جورعا سىنىنىڭ ءبىر ءتۇرى - بوتا قايىرۋ
جورعانى قازاقتار ساندىك ءۇشىن مىنەتىن جانە ونى ەرتە كەزدە حان-بيلەر قۇرمەتتى قوناقتارىنا سىي-سياپات رەتىندە ۇسىنعان.
وسى ورايدا، قازاقتىڭ جىلقى تانىمىندا «جورعا سىناۋ» نەمەسە «جورعانىڭ ساپاسىن انىقتاۋ» دەيتىن ۇعىم بار.
مىسالى، حالقىمىزدىڭ ەجەلگى عاشىقتىق جىرى «بۇلعىن-سۋسار» تۋرالى اڭىزدا:
«كەۋدەسى كەڭ، ەسىكتەي شالقاق جاتقان،
قۇلان جال، قۇلىن ءمۇسىن،
قۇندىز تۇكتى،
بۇلشىق ەت قول مەن ساندا بولەك-بولەك،
جورعاسى ەر كوزىنەن جاس اعىزعان،
ەرىنى سالبىراڭقى اسا اۋىزدان...»، دەپ، جورعانىڭ سىنىن ايتسا، ال ساپاسىن انىقتاۋدىڭ بىرنەشە ءتاسىلى بار. سونىڭ ءبىر ءتۇرى «بوتا قايىرۋ». بۇل امالدى ءشول-شولەيت جەردىڭ تۇرعىندارى كوپ قولدانادى. ياعني ولار جورعاسىن سىناۋ ءۇشىن بوتانىڭ ەنەسىن، ياعني ىنگەن تۇيەنى كوزكورىم الىسقا ايدايدى دا، ارتىنان بوتاسىن جىبەرەدى. ەنەسىن اڭساعان جاس بوتا تايراقتاپ قاتتى شابادى. وسى بوتانى جورعامەن قايىرادى. ەگەر جورعا جۇرىسىنەن تانباي بوتانى قايىرسا، بۇل ناعىز جورعا دەپ ەسەپتەلەدى. سول سياقتى جورعانىڭ قانشالىقتى جۇيرىك ەكەنىن ءبىلۋ ءۇشىن ونىڭ بەل ارقاسىنا بەس مەتر لەنتا بايلايدى. لەنتا اتتىڭ قۇيرىعىنىڭ ۇستىنەن جەرگە قاراي تومەن سالبىراپ ءتۇسىپ تۇرادى. سودان جورعانى شاپتىرعاندا لەنتا جىلانشا يرەلەڭدەپ كوتەرىلەدى. قىسقاسى، جورعا شىنايى جۇرگەندە بەس مەتر لەنتانىڭ ۇشى جەرگە تيمەي ۇشىپ وتىرسا، بۇل - ناعىز ساپالى جورعانىڭ بەلگىسى.
سول سياقتى قازاقتار جورعانىڭ ساپاسىن ءبىلۋ ءۇشىن بەلىنە ارقان بايلاپ جۇرگىزگەن. ارقاننىڭ جەرگە تيمەۋىنە بايلانىستى ونى بەس قۇلاشتىق جورعا، ون قۇلاشتىق جورعا، ون ەكى قۇلاشتىق جورعا دەپ اتاعان. 15-16 قۇلاشتىق جورعالار دا بولعان، ءبىراق بۇلار وتە سيرەك كەزدەسەدى. كەلەسى ءبىر جورعاتانۋشىلار قولىنا قاراپايىم قوڭىراۋ ۇستاپ الىپ، اتىن جورعالاتىپ سىنايدى. العاشىندا قوڭىراۋ داۋىسى سىلدىر قاعىپ، بارا-بارا جورعانىڭ ءجۇرىسى تايپالىپ قىزعان كەزدە ءۇنى وشەدى. بۇنى قازاق «سۋ جورعا» دەپ اتاپ، ونى بۇرىنعى زاماندا مەرگەن-ساداقشىلارعا مىنگىزىپ، جورىققا جىبەرەتىن بولعان.
بەكەن قايرات ۇلى
«ەگەمەن قازاقستان»