«الماتى» اتاۋىنا 100 جىل تولدى

نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - بيىل وڭتۇستىك استانانىڭ «الماتى» اتالۋىنا 100 جىل تولىپ وتىر. جەتىسۋ وبلىستىق ريەۆوليۋتسيا كوميتەتى 1921 -جىلى 5 - اقپاندا ۆەرنىي قالاسىنىڭ اكىمشىلىك اتاۋىن «الماتى» دەپ اۋىستىرعان بولاتىن.

الماتى بەكىنىسىنىڭ ىرگەسى 1954 -جىلى اقپاندا قالانعان. قالاشىق 1967 -جىلدان باستاپ «ۆەرنىي» اتالىپ، تاريحي اتاۋى ءبىراز كومەستە قالدى. دەگەنمەن بۇل قالاشىقتىڭ ورنىندا قالا بولعانى ءارى ونىڭ «الماتى» دەپ اتالعانى جايىندا ورىس اسكەريلەرىنىڭ ءوزى جازىپ كەتكەن ەكەن.

ماسەلەن، مايور پەرەمىشەلسكي 1853 -جىلى كورپۋس كومانديرىنە جازعان حاتىندا بىلاي دەگەن:

جوعارى مارتەبەلىم، سىزگە الماتى شىڭىن بارلاۋدا تاپقان دەرەگىمدى جولداۋ مەن ءۇشىن ابىروي. ينجەنەر- پورۋچيك الەكساندرمەن الماتىنىڭ ءبىرىنشى جانە ەكىنشى شىڭىن شولىپ، مول تابيعي بايلىققا تاپ بولدىق. ورمانى قالىڭ، كوركى تاماشا، سۋى مەن جىلعاسى مول جەر ەكەن. توپىراعى تىڭ. ەسىك پەن تالعار اڭعارىنان اسىپ تۇسەدى. سوندىقتان الماتى ماڭىندا قونىس تەبۋدى قۇپ كوردىك. ديقانشىلىق پەن كۇزدىككە وتە قولايلى مەكەن.. . (راپورتتىڭ ءبىرىنشى بەتى توزىعى جەتىپ جىرتىلىپ قالعان، جازۋى كۇڭگىرت، كورىنبەيدى، جالعاسى جوق) . (دەرەك ق ر ورتالىق مەملەكەتتىك مۇراعاتىندا ساقتاۋلى تۇر، 3-قور، 7- ءىس) .

اتالمىش دەرەكتەن الاتاۋعا جاقىن بۇل اڭعاردىڭ جانە سوعان جاپسارلاس شىڭدى قازاقتاردىڭ «الماتى» دەپ اتاعانى، جەرگىلىكتى اتاۋدى ورىس شەندىلەردى دە قولدانعانىن بايقايمىز.

بەكىنىسكە نەگە «ۆەرنىي» اتاۋى بەرىلگەنى ءالى كۇنگە بەلگىسىز. ول جايلى اڭىز كوپ. ءبىراق قالاشىق تۇرعىندارى مەكەندى «ۆەرنىي» ەمەس، ەسىك، تالعار نە الماتى دەپ اتاعانى بايقالادى. ال «ۆەرنىي» اتاۋى اكىمشىلىك دەڭگەيىندە قالعان كورىنەدى.

قالاي دەسەك تە، قالاشىق 1921 -جىلى تاريحي اتاۋىنا قايتا ورالدى. ورتا عاسىر تاريحىندا بۇل ماڭدا «المالى» قالاسى بولعانى ايتىلادى. قازىرگى الماتى قالاسىندا جۇرگىزىلگەن ارحەولوگيالىق قازبا جۇمىستارىنان بۇل ماڭدا 1000 جىلدىق تاريحى بار كونە قالا جاتقانى بەلگىلى بولعان.

ال قالاشىققا «الماتى» اتاۋىنىڭ قايتا ورالۋىنا بولشيەۆيكتەر سەبەپ بولدى.

«ۆەرنىي» اتاۋى پاتشا ۇكىمەتىنىڭ ورتالىق ازيانى جاۋلاپ العانىن ەسكە سالادى، جەتىسۋ ءوڭىرىن وتارلاپ، سوعان دەگەن ادالدىقتى ءبىلدىرۋ ماقساتىندا بەرىلگەن. سوندىقتان قالانىڭ پرولەتاريات وكىلدەرى بۇل اتاۋدى الىپ تاستاپ، ورنىنا جەرگىلىكتى ەڭبەكتەنۋشى حالىقتىڭ تاريحي اتاۋى - «الماتىنى» قايتارۋدى ۇيعاردى. ەندى قاۋلىدا «بۇگىننەن باستاپ ۆەرنىي قالاسى الما- اتا قالاسىنىڭ ەڭبەكتەنۋشى حالقىنىڭ تىلىندە اتالاتىن بولادى، - دەلىنگەن جەتىسۋ وبلىستىق ريەۆوليۋتسيا كوميتەتىنىڭ №13ا قاۋلىسىندا.

ال ورتالىق مۇراعاتتا ساقتاۋلى تۇرعان بۇل قۇجاتتىڭ استىندا جەتىسۋ ريەۆوليۋتسيالىق كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى وراز جاندوسوۆ پەن حاتشى سىدىقوۆتىڭ قولى تۇر.

1927-1991 -جىلدارى الماتى قالاسى قازاق ك س ر- ءنىڭ استاناسى بولدى. كەيىن 1991-1997 -جىلدارى تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ استاناسى اتاندى.

massaget.kz