قازاقستاندىق Silk Way تەلەارناسى مەن قىتايلىق CGTN ش ى ۇ سامميتى مەن ەكىجاقتى ىنتىماقتاستىقتى تالقىلادى
استانا. قازاقپارات - «Silk Way» تەلەارناسى مەن قىتايلىق CGTN جاھاندىق تەلەۆيزيالىق جەلىسى توك-شوۋ وتكىزىپ، جۇرگىزۋشىلەر ساراپشىلارمەن بىرگە قازاقستان مەن قىتاي اراسىنداعى ەكىجاقتى ىنتىماقتاستىقتىڭ وزەكتى ماسەلەلەرىن، سونداي-اق ش ى ۇ سامميتىنىڭ كۇن ءتارتىبىن تالقىلادى.
توك-شوۋدىڭ قوناقتارى ا و س ش ك باس حاتشىسى قايرات سارىباي، «KazakhTourism» ۇ ك» اق باسقارما ءتوراعاسى قايرات ءسادۋاقاسوۆ، نازاربايەۆ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى سزيان دونگ جانە تەگەران ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى موحامماد ماراندي بولدى. جوبانى جۋرناليست اينۇر يمانعاليمەن بىرگە قىتايدىڭ تانىمال جۋرناليسى تيان ۆەي جۇرگىزدى.
شانحاي ىنتىماقتاستىق ۇيىمى (ش ى ۇ) تۋرالى
قايرات سارىباي ش ى ۇ- نىڭ ۇيىمعا مۇشە بارلىق مەملەكەتتەردەگى قاۋىپسىزدىكتى، تۇراقتىلىقتى جانە تۇراقتى دامۋدى ىلگەرىلەتۋدەگى بىرەگەي ءرولىن ەرەكشە اتاپ ءوتتى. ول ش ى ۇ- نىڭ سەنىمدى نىعايتۋداعى، اسىرەسە، اسكەري سالاداعى جەتىستىكتەرىن تىلگە تيەك ەتتى.
سونداي-اق، ا و س ش ك باس حاتشىسى ۇيىمعا مۇشە مەملەكەتتەر تاريحي سىن-قاتەرلەردى ىنتىماقتاستىق مۇمكىندىكتەرىنە اينالدىرا وتىرىپ، اۋماقتىق داۋلاردى ءساتتى شەشكەنىن اتاپ ءوتتى. بۇل سەنىم نەگىزى ش ى ۇ- نىڭ نازارىن قاۋىپسىزدىك ماسەلەلەرىنەن ەكونوميكا، ساۋدا، مادەنيەت جانە تەحنولوگيا سياقتى باسقا سالالارعا كەڭەيتۋگە مۇمكىندىك بەردى.
تەگەران ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى موحامماد ماراندي ش ى ۇ- عا مۇشە ەلدەردىڭ ىنتىماقتاستىعى نىعايا تۇسكەن سايىن بولاشاقتا ورتالىق ازيا ەلدەرى، سونىڭ ىشىندە قازاقستان دا ءوز ۇستانىمدارىن نىعايتىپ، ونىڭ حالىقارالىق ارەناداعى ءرولى بۇرىنعىدان دا ارتا تۇسەدى دەپ ەسەپتەيدى.
«ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» باستاماسى تۋرالى
«ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» باستاماسىنىڭ ترانسفورماتسيالىق اسەرى تالقىلاۋدىڭ نەگىزگى تاقىرىپتارىنىڭ بىرىنە اينالدى.
قايرات سارىباي «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول»، «ترانسكاسپي حالىقارالىق كولىك جولى» سياقتى جوبالار جانە بايلانىستى جاقسارتۋعا باعىتتالعان باسقا دا باستامالار بۇرىن تەڭىزگە شىعا المايتىن ايماقتاردى قۇرلىقپەن بايلانىسقان حابتارعا ءتيىمدى تۇردە اينالدىرىپ، ەكونوميكالىق دامۋ مەن ساياسي تۇراقتىلىققا ىقپال ەتكەنىن اتاپ ءوتتى.
قايرات سارىباي «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» باستاماسىنىڭ پراگماتيكالىق جانە ەرىكتى سيپاتىنا توقتالدى. ونىڭ پىكىرىنشە، بۇل ونى قاتىسۋشى ەلدەر ءۇشىن تارتىمدى ەتەدى. ول ەرىكتى قاتىسۋ پرينتسيپى ماڭىزدى ەكەنىن اتاپ ءوتتى، ويتكەنى ەلدەر قاتىسۋعا ءماجبۇر ەمەس، ونى ءوز مۇددەلەرىنە سۇيەنە وتىرىپ جاسايدى.
ا و س ش ك باس حاتشىسى سونداي-اق باستاماعا قاتىسۋدىڭ ەكى جاققا دا ءتيىمدى ەكەنىن اتاپ ءوتىپ، قازاقستان مەن قىتاي وسى جوبا ارقىلى ءتيىمدى ارىپتەستىك ورناتقانىن ايتتى.
«دەمەك، قازاقستان مەن قىتاي ءبىرىن-ءبىرى وسىلاي تاپتى. مەنىڭ ويىمشا، قازاقستان بولماعاندا قىتاي ءوزىنىڭ جاھاندىق مەگاجوباسىن مۇنداي دەڭگەيدە ىلگەرىلەتە الماس ەدى. كەرىسىنشە، قازاقستانعا شىعىسقا قوسىلۋ ارقىلى الەمدىك نارىقتارمەن بايلانىس قاجەت بولدى. دەمەك، ءوزارا مۇددە مەن تەڭ سەرىكتەستىككە نەگىزدەلگەن پراگماتيكالىق تاسىلدەر كوپ»، - دەدى قايرات سارىباي.
نازاربايەۆ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى سزيان دونگ قازاقستاننىڭ ەۋرازياداعى ستراتەگيالىق جاعدايىنا توقتالىپ، جارقىن جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن ۇزدىك مەملەكەتكە تەڭەدى.
ول قازاقستاننىڭ ءوز الەۋەتىن تولىق ىسكە اسىرۋ ءۇشىن ترانسكاسپي حالىقارالىق كولىك باعىتى، قورعاس جانە باتىس ەۋروپا-باتىس قىتاي ترانزيتتىك ءدالىزى سياقتى نەگىزگى باستامالاردىڭ ماڭىزدى ەكەنىن ايتتى.
تۋريزم جانە ۆيزاسىز كەلىسىمدەر تۋرالى
پروفەسسور دونگ ەكى ەل اراسىنداعى ءوزارا ۆيزاسىز كەلىسىمدەر ادامدار اراسىنداعى بايلانىس پەن تۋريزمدى ودان ءارى دامىتۋعا سەپتىگىن تيگىزگەنىن، بۇل قازاقستاننىڭ ەكونوميكالىق تۇراقتىلىعى مەن ءارتاراپتاندىرۋىنا ىقپال ەتەتىنىن اتاپ ءوتتى.
«Kazakh Tourism» باسقارما ءتوراعاسى قايرات ءسادۋاقاسوۆ قارقىندى دامىپ كەلە جاتقان تۋريزم سالاسى تۋرالى ءوز پىكىرىمەن ءبولىستى. ول ۆيزاسىز رەجيمنىڭ ەنگىزىلۋىنە جانە قىتايدا قازاقستاننىڭ تۋريزم جىلىنىڭ جاريالانۋىنا بايلانىستى قىتايلىق تۋريستەر سانىنىڭ ايتارلىقتاي ارتقانىن اتاپ ءوتتى. بۇل ءوزارا ۆيزاسىز ساياسات 2023-جىلى قىتايلىق تۋريستەر سانىن ون ەكى ەسەگە ارتتىرىپ، كورسەتكىش 400 مىڭعا جەتكەن.
ول قىتايدان كەلەتىن تۋريزم مەن ينۆەستيتسيانىڭ جىل سوڭىنا دەيىن ەكى ەسە ارتىپ، ايتارلىقتاي ەكونوميكالىق ءوسىم اكەلەتىنىن ايتتى.
ادامدار اراسىنداعى مادەني الماسۋ جانە بايلانىس
مادەني بايلانىستار مەن حالىقتار اراسىنداعى بايلانىستار قازاقستان مەن قىتاي اراسىنداعى ەكىجاقتى قارىم-قاتىناستىڭ ماڭىزدى قۇرامداس بولىكتەرى رەتىندە اتاپ ءوتىلدى.
پروفەسسور دونگ ەكى ەل اراسىنداعى تەرەڭ مادەني بايلانىستارعا توقتالىپ، ەكى ەلدىڭ دە پوەزيا مەن ادەبيەتتىڭ باي تاريحى بار ەكەنىنە توقتالدى. ول قازاق اقىنى اباي مەن قىتاي اقىنى لي بو اراسىنداعى شىعارماشىلىق ۇقساستىقتى تىلگە تيەك ەتىپ، مادەني الماسۋلار ءوزارا تۇسىنىستىك پەن ەكىجاقتى قارىم-قاتىناستاردى نىعايتۋ ءۇشىن وتە ماڭىزدى ەكەنىن اتاپ ءوتتى.