەۆ.
دەگەنمەن، ونىڭ ايتۋىنشا، اتالعان مۇناي اۋماقتىق قاعيداتقا ناقتى تاپسىرىلماسا دا رەسەيدىڭ «ترانس نەفت» ج ا ق- ى مەن قازاقستاننىڭ «قازترانسويل» كومپانياسىنىڭ بالانسىنا بەرىلگەن. ياعني، «ومبى - پاۆلودار» مۇناي قۇبىرىنىڭ رەسەي ۋچاسكەسىندەگى 141728 توننا مۇناي شىن مانىندە «قازترانسويل» ا ق- نىڭ بالاسىندا، ال «تون-2» مۇناي قۇبىرىنىڭ قازاقستان اۋماعىنداعى 62048 مۇناي «ترانسنەفت» ج ا ق قاراماعىندا بولعان.
«ايتا كەتۋ كەرەك، 2017 -جىلدىڭ 9 - قاراشاسىندا جاسالعان قازاقستان مەن رەسەي ۇكىمەتىنىڭ اراسىنداعى «تون-2» مەن «ومبى - پاۆلودار» ماگيسترالدىق مۇناي قۇبىرىنداعى تەحنولوگيالىق مۇنايدىڭ مارتەبەسىن ايقىنداۋ تۋرالى كەلىسىم ەكى ەل اراسىنداعى كوپ جىلدىق ىنتىماقتىڭ ناتيجەسى. تەحنولوگيالىق مۇنايدى قايتارۋدا راسىمدەردى جەڭىلدەتۋ ماقساتىندا اتالعان كەلىسىممەن ءبىرىنشى، قازاقستان اۋماعىندا ورنالاسقان «تون-2» ماگيسترالدىق مۇناي قۇبىرىنداعى 62048 توننا مۇناي «قازترانسويل» اق- ىنا تيەسىلى.
ەكىنشىسى، ونىڭ ورنىنا رەسەي ۋچاسكەسىندە ورنالاسقان «ومبى - پاۆلودار» قۇبىرىنداعى مۇنايدىڭ ءدال سونداي 62048 تونناسى «ترانسنەفت» ج ا ق- تىڭ ەنشىلەس كومپانياسى «ترانسنەفتۋرال» ا ق- ىنا تيەسىلى. ءۇشىنشى، رەسەيلىك ۋچاسكەدەگى «ومبى - پاۆلودار» ماگيسترالدىق قۇبىرىنداعى مۇنايدىڭ 79880 تونناسى «قازترانسويل» كومپانياسىنا تيەسىلى بولىپ بەكىتىلگەن. سونىمەن قاتار، كەلىسىم كۇشىنەن ەنگەن كۇننەن باستاپ ەكى تاراپ ون اي ىشىندە «قازترانسويل» ا ق- ىنا تيەسىلى وسى 79880 توننا مۇنايدى «ومبى - پاۆلودار» قۇبىرى ارقىلى رەسەي اۋماعىنان قازاقستانعا بىرنەشە پارتيامەن جونەلتۋى قاجەت»، - دەدى ول.
ءمينيستردىڭ اتاپ وتۋىنشە، بۇل كەلىسىم قۇبىرلارداعى مۇناي اتالعان ۇيىمدارعا تيەسىلى ەكەندىگىن زاڭدى تۇردە ايقىندايدى. سونداي- اق، مۇنايدى مەنشىك يەلەرىنە تاپسىرۋداعى قاجەتتى ازاماتتىق- قۇقىقتىق جانە ۇيىمداستىرۋ راسىمدەرىن جەڭىلدەتۋگە مۇمكىندىك بەرىپ وتىر.
«ق ر- نىڭ قولدانىستاعى سالىق كودەكسىنە سايكەس مۇنايدى تاپسىرۋ راسىمىنە كورپوراتيۆتىك تابىس جانە قوسىلعان قۇن سالىقتارى، سونىمەن قاتار وزگە دە سالىقتار سالىنۋى ءتيىس. الايدا، كەلىسىمنىڭ 4 - بابىمەن «قازترانسويل» كومپانياسى اتالعان سالىقتاردان بوساتىلعان. سەبەبى بۇل وپەراتسيا مۇلىكتى ساتىپ الۋ مامىلەسى بولىپ تابىلمايدى. كەلىسىمدى راتيفيكاتسيالاۋ جانە ىسكە اسىرۋ بۇرىن تالاس بولىپ كەلگەن 141728 مىڭ توننا تەحنولوگيالىق مۇنايعا «قازترانسويل» ا ق- نىڭ زاڭدى يە بولۋىنا مۇمكىندىك بەرەدى. بۇل ءوز كەزەگىندە ەلىمىزدىڭ ەكونوميكاسىنا قوسىمشا پايدا اكەلەدى»، - دەدى ول.
ونىڭ سوزىنە قاراعاندا، قازىرگى كۇنى تەحنولوگيالىق مۇناي جەر قويناۋىن پايدالانۋشىلارعا قايتارىلمايدى. ولار اتالعان مۇنايدى قازاقستاننىڭ مۇناي ءوندىرۋ زاۋىتتارىنا جانە ەكسپورتقا جەتكىزۋگە مۇمكىندىك الادى. بۇل رەتتە مۇنايدىڭ كوممەرتسيالىق اينالىمىنان زاۋىتتاردى جىكتەۋدەن باسقا ق ر زاڭناماسىنا سايكەس بيۋدجەتكە ءتيىستى تولەمدەر تولەنەتىن بولادى.
ايتا كەتەرلىگى، سەنات دەپۋتاتتارى زاڭدى قولداپ داۋىس بەردى.
اۆتور: مارلان جيەمباي