«ۋنيۆەرسيتەت ورتەگەنى» ءۇشىن 35 جاسىندا اتۋ جازاسىنا كەسىلگەن قازاق قىزى

1937-1938 -جىلعى كەڭەس ۇكىمەتىن شارپىعان ساياسي رەپرەسسيا كەزىندە ەڭ اۋىر ۇكىم - اتۋ جازاسىنا كەسىلگەن ساناۋلى قازاق قىزدارىنىڭ ءبىرى شونانوۆا شاحزادا ارون قىزى بولاتىن. Bugin.kz ءتىلشىسى 35 جاستا اتىلعان ارۋ تۋرالى دەرەكتەردى ۇسىنادى.

شاحزادا شونانوۆا 1903 -جىلى قازىرگى باتىس قازاقستان وبلىسىنىڭ سىرىم اۋدانىندا دۇنيەگە كەلگەن. جاستاي وقىعان، زەرەك، العىر بولعان. 1920 -جىلى ورتا ازيا مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ مەديتسينا فاكۋلتەتىنە وقۋعا تۇسەدى. ءبىراق شىققان تەگى، اكەسى ۇستەم تاپ وكىلى بولعاندىقتان، قۋدالانىپ، وقۋدان شىعارىلادى. ونىڭ اكەسى ارون قاراتايەۆ - ايگىلى ءابىلحايىر حان ۇرپاعى، تورە تۇقىمىنان بولاتىن، بەلگىلى قوعام قايراتكەرى، دۋما دەپۋتاتى بولعان زاڭگەر باقىتجان قاراتايەۆتىڭ ءىنىسى ەدى. اناسى حۇسني-جامال زۇلقارناي قىزى قازاق قىزدارىنان شىققان العاشقى مۇعالىم بولدى.

كەدەرگىلەرگە مويىماعان العىر قازاق قىزى 1922-1926 -جىلدارى ورال گۋبەرنيالىق اتقارۋ كوميتەتىندە ءىس جۇرگىزۋشى، از ۋاقىت سىرداريا گۋبەرنيالىق پارتيا كوميتەتىندە نۇسقاۋشى قىزمەتتەرىن اتقاردى. 1926 -جىلداردا قىزىلوردادا حالىق اعارتۋ كوميسسارياتىنىڭ مەكتەپكە دەيىنگى بالالار تاربيەسى ءبىلىمىنىڭ نۇسقاۋشىسى بولدى.

شاحزادا شونانوۆا 1931 -جىلى الماتىدا مەديتسينا ۋنيۆەرسيتەتىنە وقۋعا تۇسەدى. ءبىراق مۇندا دا «الەۋمەتتىك تەگى» بويىنشا باقىلاۋعا الىنادى. 1932-جىلى بورتپە سۇزەك جايلاعان پريباي- كالسترويدىڭ سپاسسك دەگەن جەرىنە جىبەرىلەدى. جاقسى جۇمىس ىستەگەنىنە قاراماستان وقۋدان شىعارىلادى.

قازاقتىڭ قايسار قىزى جولداسى تەلجان شونانوۆ تۇرمەگە وتىرعاننان كەيىن ءوزى دە قاماۋعا الىنادى. وعان «قازاق مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتىنىڭ عيماراتىن ورتەۋگە قاتىستى» دەگەن ايىپ تاعىلادى. پروفەسسور ءابۋ تاكەنوۆتىڭ دەرەگىنشە، ءورت 1936 -جىلى 20-قازاندا اناتوميا كابينەتىندە شىعىپ، تەز سوندىرىلەدى. ەكى جىلدان سوڭ «ءورتتى ۇيىمداستىرعان شونانوۆا جانە ونىڭ سىبايلاستارى» دەپ جالا جابىلادى.

شاحزادا شونانوۆا 1938 -جىلى 17-قاڭتاردا «قىلمىسىن مويىنداپ»، بىلاي دەپ جازىپ بەرەدى:

«1936 -جىلى كۇزدە قاز م ۋ-دى ءوز قولىممەن ورتەدىم، سونىڭ ناتيجەسىندە ۋنيۆەرسيتەت ءۇيىنىڭ نەگىزگى بولىگى جانىپ كەتتى».

ارحيۆ قۇجاتتارىندا وسىعان قاتىستى مىنا دەرەك تە ساقتالعان.

«قاز م ۋ-دا وقىعان كەزدە مەن ستۋدەنت جاستار اراسىندا كۇنبە-كۇن انتيكەڭەستىك ۇلتشىلدىق ناسيحات جۇرگىزدىم. كونتررەۆوليۋتسياشىل يدەيانى كەڭىنەن تاراتتىم».

1938 -جىلى 9-ناۋرىزدا تەلجان قازاسىنان كەيىن 10 كۇننەن سوڭ، 35 جاستاعى شاحزادا شونانوۆاعا جالا جابىلىپ، تۇرمەدە اتىلدى.

بۇگىندە ماحامبەت وتەمىس ۇلى اتىنداعى ب ق م ۋ-دىڭ جاراتىلىستانۋ جانە ماتەماتيكا فاكۋلتەتى عيماراتىنىڭ قابىرعاسىندا شاحزادا شونانوۆاعا ەسكەرتكىش تاقتا ورناتىلعان.

 

ماتەريال «قازاق» گازەتىنىڭ 2000 -جىلعى (150) سانىنان الىندى